BİR GÖTÜMLÜK YER EDEYİM, GÖR BANA SANA NE EDEYİM. Turgut Uyar, 1927 doğumlu yanılmıyorsam. Bu ne demek? Doğduğu sırada biz hâlâ Kur’an alfab...
BİR GÖTÜMLÜK YER EDEYİM, GÖR BANA SANA NE EDEYİM.
Turgut Uyar, 1927 doğumlu yanılmıyorsam. Bu ne demek? Doğduğu sırada biz hâlâ Kur’an alfabesiyle okuyup yazan bir millettik. Ama kendisi ilkokula gittiği zaman, artık Latin alfabesiyle okuryazar oldu. Ama hocalarının hepsi, yedi senede okuma yazmayı unutmadılar. Turgut Uyar, mektepte okurken Arapça bilen hocalardan ders aldı. Öyle değil mi? Bütün hocaları Arapça biliyordu, bütün hocaları... Çünkü İdâdî mezunu olmadan öğretmen olman biraz mantıksız bir şey. İdâdî mezunu isen de orta derecede değil, iyi derecede Arapça bilirdin. Fakat bu kültürel atmosfer içinde sadece bu kültürün reddedilmesiyle bir başarının seni beklediğini bilerek yaşıyorsun. Yani bir kültürel atmosferin var ama hedefin, ümidin reddinde. Ben ise 1944 yılında doğdum, yani İkinci Dünya Savaşı’nın son yılında. Ve 1950 yılında da ilkokula gittim. Belki benim hocalarım da yarım yamalak bir şeyler bilirlerdi. Arapça bilmeseler bile okuryazar sayılan tipler olabilirdi. Yıllar ilerledikçe o da azaldı, her neyse... Benim hayatım ise 1950 yılında okula gittim, 27 Mayıs darbesi olduğu sırada lise ikinci sınıftaydım, ders yılının da son günüydü. Benim hayatım ise... Türkiye, bundan sonra eskisine hiç benzemeyen bir Türkiye olacak. Ben, bunu çocuk yaşımda anlamıştım değildim ama, nasıl Turgut Uyar’ın atmosferi Arapça bilen hocaların ortaya çıkardığı... Benimki de bundan sonra her şey, başka türlü olacak, bundan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayacak atmosferi içinde geçti. Bütün çocukluğum, bütün gençliğim... Dolaysıyla bana düşen, şair olarak, madem eskisi gibi olmayacak, o halde ne olacak sorusunun cevabını bulmaktı. Hâlbuki Turgut Uyar’ın durumu, o halde nasıl olacak değil nasıl olsa böyle olacak ile doluydu dünyası. Ama benimki olacakta, ne olacak sorusu benim hayatım şekillendi. Dolayısıyla şairlerin hangi telden çaldıklarını anlamak için onları ortaya çıkaran, onları bir şeyler yazmaya iten hususları yakalamak lazım. Ha, bazıları neden dandik şeyler yazıyorlar? Çok basit, çünkü onların gözünde şiir yok, onların gözünde şair bilinmenin avantaları var. Onlar şair bilinirlerse iş bitti. Yani tamam, yeter. Kadın şair Emily Dickinson, ömrü boyunca bir tek şiir yayınlamamış ve Van Gogh’un yaşadığı süre boyunca hiçbir tablosu satılmadı. Yani bu insanlardan bir tanesinin derdi şiirdi, bir tanesinin derdi de resimdi. Yani şair olmaktan eline geçecek şey hiç önemli değildi. Öbürünün de ressam bilinmekten, tabloları satılan birisi olmaktan eline bir şey geçmedi çünkü tablosu satılmadı. Yani onun derdi de resim de yaptığıydı. Anlatabiliyor muyum? Türkiye’de neden birtakım insanların uyduruk kaydırık şeylerle uğraştığını anlamak için bunu fark edin. Beni şair bilirlerse ben de bir iş yaparsam... Türkçede öyle bir laf vardır: “Bir götümlük yer edeyim, gör bana sana ne edeyim.” Yani onların hepsi bu davadalar.
| İsmet ÖZEL
YORUMLAR