1 Coğrafyanın İlkeleri Coğrafyanın ilkeleri hangileridir,Coğrafyanın ilkeleri hakkında bilgi, Coğrafyanın ilkeleri nedir, Coğrafyanın ilke...
1 Coğrafyanın İlkeleri
Coğrafyanın ilkeleri hangileridir,Coğrafyanın ilkeleri hakkında bilgi, Coğrafyanın ilkeleri nedir, Coğrafyanın ilkeleri ile ilgili bilgiler, Coğrafyanın ilkeleri kaç tanedir.
Coğrafyanın ilkeleri hangileridir,Coğrafyanın ilkeleri hakkında bilgi, Coğrafyanın ilkeleri nedir, Coğrafyanın ilkeleri ile ilgili bilgiler, Coğrafyanın ilkeleri kaç tanedir.
Coğrafyanın ilkeleri hangileridir,Coğrafyanın ilkeleri hakkında bilgi, Coğrafyanın ilkeleri nedir, Coğrafyanın ilkeleri ile ilgili bilgiler, Coğrafyanın ilkeleri kaç tanedir.
Coğrafyanın İlkeleri
Coğrafya’nın kullandığı üç temel prensibi vardır. Bu tür şeyler; dağılış, ilgi ve bağlılık ile nedensellik’tir.Coğrafyacı araştırmalarını bu üç temel prensibe nazaran yaparak ortaya koyar.
Coğrafyanın İlkeleri 3 Tanedir
Bu ilke coğrafyanın en mühim prensibidir. Coğrafya araştırmalarına yol açan konuların belli başlı bir alandaki yayılışı ve bulunuş şekilleri, dağılış olarak anlatılır. Buradaki alan bir yöre olabileceği şeklinde, havza, bölüm, bölge, ülke, kıta ve hatta dünya olabilir.
Dağılışı gösterilecek olan mevzu ise; nebat örtüsü, yer şekilleri, ısı, yağış, nüfus, ziraat alanları, endüstri kuruluşları şeklinde daha bir çok veri olabilir. Bu verilerden bir bölümü yeryüzünün tabii özellikleridir. Başka bir bölümü ise insan faaliyetleri sonucu ortaya çıkmış eserlerdir.
Coğrafyada bir mevzunun ya da olayın dağılışı belirtilirken dikkat edilmesi ihtiyaç duyulan en mühim nokta yayılış biçimlerinin ayrı ayrı ifade edilmesidir. Mesela ziraat alanlarının Türkiye’deki dağılışı yapılırken ilkin yatay dağılış belirtilir. Bu dağılış harita üstünde gösterilir. Haritaya bakılmış olduğu süre Türkiye’deki ziraat alanlarının nerelerde bulunmuş olduğu, ne kadar yüzölçümü kapladığı hakkında bilgiler anlaşılabilir. Dağılışın belirtilmesi ihtiyaç duyulan başka bir özelliği ise dikey dağılıştır. Bu Özellik, eşyükselti eğrilerinin bulunmadığı, haritalarda gösterilemez. Eğer bir coğrafî bilginin yatay dağılışı yanında dikey dağılışının da gösterilmesi isteniyorsa, uygun aralıklarla eşyükselti eğrilerinin çizilmesi gerekir. Coğrafya araştırmalarında yatay dağılış kadar dikey dağılış da önemlidir. Mesela Akdeniz, Ege denizi ve Karadeniz kıyı yörelerinde ormanlar derhal denizin kenarından başlar, Buna karşılık başka bölgelerde orman alt sınırı epey yükseklerden (1000-1200 m.) başlamaktadır. Dağılışın üçüncü özelliği ise zamanda dağılıştır. Zamanda dağılışın gösterilebilmesi için veriler süre bölümlerine (yıl, ay, gün şeklinde) ayrılarak anlatılır. Zamanda dağılış çoğu zaman grafiklerle anlatılır.
Coğrafyanın mevzusu olan her vaka ya da olgu, başka bir vaka ya da olgu ile ilgilidir. Türkiye’de ziraat alanlarının dağılışı ile alüvyal ovalar ve alçak platolar içinde yakın bir ilgi vardır. Çünkü Türkiye’deki tarımın mühim bir bölümü bu araziler üstünde yapılmaktadır
Kültür bitkilerinin ekim alanlarıyla oradaki iklim özellikleri içinde yakın bir ilgi vardır Çünkü her bitkinin yetişip olgunlaşabilmesi, meyve verebilmesi için yıl içinde belli başlı devrelerde belli başlı seviyede suya ve sıcaklığa ihtiyacı vardır. Bünyesinde bolca oranda su bulunduran muz meyvesi en hafifçe don vakasından dahi etkilenir. İşte bundan dolayı muz, kışları ılık geçen Akdeniz ikliminde yetişir. Doğrusu muz ekim alanlarıyla kışları ılıman geçen İklim içinde yakın bir ilgi vardır
Her bilimde olduğu şeklinde coğrafyada da “niçin” sorusu sık sık sorulur Bu probleminin cevabı kesinlikle verilmelidir. Çünkü her şeyin bir sebebi vardır. Ülkemizdeki ziraat alanları örneği ele alınarak nedensellik prensibi şöyleki açıklanabilir: Ege Bölgesi’ndeki vadi tabanı düzlüklerinde ve çöküntü ovalarında pamuk tarımı mühim yer meblağ. Buna karşılık Şark Anadolu Bölgesi’nin vadi tabanlarında ve çöküntü ovalarında (Iğdır Ovası hariç) bu nebat yetişemez. Bunun sebebi, Şark Anadolu Bölgesi’ndeki yaz sıcaklıklarının bu bitkinin yetişmesi için kafi olmamasıdır, Akdeniz ve Ege bölgelerinde yetişen turunçgillerin Şark Anadolu Bölgesi’nde yetişememesinin sebebi de şöyleki açıklanır; Turunçgil meyveleri bünyelerinde bolca su bulundururlar. Onun için kış soğuklarında donarlar. Bununla birlikte turunçgil ağaçları da şiddetli karasal iklimin kış soğuklarına karşı dayanıklı değildir.
Coğrafyanın yukarıda belirtilen dağılış, nedensellik, ilgi ve bağlılık prensipleri, bir tek coğrafyanın kullandığı (patenti coğrafyaya ait olan) prensipler değildir. Günümüzde tüm bilimler birbiriyle içice girmiş durumdadır. Büyük projeler türlü alanlara mensup kişilerden oluşan araştırmacılar grubu tarafınca yürütülmektedir. Onun için günümüzde nedensellik prensibinin bir tek coğrafyaya ait bulunduğunu söylemek bilimsel düşünceye aykırıdır, Bu şekilde bir iddia ama günümüz dünyasında bilimsel düşünceyi iyi kavrayamamanın bir ürünü olabilir. Hiçbir ilim düşünülemez ki “niçin” sorusunun yanıtını bulmaya çalışmasın. Onun için nedensellik prensibi bir tek coğrafyaya özgü bir ilke değildir. Tüm bilimlere aittir. Dağılış prensibi de gene pek çok ilim tarafınca kullanılır. Toprak haritasını yapmayan kısaca toprakların dağılışını göstermeyen bir toprak bilimi düşünülemez. Aynı vaziyet yerbilim ve başka bir çok ilim için de geçerlidir. Bundan dolayı prensipler dikkate alındığında, coğrafyanın başka bilimlerden farkı, yukarıda belirtilen prensiplerin bir tek kendisine ait olması değildir, bu üç prensibi beraber kullanmasıdır.
YORUMLAR