Brezilya zamanı hakkında bilgi verir misiniz? Brezilya'nın tarihçesini anlatır mısınız? Tarihçe ABD'nın keşfinden sonras...
Brezilya zamanı hakkında bilgi verir misiniz?
Brezilya'nın tarihçesini anlatır mısınız?
Brezilya'nın tarihçesini anlatır mısınız?
Tarihçe
ABD'nın keşfinden sonrasında, İspanya ile Portekiz yeni keşfedilen topraklan paylaştıÂlar. Dünya haritası üstünde boydan boya çiziÂlen bir çizginin doğusu Portekiz'in, geri kalanı ise İspanya'nın oldu. Cenup ABD'nın bu çizginin doğusunda kalan kısmı bugünkü Brezilya'nın kapladığı topraklardı. Bu paylaÂşımdan sonrasında Portekizliler bu bölgeye yerleşÂtiler.
1500'de Pedro Âlvares Cabral isminde PorÂtekizli bir kaptan Cenup Afrika yöntemiyle Doğu
Hint Adaları'na gitmek amacıyla yelken açtı. Fakat iyice batıya açılarak, gideceği yönden çok uzaklaştı ve karşısına Cenup ABD anakarası çıktı. Cabral buralara Portekiz kralı adına el koydu ve Terra da Santa Cruz (Mukaddes Haç Topraklan) adını verdi. Sonralan, kırmızı boya yapımında kullanılan kırmızı pau-brasil ağacının yetişmesi sebebiyle adı BrezilÂya olarak değiştirildi. 1501'de Brezilya kıyılaÂrını dolaşan Amerigo Vespucci'den sonrasında, bölgede umulmuş olduğu şeklinde altın bulunmayışı bir süre için ilginin azalmasına yol açtı.
Portekizliler 1533'e kadar Brezilya'yı tam olarak sömürgeleştirmediler. Sonrasında kraÂla yakın kişilere toprak verilerek yeni yerleÂşim bölgeleri kuruldu ve direkt Portekiz kralına bağlı bir genel valilik oluşturuldu. ZaÂmanla Brezilya büyük bir şeker, altın ve elÂmas üreticisi oldu. Ayrıca Portekizliler baÂtıda And Dağları'na, güneyde Rio de la Plata' ya, kuzeyde Amazon bölgesine kadar yayılÂdılar.
Avrupa'da 1804-15 yılları arasındaki NaÂpolyon Savaşları döneminde Fransızlar PorÂtekiz'i işgal edince, Portekiz veliahtı Brezilya' ya sığındı. Kral ailesi İngiliz harp gemileri eşliğinde 1808'de Rio de Janeiro'ya çıktı. Rio de Janeiro artık Portekiz'in başkenti Lizbon' un yerini almıştı. Napolyon'un 1815'teki yeÂnilgisinden sonrasında bu bölge tıpkı Portekiz şeklinde bir krallık oldu ve Brezilya ile Portekiz eşit konumda iki ülke sayıldı. Kral, oğlu Dom Ped-ro'yu Brezilya'da bırakarak 1821'de Portekiz' e döndü. Ayrıca Portekizliler ile BrezilyaÂlılar içinde sürtüşmeler artmış, Brezilya'yı tekrardan sömürgeleştirme eğilimi belirmişti. Buna karşı çıkan Dom Pedro 7 Eylül 1822'de Brezilya'nın bağımsızlığını duyuru ederek impaÂratorluk tacını giydi. Portekiz Brezilya'nın bağımsızlığını 1825'te tanıdı. Böylece, Cenup ABD'nın İspanyolca konuşulan ülkelerinÂden değişik olarak, Brezilya bağımsızlığını kansız bir yolla elde etmiş oldu.
Kısa süre sonrasında ülkede iç karışıklıklar arttı; Arjantin ile Brezilya içinde harp çıktı. Savaştan sonrasında, 1831'de kral tahtını beş yaÂşındaki oğluna bırakarak çekildi. Çocuk kral 15 yaşlarındayken II. Dom Pedro adıyla resmen tahta çıkıncaya kadar karışıklıklar sürdü. II. Pedro halkı ve ülkesiyle yakından ilgilenen akıllı ve bilgili bir yöneticiydi. YakÂlaşık yarım yüzyıl devam eden yönetimi esnasında başlıca toplumsal ve ekonomik sorunları çözÂmeye çalıştı. 1831'de köle ticareti kaldırıldı. Köleliğin bütünüyle ortadan kaldırılması ise sadece 1888'de oldu. Ne var ki, köleliğin kaldıÂrılması üstüne toprak sahipleri içinde teÂdirginlik ve hoşnutsuzluk arttı. Ordu ile kiliÂsenin de kraldan desteğini çekmesi üstüne, 1889'da II. Dom Pedro babası şeklinde tahttan çeÂkilmek mecburiyetinde bırakıldı. Pedro'nun Avrupa'ya sürgüne gönderilmesiyle, imparatorluk döneÂmi sonlandı. Bu kez Brezilyalılar ülkelerinÂde cumhuriyet duyuru ettiler.
