Sindirim Nedir? Sindirim: Besin maddelerinin vücut tarafından kullanılabilecek şekilde küçük parçalara ayrılmasına sindirim denir. • Sindiri...
Sindirim Nedir?
Sindirim: Besin maddelerinin vücut tarafından kullanılabilecek şekilde küçük parçalara ayrılmasına sindirim denir.
• Sindirim sonucunda besinler hücrelere iletilir.
• Hücrelerde besinlerde enerji üretimi gerçekleştirilir. Yaşamsal etkinlikler için öncelikle enerji gereklidir.
• Yeni hücrelerin oluşumunda yapı maddesi olarak kullanılır. Büyüme ve gelişme sağlanır.
• Bazı hastalıkların oluşumu önlenir.
• Vücudumuzda gerçekleşen çeşitli olayların düzenli yürütülmesinde kullanılır.
Sindirimde Görevli Yapı ve Organlar Nelerdir?
Ağız
Ağzımızda;
— Dişler -Dil
— Tükrük bezleri bulunur.
• Besinler ağızda dişler yoluyla parçalanır.
• Tükrük salgısıyla ıslatılır, yumuşatılır ve yutulabilecek hale getirilir.
• Dil ile ağız içinde çevrilerek yutağa gönderilir.
DİŞLER
Dişler yapı ve görevleri bakımından bazı farklılıklar gösterir.
Diş çeşitleri;
1. Kesici dişler
2. Köpek dişleri
3. Azı dişleri ( küçük azı ve büyük azı dişleri)
a) Bebeklerin doğduklarında niçin katı gıdalarla beslenemediklerini açıklayalım.
Katı gıdaları kesip, parçalayacak ve öğütecek dişleri yoktur. Ayrıca sindirim organlarının da güçlenmesi için zamana ihtiyaç vardır.
b) Bebeklerin süt dişlerine zaman çıkmaya başlar?
4. ve 6. aylar arasında çıkmaya başlar.
c) Süt dişleri kaç tanedir?
Süt dişleri 20 tanedir.
d) Kalıcı dişler ne zaman çıkmaya başlar?
5. ve 6. yaştan itibaren 1. büyük azı dişi ile kalıcı dişler çıkmaya başlar. 7-8 yaşlarında ise süt dişleri dökülmeye başlar ve ortalama 12 yaşına kadar kalıcı dişler süt dişlerinin yerini alır.
e) Kalıcı dişler kaç tanedir?
32 tanedir.
Diş çeşitleri; 1. Kesici dişler 2. Köpek dişleri 3. Azı dişleri ( küçük azı ve büyük azı dişleri)
a) Diş çürükleri neden oluşur?
• Ağzımıza aldığımız besinlerin kalıntıları uzun süre ağzımızda kaldığında mikroskobik canlıların etkisiyle diş çürüklerine neden olur.
• Asitli içecekler, dişlerin kürdanla karıştırılması, sert kabuklu yiyeceklerin dişlerle kırılması gibi çeşitli etkenlerle dişin koruyucu tabakasının zarar görmesi çürümeyi kolaylaştırır.
b) Diş çürükleri ve ağız sağlığımızın bozulması ne gibi sağlık sorunlarına neden olabilir?
• Dış çürükleri ve diş eti iltihapları ile ağızda oluşabilecek çeşitli hastalıklar;
— ağız kokusu, diş ağrıları
— Kalpte ve böbreklerlerde iltihaplanma
— Eklem iltihapları
— Çene kemiğinde bozulma gibi çeşitli hastalıklardır.
Diş ve ağız sağlığımızı korumak için beslenme ve bakım konusunda nelere dikkat etmemiz gerekir
Yılda 2 kez diş doktoruna muayene olmak gerekir.
Dişler düzenli olarak fırçalanmalı.
Diş ipi kullanılmalı.
Aşırı tatlı ve şekerli yiyeceklerden kaçınılmalı ve bu yiyecekler tüketildiğinde mutlaka dişler fırçalanmalı.
Asitli içeceklerden kaçınılmalı.
Dişler sert cisimlerle karıştırılmamalı ve ceviz, findik gibi yiyecekler dişlerle kırılmamalı.
Diş Sağlığını Korumak İçin Nelere Dikkat Etmeliyiz?
• Dişlerde ve diş aralarında biriken yemek artıklarını temizlemek için günde en az iki defa dişlerimizi fırçalamalıyız.
• Sütte bulunan kalsiyum dişlerimizi güçlendirdiği için süt ve süt ürünlerini tüketmeliyiz.
• Dişlerimizin çürümesini engellemek için fazla karbonhidrat içeren şeker ve çikolata gibi yiyeceklerin tüketimini azaltmalıyız.
• Asidin dişlerimizi aşındırmasını engellemek için asitli içecekleri tüketmemeliyiz.
• Dişlerimizin kırılmasını engellemek için fındık, ceviz gibi sert kabuklu yiyecekleri dişlerimizle kırmamalıyız.
• Dişlerde çatlamaların oluşmaması için çok sıcak ve çok soğuk yiyecekleri tüketmekten kaçınmalıyız.
• Diş eti kanamalarının oluşmaması için kürdan gibi sivri cisimlerle dişlerimizi temizlememeliyiz.
