VESAYET, -ti a. (ar vesayet). Esk. 1. Vasi olma, vasilik: "Binaenaleyh genç kızların, üzerlerinde bir vesayet ve nezaretin kal...
VESAYET, -ti a. (ar vesayet). Esk.
1. Vasi olma, vasilik: "Binaenaleyh genç kızların, üzerlerinde bir vesayet ve nezaretin kalktığını hissettikleri gün hem bir halas zevki hem de büyük bir sorun duymaları pek tabiîdir" (H. C. Yalçın).
2. Vasiyet.
3. Tavsiye, tenbih.
—Huk. Vesayet altındaki şahıs, yaş küçüklüğü ya da kısıtlanma sebebiyle kendisine vasi atama edilmiş şahıs. || Vesayet konseyi -* BİRLEŞMİŞ' MİLLETLER.
—Ida. huk. yönetimsel vesayet -» İDARİ,
—Med. huk. Velileri olmayan küçüklerle kısıtlıları korumaya ilişkin hukuki rejim. (Bk. ansikl. böl.)
—Uluslarar. huk. Vesayet rejimi, gelişmesinin araçlarını sağlamak ve özerklik ya da bağımsızlığını geliştirmek için bir bölgeyi BM'nin denetimi altında bir devletin yönetimine bırakmayı amaçlayan rejim. (Bk. ansikl. böl.) || Vesayet meclisi, BM örgütü'nün organı.
—ANSİKL Med. huk. Uygar hukuk alanındaki vesayet rejimi velayet kuruntunun işlemediği durumlarda, küçüklerin ya dı kısıtlanan ergin kişilerin hukuksal çıkarlarını korumak amacını taşır. Velayet yalnızca ana ve baba tarafınca kullanılan bir yetki olmasına rağmen vesayet, vasi ve kayyumla beraber vesayet dairelerinin haiz olduğu bir yetkidir. Vesayet daireleri barış mahkemeleriyle asliye mahkemeleridir. Vesayet görevlileri, vesayet daireleri vasiler ve kayyumlardır. Vesayet altındaki kişinin çıkarı gerektiriyorsa ve bilhassa bir ortaklığın ya da endüstri işletmesinin sürdürülmesi gerekiyorsa, istisnai olarak, vesayet yetkisi bir aileye bırakılabilir. Bu durumda barış mahkemesinin yetki ve görevleri bir aile kuruluna geçer (Türk med. k. md. 348). Vesayet altına alınmayı gerektiren durumlar yaş küçüklüğü ve kısıtlılıktır. Sadece küçüklerin ve kısıtlanmış kişilerin vesayet altına alınmaları için velayet görevini yürütecek ana ya da babalarının bulunmaması gerekir.
Vesayet altındaki kişilere vasi ya da kayyum atama edilir. Vasi vesayet altındaki küçüğün ve kısıtlının kendilerine itina gösterir, mallarını yönetir ve yapacakları işlemlerde onları temsil eder. Buna karşılık kayyum, bir malın yönetilmesi ya da belirli bir işin görülmesi için seçilir.
Vesayet daireleri (barış ve asliye mahkemeleri) vasileri denetlerler. Vasi ve vesayet daireleri görevlerini yerine getirirken önlemli bir yönetici şeklinde davranmakla yükümlüdürler. Kast ya da ihmalleriyle niçin oldukları zararlardan sorumludurlar (Türk med. k. md. 409).
—Uluslarar. huk. Vesayet rejimi. Bu rejim, BM tarafınca, Milletler cemiyeti'nin manda rejiminin yerini almak suretiyle oluşturuldu. Bunun yanında, bağımsızlığına kavuşmamış eski B ve C mandalarına, Mihver devletlerden birinin eski sömürgesi olarak Somali'ye ve bu rejimle yönetilmek isteyen ülkelere (uygulamada hiçbiri bu şekilde bir istekte bulunmadı) uygulanacaktı. Vasi devletin görevi, uygun bir yönetimle. Vesayet konseyi'nin nezarete altında, ilerlemeyi kolaylaştırarak bu ülkeleri bağımsızlığına götürmekti.
Vesayet altındaki toprakların tamamı, “sömürgeciliğin tasfiyesi" akımı esnasında bağımsızlığına kavuştu. Yalnız, Cenup Afrika Birliği (hemen sonra Cenup Afrika Cumhuriyeti'ne dönüştü), Internasyonal hakkaniyet divanı'nın görüşlerine ve BM'nin bağlayıcı kararlarına rağmen, manda rejiminin yerini vesayet rejiminin almasına karşı çıkarak Cenup-batı Afrika'da ciddi problemler yarattı.
Ulusal müdafa sorunlarıyla (üsler vb.) çok daha çok bağlantılı olan stratejik vesayet rejimi, Büyük Okyanus'taki eski Japon takımadalarına (Guam dışındaki Ma- riana adaları, Caroline adaları, Truk, Ponape, Palau ve Marshall) uygulandı. 1967' den sonrasında yeni bir statü aranmaya başlandı. Bu arayış, ya ABD'yle birleşme (Mariana adaları) ya da takımadalarla ABD içinde geçici bir birlik biçiminde gelişti.
Vescovall vazosu, Iran Selçukluları döneminden pirinç kap (XIII. yy.'ın ilk çeyreği); British Museum'da sergilenen yapıt devrin kapaklı ve ayaklı taslarının güzel örneklerindendir. Horasan okuluna bağlanan bu kap, kakma ve kazıma tekniklerinde işlenmiştir (madalyalar içinde güneş, ay ve ejder motifleri içinde taht, hayvan başı biçiminde sonuçlanan kıvrıkdallar, atlı avcılar, harpyalar, altı köşeli yıldızlar ve bereketi simgeleyen balıklar).