Modern Brezilya'da halkın temsilcilerinden oluşan bir meclis ile her eyaletin temsilcilerinÂden oluşan bir senato vardır. Cumhurbaşkanı altı senelik süre için seçilir.
Cumhuriyetin kurulduğu 19. yüzyıl sonlaÂrından bu yana Brezilya yönetiminde ordu ağırlığını hep duyurdu ve 1930'a kadar orduda bazı başarısız ayaklanma girişimleri oldu. 1930'da meydana gelen bir askeri darbeden sonrasında başa getirilen Getülio Vargas ülkeyi 1930'dan 1945'e kadar yönetti. Demokrasiyi tümüyle ortadan kaldıran yeni bir anayasayı yürürlüğe koydu. Sonunda bir askeri darbe ile diktatörlüğüne son verildi.
1946'da yeni bir anayasa kabul edildi. 1950'de bu kez seçimle devlet başkanı olan Vargas, 1954'te bir grup subayın baskısıyla devlet başkanlığından uzaklaştırıldı. Bundan sonraki 10 yılda süratli bir ekonomik gelişme hedeflenerek, bağımsız bir dış politika yürütülÂmeye çalışıldı. Ne var ki, ordu 1964'te ülke yönetimini tekrardan ele geçirdi. 1970'lerin soÂnuna doğru sivillerin yönetimde daha çok söz sahibi olabilmesi için bazı reformlar yapılÂdı ve 1984'te sivil bir başkan seçildi.
1970'lerin ortalarında petrol fiyatlarının hızla yükselmesi Brezilya ekonomisini olumÂsuz yönde etkiledi. Petrol giderlerini kısmak için, ülkede üretilen motorlu araçlarda yakıt olarak kullanılmak suretiyle şekerkamışından alkol üretimine başlandı. Ziraat ve endüstri alaÂnındaki gelişmelere rağmen, bugün Brezilya'da enflasyon ve dış borçlar başta olmak suretiyle birçok ekonomik mesele vardır.
19. yüzyılda kurulduğundan beri sık sık askeri darbelere ve askeri yönetimlere sahne olan Brezilya'da Ocak 1985'te meydana getirilen seçimleri kazanan muhalefetin talibi Tancredo de Almeida Neves daha göreve başlayamadan NiÂsan 1985'te öldü. Bundan dolayı sivil yönetimin ilk devlet başkanlığı görevini Neves'in yardımcısı Jose Sarney üstlendi. Sarney yönetimi ülke ekonomisini düzeltmek suretiyle bir önlemÂler paketini uygulamaya koydu. Önceliği ekoÂnomik gelişme ile toplumsal adalete veren ve enfÂlasyonu önlemeyi amaçlayan bu program başaÂrılı olmadı. 1986'da meydana getirilen Ulusal Kurultay seÂçimlerini iktidar partisi kazandıysa da, ekonoÂmik bunalım yönetimi güç durumda bıraktı.
Ekim 1988'de yeni anayasa kabul edildi. Kasım 1989'da meydana getirilen başkanlık seçimlerini Fernando Collor de Mello kazanmıştır. De Mello Mart 1990'da görevi devraldıktan sonrasında, ColÂlor Planı olarak anılan yeni ekonomik önlemÂler paketini uygulamaya koydu. Fakat bu plan da yaşam pahalılığını önleyemediği şeklinde, ekoÂnomik durgunluğun şiddetlenmesine de yol açtı. Bunun üstüne Collor II olarak malum yeni bir plan uygulamaya kondu. ParlamentoÂdan ve iş çevrelerinden kafi desteği bulaÂmayan bu plan da başarısız oldu. ülke içinde yaşanmış olan bu sıkıntılara rağmen, dünyanın en borçlu ülkelerinden kabul edilen Brezilya'ya, dış borçlarını ödemede bazı kolaylıklar sağlandı.
Ekonomik planların başarısızlığına Collor' un aile bireylerinin adlarının yolsuzluğa kaÂrışması eklenince, başkanın saygınlığı sarsıldı. Başkana karşı karşıcılık giderek terfi etti. Parlamentoda oluşturulan soruşturma komiÂtesi Collor'u, rüşvet almaya göz yummak, nüÂfuzu kötüye kullanmaya sessiz kalmak şeklinde eylemsiz yolsuzluklarla suçladı. 26 Ağustos 1992'de yüz binlerce şahıs sokaklara dökülerek başkanın istifasını istedi. 28 Ağustos'ta soruşÂturma komitesinin suçlu bulması üstüne, Collor'a görevden el çektirildi.