Ortodonti nedir?Çarpık dişlerin düzeltilmesi, diş, çene ve yüzdeki uyumsuzlukların giderilmesi ile ilgili tedavi uygulamalarının gerçekleştirildiği bölümdür. Orto- dontistler (ortodonti uzmanı) tarafından uygulanan ortodontik tedaviler çene kemiğinin ve dişlerin doğru yerde ve konumda yerleşmesini sağlar. Dişlerdeki çarpıkların düzeltilmesi ile önemli bir estetik kazanım sağlandığı gibi, ağız ve diş sağlığına da pek çok katkıda bulunulur
Diş fırçalarken nelere dikkat edilmelidir?— Diş fırçası eğik tutulmalıdır.
— Fırçalama diş etinden dış ucuna doğru olmalıdır.
— Dişlerin dış yüzeyi dairesel biçimde yumuşak harakterlerle fırçalanmalıdır.
— İç yüzeyleri de dairesel biçimde yumuşak harakterlerle temizlenmelidir.
— Çiğneme yüzeyleri ileri-geri hareketlerle fırçalanmalıdır.
— Diş fırçasının ulaşamadığı aralıklar için diş ipi kullanılmalıdır.
not:Yeni doğan bebeklerin dişleri yoktur. Bu nedenle yeni doğan bebekler dişleri çıkana kadar sıvı yada ezilmiş gıdalarla beslenirler. Bebeklerin dişleri, kemik gelişimine bağlı olarak çıkmaya başlar. Çıkan bu dişlere süt dişleri denir. Süt dişleri toplam 20 tanedir. 7-8 yaşına gelindiğinde süt dişleri dökülmeye başlar.
YUTAK
[caption id="attachment_252225" align="alignnone" width="706"]
Yutağın vücudumuzdaki yeri, özellikleri ve görevleri[/caption]Yutağın vücudumuzdaki yeri, özellikleri ve görevleri
Yutak, ağız ve burun boşluğuyla yemek ve soluk borusunun birleştiği yerdir.
— Yutak, yutkunma reFleksiyle besinlerin yemek borusuna iletilmesini sağlar.
— Yutak, burundan alman havanın soluk borusuna iletilmesinde de köprü görevi görür.
— Yutağın başlangıcında bulunan küçük dil besinlerin burun boşluğuna geçişini engeller.
— YutAkta sindirim gerçekleşmez.
YEMEK BORUSU
[caption id="attachment_252536" align="aligncenter" width="679"]
Yemek borusunun vücudumuzdaki yeri, özellikleri ve görevleri[/caption]Yemek borusu yutak ile mide arasında bulunur.
• 25 cm kadar uzunluktadır.
• Soluk borusunun arkasında yer alır.
• Esnektir.
• Kasılıp gevşeme hareketleri yaparak besinlerin mideye iletimini sağlar.
• Yemek borusunda sindirim olayı gerçekleşmez.
MİDE
[caption id="attachment_252537" align="aligncenter" width="496"]
Midenin vücudumuzdaki yeri, özellikleri ve görevleri[/caption]Göğüs kafesinin altındaki boşlukta bulunur.
• Yemek borusu ile ince bağırsak arasındadır. Sindirim kanalının genişleyerek torba şeklini almış bölümüdür.
• Besinlerin bir süre iğin depolanmasını sağlar.
• Mide sıvısı besinlerin parçalanmasını sağlar.
• Kasılıp gevşeme hareketleri ile besinler ezilir.
• Sindirilen besinler ince bağırsağa iletilir.
İNCE BAĞIRSAK
[caption id="attachment_252538" align="aligncenter" width="701"]
İnce bağırsağın vücudumuzdaki yeri, özellikleri ve görevleri[/caption]İnce bağırsağın vücudumuzdaki yeri, özellikleri ve görevleri
• Karın boşluğunda bulunur.
• 8 m kadar uzunlukta kıvrımlı kanal şeklindedir.
• Besinlerin en küçük parçalara ayrılma işlemlerinin tamamlandığı yerdir.
• İç yüzeyindeki villüsler (tümür) sindirilmiş besinlerin emilerek kana geçişini sağlar.
• Besinlerin sindirilemeyen atık kısımları ise posa şeklinde kalın bağırsağa iletilir.
KALIN BAĞIRSAK
[caption id="attachment_252539" align="aligncenter" width="680"]
Kalın bağırsağın vücudumuzdaki yeri, özellikleri ve görevleri[/caption]Kalın bağırsağın vücudumuzdaki yeri, özellikleri ve görevleri
— Karın boşluğunda bulunur.
— 1,5 m kadardır.
— Yiyeceklerin sindirilmememiş posa kısma bir süre depolanır.
— Su, vitamin ve mineraller emilerek kana geçer.
— Posa anüs yoluyla vücut dışına atılır.
Besin Maddeleri Vücudumuzda Nasıl Taşınır?
[caption id="attachment_252533" align="aligncenter" width="436"]
Besin Maddeleri Vücudumuzda Nasıl Taşınır?[/caption]Besinlerin sindirimi çiğneme yoluyla ağızda başlar. Besinler sırasıyla ağızdan yutağa daha sonra yemek borusuna, mideye, ince bağırsağa ve kalın bağırsağa geçer. İnce bağırsakta çok küçük parçalara ayrılmış olan besinlerin, vücudumuz için yararlı kısmı emilerek kana geçer. İnce bağırsakta sindirilen bu besin maddeleri kana karışır ve kanla tüm vücuda taşınır. Kalın bağırsağa gelen besinlerin içerisindeki su ve mineraller ise kalın bağırsaktan emilerek kanımıza geçer. Kanımızda bulunan bu besin maddeleri, su ve mineraller vücudumuzdaki yaşamsal faaliyetlerde kullanılmak üzere tüm vücudumuzda taşınır. Emilimden sonra geri kalan posa anüs yoluyla dışarıya atılır.
YORUMLAR