1. Vasi olma, vasilik: "Binaenaleyh genç kızların, üzerlerinde bir vesayet ve nezaretin kalktığını hissettikleri gün hem bir halas zevki hem de büyük bir sorun duymaları pek tabiîdir" (H. C. Yalçın).
2. Vasiyet.
3. Tavsiye, tenbih.
—Huk. Vesayet altındaki şahıs, yaş küçüklüğü ya da kısıtlanma sebebiyle kendisine vasi atama edilmiş şahıs. || Vesayet konseyi -* BİRLEŞMİŞ' MİLLETLER.
—Ida. huk. yönetimsel vesayet -» İDARİ,
—Med. huk. Velileri olmayan küçüklerle kısıtlıları korumaya ilişkin hukuki rejim. (Bk. ansikl. böl.)
—Uluslarar. huk. Vesayet rejimi, gelişmesinin araçlarını sağlamak ve özerklik ya da bağımsızlığını geliştirmek için bir bölgeyi BM'nin denetimi altında bir devletin yönetimine bırakmayı amaçlayan rejim. (Bk. ansikl. böl.) || Vesayet meclisi, BM örgütü'nün organı.
—ANSİKL Med. huk. Uygar hukuk alanındaki vesayet rejimi velayet kuruntunun işlemediği durumlarda, küçüklerin ya dı kısıtlanan ergin kişilerin hukuksal çıkarlarını korumak amacını taşır. Velayet yalnızca ana ve baba tarafınca kullanılan bir yetki olmasına rağmen vesayet, vasi ve kayyumla beraber vesayet dairelerinin haiz olduğu bir yetkidir. Vesayet daireleri barış mahkemeleriyle asliye mahkemeleridir. Vesayet görevlileri, vesayet daireleri vasiler ve kayyumlardır. Vesayet altındaki kişinin çıkarı gerektiriyorsa ve bilhassa bir ortaklığın ya da endüstri işletmesinin sürdürülmesi gerekiyorsa, istisnai olarak, vesayet yetkisi bir aileye bırakılabilir. Bu durumda barış mahkemesinin yetki ve görevleri bir aile kuruluna geçer (Türk med. k. md. 348). Vesayet altına alınmayı gerektiren durumlar yaş küçüklüğü ve kısıtlılıktır. Sadece küçüklerin ve kısıtlanmış kişilerin vesayet altına alınmaları için velayet görevini yürütecek ana ya da babalarının bulunmaması gerekir.
Vesayet altındaki kişilere vasi ya da kayyum atama edilir. Vasi vesayet altındaki küçüğün ve kısıtlının kendilerine itina gösterir, mallarını yönetir ve yapacakları işlemlerde onları temsil eder. Buna karşılık kayyum, bir malın yönetilmesi ya da belirli bir işin görülmesi için seçilir.
Vesayet daireleri (barış ve asliye mahkemeleri) vasileri denetlerler. Vasi ve vesayet daireleri görevlerini yerine getirirken önlemli bir yönetici şeklinde davranmakla yükümlüdürler. Kast ya da ihmalleriyle niçin oldukları zararlardan sorumludurlar (Türk med. k. md. 409).
—Uluslarar. huk. Vesayet rejimi. Bu rejim, BM tarafınca, Milletler cemiyeti'nin manda rejiminin yerini almak suretiyle oluşturuldu. Bunun yanında, bağımsızlığına kavuşmamış eski B ve C mandalarına, Mihver devletlerden birinin eski sömürgesi olarak Somali'ye ve bu rejimle yönetilmek isteyen ülkelere (uygulamada hiçbiri bu şekilde bir istekte bulunmadı) uygulanacaktı. Vasi devletin görevi, uygun bir yönetimle. Vesayet konseyi'nin nezarete altında, ilerlemeyi kolaylaştırarak bu ülkeleri bağımsızlığına götürmekti.
Vesayet altındaki toprakların tamamı, “sömürgeciliğin tasfiyesi" akımı esnasında bağımsızlığına kavuştu. Yalnız, Cenup Afrika Birliği (hemen sonra Cenup Afrika Cumhuriyeti'ne dönüştü), Internasyonal hakkaniyet divanı'nın görüşlerine ve BM'nin bağlayıcı kararlarına rağmen, manda rejiminin yerini vesayet rejiminin almasına karşı çıkarak Cenup-batı Afrika'da ciddi problemler yarattı.
Ulusal müdafa sorunlarıyla (üsler vb.) çok daha çok bağlantılı olan stratejik vesayet rejimi, Büyük Okyanus'taki eski Japon takımadalarına (Guam dışındaki Ma- riana adaları, Caroline adaları, Truk, Ponape, Palau ve Marshall) uygulandı. 1967' den sonrasında yeni bir statü aranmaya başlandı. Bu arayış, ya ABD'yle birleşme (Mariana adaları) ya da takımadalarla ABD içinde geçici bir birlik biçiminde gelişti.
Vescovall vazosu, Iran Selçukluları döneminden pirinç kap (XIII. yy.'ın ilk çeyreği); British Museum'da sergilenen yapıt devrin kapaklı ve ayaklı taslarının güzel örneklerindendir. Horasan okuluna bağlanan bu kap, kakma ve kazıma tekniklerinde işlenmiştir (madalyalar içinde güneş, ay ve ejder motifleri içinde taht, hayvan başı biçiminde sonuçlanan kıvrıkdallar, atlı avcılar, harpyalar, altı köşeli yıldızlar ve bereketi simgeleyen balıklar).
Kaynak: Büyük Larousse
vesayet
isim, eskimiş (vesa:yet) Arapça
isim, eskimiş (vesa:yet) Arapça
- Vasilik:
vesayet ingilizcesi
- guardianship, wardship.
YORUMLAR