Kaynak:
Sebep: Sual düzenlendi.
Brezilya'nın yerleşim ve yeme-içme özellikleri hakkında bilgi verir misiniz?
Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün tarihçesi hakkında bilgi verir misiniz?
Brezilya'nın iklimi hakkında bilgi verir misiniz?
Bu bildiri 'en iyi yanıt' seçilmiştir.
ABD'nın keşfinden sonrasında, İspanya ile Portekiz yeni keşfedilen topraklan paylaştıÂlar. Dünya haritası üstünde boydan boya çiziÂlen bir çizginin doğusu Portekiz'in, geri kalanı ise İspanya'nın oldu. Cenup ABD'nın bu çizginin doğusunda kalan kısmı bugünkü Brezilya'nın kapladığı topraklardı. Bu paylaÂşımdan sonrasında Portekizliler bu bölgeye yerleşÂtiler.
1500'de Pedro Âlvares Cabral isminde PorÂtekizli bir kaptan Cenup Afrika yöntemiyle Doğu
Hint Adaları'na gitmek amacıyla yelken açtı. Fakat iyice batıya açılarak, gideceği yönden çok uzaklaştı ve karşısına Cenup ABD anakarası çıktı. Cabral buralara Portekiz kralı adına el koydu ve Terra da Santa Cruz (Mukaddes Haç Topraklan) adını verdi. Sonralan, kırmızı boya yapımında kullanılan kırmızı pau-brasil ağacının yetişmesi sebebiyle adı BrezilÂya olarak değiştirildi. 1501'de Brezilya kıyılaÂrını dolaşan Amerigo Vespucci'den sonrasında, bölgede umulmuş olduğu şeklinde altın bulunmayışı bir süre için ilginin azalmasına yol açtı.
Portekizliler 1533'e kadar Brezilya'yı tam olarak sömürgeleştirmediler. Sonrasında kraÂla yakın kişilere toprak verilerek yeni yerleÂşim bölgeleri kuruldu ve direkt Portekiz kralına bağlı bir genel valilik oluşturuldu. ZaÂmanla Brezilya büyük bir şeker, altın ve elÂmas üreticisi oldu. Ayrıca Portekizliler baÂtıda And Dağları'na, güneyde Rio de la Plata' ya, kuzeyde Amazon bölgesine kadar yayılÂdılar.
Avrupa'da 1804-15 yılları arasındaki NaÂpolyon Savaşları döneminde Fransızlar PorÂtekiz'i işgal edince, Portekiz veliahtı Brezilya' ya sığındı. Kral ailesi İngiliz harp gemileri eşliğinde 1808'de Rio de Janeiro'ya çıktı. Rio de Janeiro artık Portekiz'in başkenti Lizbon' un yerini almıştı. Napolyon'un 1815'teki yeÂnilgisinden sonrasında bu bölge tıpkı Portekiz şeklinde bir krallık oldu ve Brezilya ile Portekiz eşit konumda iki ülke sayıldı. Kral, oğlu Dom Ped-ro'yu Brezilya'da bırakarak 1821'de Portekiz' e döndü. Ayrıca Portekizliler ile BrezilyaÂlılar içinde sürtüşmeler artmış, Brezilya'yı tekrardan sömürgeleştirme eğilimi belirmişti. Buna karşı çıkan Dom Pedro 7 Eylül 1822'de Brezilya'nın bağımsızlığını duyuru ederek impaÂratorluk tacını giydi. Portekiz Brezilya'nın bağımsızlığını 1825'te tanıdı. Böylece, Cenup ABD'nın İspanyolca konuşulan ülkelerinÂden değişik olarak, Brezilya bağımsızlığını kansız bir yolla elde etmiş oldu.
Kısa süre sonrasında ülkede iç karışıklıklar arttı; Arjantin ile Brezilya içinde harp çıktı. Savaştan sonrasında, 1831'de kral tahtını beş yaÂşındaki oğluna bırakarak çekildi. Çocuk kral 15 yaşlarındayken II. Dom Pedro adıyla resmen tahta çıkıncaya kadar karışıklıklar sürdü. II. Pedro halkı ve ülkesiyle yakından ilgilenen akıllı ve bilgili bir yöneticiydi. YakÂlaşık yarım yüzyıl devam eden yönetimi esnasında başlıca toplumsal ve ekonomik sorunları çözÂmeye çalıştı. 1831'de köle ticareti kaldırıldı. Köleliğin bütünüyle ortadan kaldırılması ise sadece 1888'de oldu. Ne var ki, köleliğin kaldıÂrılması üstüne toprak sahipleri içinde teÂdirginlik ve hoşnutsuzluk arttı. Ordu ile kiliÂsenin de kraldan desteğini çekmesi üstüne, 1889'da II. Dom Pedro babası şeklinde tahttan çeÂkilmek mecburiyetinde bırakıldı. Pedro'nun Avrupa'ya sürgüne gönderilmesiyle, imparatorluk döneÂmi sonlandı. Bu kez Brezilyalılar ülkelerinÂde cumhuriyet duyuru ettiler.
