1 Aşı Nedir? Aşı ne anlamına gelir, aşı nasıl yapılır, aşıyı ilk kez kim kullanmıştır, aşıyı ilk bulan adam kimdir, aşı ilk kez ne vakit k...
1 Aşı Nedir?
Aşı ne anlamına gelir, aşı nasıl yapılır, aşıyı ilk kez kim kullanmıştır, aşıyı ilk bulan adam kimdir, aşı ilk kez ne vakit kullanılmıştır, aşıyı ilk kullanan kimdir.
Aşı ne anlamına gelir, aşı nasıl yapılır, aşıyı ilk kez kim kullanmıştır, aşıyı ilk bulan adam kimdir, aşı ilk kez ne vakit kullanılmıştır, aşıyı ilk kullanan kimdir.
Aşı ne anlamına gelir, aşı nasıl yapılır, aşıyı ilk kez kim kullanmıştır, aşıyı ilk bulan adam kimdir, aşı ilk kez ne vakit kullanılmıştır, aşıyı ilk kullanan kimdir.
Aşı Nedir?
Aşı, hastalıklara karşı bağışıklık sağlama amacıyla insan ya da hayvan vücuduna verilen, zayıflatılmış hastalık virüsü, hastalık etkeninin parçaları ya da salgıları ile oluşturulan çözeltidir.
Mikroplar ya da virüslerce oluşturulan hastalıklara karşı vücut, bağışıklık sistemi ile cevap verir. Bağışıklık sisteminin hastalık etkeni vücuda girmeden, kısaca hastalık gelişmeden, etkeni tanıması ve onu yenecek yanıtı geliştirmesi (Mesela vücudun lüzumlu antikoru üretmesi), aşılamanın temel ilkesidir. Bu maksatla hastalık yapma yetisi azaltılmış hastalık etkeni, tüberküloz (BCG) aşısında olduğu benzer biçimde, kullanılabilir.
Tüm hastalık etkenleri için hastalık yetisi azaltılmış mikro organizma bulunamayacağı için, etkenin dış kılıfı benzer biçimde parçaları ya da salgıladığı maddeler, difteri(DBT) aşısı benzer biçimde, kullanılabilir. Aşı, bilhassa minik ufaklıklara her ne kadar ürkütücü ve ürkütücü görünse de aşı sıhhat içindir, çok fazla ya da fark edilemeyecek kadar etkisiz virüsler, salgınlar vb. için hem çok önemlidir hem de yararlı bir önlemdir.
Aşıyı İlk Kez Kim ve Ne Vakit Kullandı
Tarihte aşı mevzusunda ilk uygulamanın M.Ö. 590 senesinde Çin’de Sung Hanedanı döneminde çiçek hastalığından korunmak için ciltteki iltihaplı maddenin sıhhatli kişilerin burnunun içine verilmesi olduğu bilinmektedir.
Günümüzde insanoğlu çocukluklarından itibaren pek çok hastalığa karşı koruma sağlamak için aşı oluyor ve tarih süresince milyonlarca insanoğlunun ölümüne niçin salgın hastalıkların ismi dahi anılmıyor. İngiliz bir ilim adamı olan Edward Jenner 1775 senesinde o devrin en fazlaca korkulan salgını olan çiçek hastalığına çare bularak ilk aşıyı geliştirmiştir. Ama M.Ö. 590 senesinde Çin’de çiçek hastalığından korunmak için hastaların derisinden alınan parçaların burna çekilmiş olduğu bilinmektedir. Uygulama açısından bu şekilde bir davranışın çağıl aşının atası olduğu ve tarihte kullanılan ilk aşının bu olduğu da söylenmektedir. İngiltere’de 1749 senesinde doğan Edward Jenner, ilk olarak bir tıp uzmanının yanında uzun süre süresince çıraklık yapmıştır. Ama daha sonraki yıllarda tıp bilgisini daha da geliştirmek isteyen Jenner, Londra’ya giderek John Hunter’ın yanında tahsil görmeye adım atmıştır. Öğrencisine çiçek hastalığı üstünde çalışmasını söyleyen John Hunter, 1775 senesinde Jenner’ın çiçek hastalığına cevap sağlamak için çalışmalara başlamasına niçin olmuştur.
Kısa süre içinde çiçek hastalığına etkili bir cevap geliştiren Jenner, aynı yıl içinde kendi doğduğu köyde başgösteren çiçek salgınında aşısını kontrol edebilme imanı bulmuştur. Louis Pasteur Edward Jenner doğduğu köye giderek, burada çiçek salgınından etkilenen ufaklıklara aşı yapmış ve oldukça başarıya ulaşmış sonuçlar almıştır. Çiçek aşısını bulduğunu ve aşının işe yaradığını fark eden Jenner, bir süre sonra hastalık üstüne kapsamlı bir araştırma yapmıştır. Nihayet 1796 senesinde çiçek aşısı ile ilgili kapsamlı bir rapor yayınlayarak, tüm dünyaya hastalıktan korunma yolunun bulunduğunu duyuru etmiştir. Yayınına pek çok Avrupalı ilim adamının karşı çıkmasının arkasından Amerikalı tıp bilginlerinin de Jenner’ı haksız bulması eklenince, kısa süreli bir kuşku oluşmuştur. Ama takip eden 3 yıl içinde Edward Jenner pek çok insan üstünde çiçek aşısını denemiş ve her defasında pozitif sonuçlar almıştır. 1780 senesinde tüm İngiltere’de kullanılan Jenner’ın çiçek aşısı, kısa süre sonrasında tüm Avrupa ve ABD’da milyonlarca insanoğlunun yaşamının kurtulmasını elde etmiştir. Günümüzde sütlerin pastörize edilerek sıhhatli bir hale getirilmesinde büyük katkısı olan ve bu yöntemede ismini veren Louis Pasteur da, tarihte ilk kez kuduz aşısını kullanan tıp adamıdır. Louis Pasteur yapmış olduğu çalışmalarla geliştirdiği kuduz aşısını, ilk olarak 14 yerinden ısırılan bir kız evladı üstünde denemiş ve çocuğun kurtulmasını elde etmiştir. Bu dönemden sonrasında tüm bütün ülkelerce yayılan kuduz aşısı, günümüzde de hala yaygın olarak kullanılmaktadır. Bununla birlikte Pasteur Enstitüsü çalışanlarından olan Albert Calmette ve Camille Guerin de 1920′lerde yaptıkları çalışmalarla, verem aşısını bularak insanlık geçmişine büyük katkı elde etmiştir.
YORUMLAR