Modern Brezilya'da halkın temsilcilerinden oluşan bir meclis ile her eyaletin temsilcilerinÂden oluşan bir senato vardır. Cumhurbaşkanı altı senelik süre için seçilir.
Cumhuriyetin kurulduğu 19. yüzyıl sonlaÂrından bu yana Brezilya yönetiminde ordu ağırlığını hep duyurdu ve 1930'a kadar orduda bazı başarısız ayaklanma girişimleri oldu. 1930'da meydana gelen bir askeri darbeden sonrasında başa getirilen Getülio Vargas ülkeyi 1930'dan 1945'e kadar yönetti. Demokrasiyi tümüyle ortadan kaldıran yeni bir anayasayı yürürlüğe koydu. Sonunda bir askeri darbe ile diktatörlüğüne son verildi.
1946'da yeni bir anayasa kabul edildi. 1950'de bu kez seçimle devlet başkanı olan Vargas, 1954'te bir grup subayın baskısıyla devlet başkanlığından uzaklaştırıldı. Bundan sonraki 10 yılda süratli bir ekonomik gelişme hedeflenerek, bağımsız bir dış politika yürütülÂmeye çalışıldı. Ne var ki, ordu 1964'te ülke yönetimini tekrardan ele geçirdi. 1970'lerin soÂnuna doğru sivillerin yönetimde daha çok söz sahibi olabilmesi için bazı reformlar yapılÂdı ve 1984'te sivil bir başkan seçildi.
1970'lerin ortalarında petrol fiyatlarının hızla yükselmesi Brezilya ekonomisini olumÂsuz yönde etkiledi. Petrol giderlerini kısmak için, ülkede üretilen motorlu araçlarda yakıt olarak kullanılmak suretiyle şekerkamışından alkol üretimine başlandı. Ziraat ve endüstri alaÂnındaki gelişmelere rağmen, bugün Brezilya'da enflasyon ve dış borçlar başta olmak suretiyle birçok ekonomik mesele vardır.
19. yüzyılda kurulduğundan beri sık sık askeri darbelere ve askeri yönetimlere sahne olan Brezilya'da Ocak 1985'te meydana getirilen seçimleri kazanan muhalefetin talibi Tancredo de Almeida Neves daha göreve başlayamadan NiÂsan 1985'te öldü. Bundan dolayı sivil yönetimin ilk devlet başkanlığı görevini Neves'in yardımcısı Jose Sarney üstlendi. Sarney yönetimi ülke ekonomisini düzeltmek suretiyle bir önlemÂler paketini uygulamaya koydu. Önceliği ekoÂnomik gelişme ile toplumsal adalete veren ve enfÂlasyonu önlemeyi amaçlayan bu program başaÂrılı olmadı. 1986'da meydana getirilen Ulusal Kurultay seÂçimlerini iktidar partisi kazandıysa da, ekonoÂmik bunalım yönetimi güç durumda bıraktı.
Ekim 1988'de yeni anayasa kabul edildi. Kasım 1989'da meydana getirilen başkanlık seçimlerini Fernando Collor de Mello kazanmıştır. De Mello Mart 1990'da görevi devraldıktan sonrasında, ColÂlor Planı olarak anılan yeni ekonomik önlemÂler paketini uygulamaya koydu. Fakat bu plan da yaşam pahalılığını önleyemediği şeklinde, ekoÂnomik durgunluğun şiddetlenmesine de yol açtı. Bunun üstüne Collor II olarak malum yeni bir plan uygulamaya kondu. ParlamentoÂdan ve iş çevrelerinden kafi desteği bulaÂmayan bu plan da başarısız oldu. ülke içinde yaşanmış olan bu sıkıntılara rağmen, dünyanın en borçlu ülkelerinden kabul edilen Brezilya'ya, dış borçlarını ödemede bazı kolaylıklar sağlandı.
Ekonomik planların başarısızlığına Collor' un aile bireylerinin adlarının yolsuzluğa kaÂrışması eklenince, başkanın saygınlığı sarsıldı. Başkana karşı karşıcılık giderek terfi etti. Parlamentoda oluşturulan soruşturma komiÂtesi Collor'u, rüşvet almaya göz yummak, nüÂfuzu kötüye kullanmaya sessiz kalmak şeklinde eylemsiz yolsuzluklarla suçladı. 26 Ağustos 1992'de yüz binlerce şahıs sokaklara dökülerek başkanın istifasını istedi. 28 Ağustos'ta soruşÂturma komitesinin suçlu bulması üstüne, Collor'a görevden el çektirildi.
Kaynak:
YORUMLAR