Aklanma isim, hukuk Aklanmak işi. Aklanma Nedir? aklanma, Yunanca dîkaİosîs, Latince justi-ficatio. Hıristiyan ilahiy...
Aklanma
isim, hukuk
Aklanmak işi.
isim, hukuk
Aklanma Nedir?
aklanma, Yunanca dîkaİosîs, Latince justi-ficatio. Hıristiyan ilahiyatında 1) günahkâr kişinin Tann lütfuna ulaşması, 2) günahkâr kişinin doğruluğa ermesi, 3) bilhassa Protestanlıkta, Tann'nın tövbe eden günahkârları doğruluğa eriştirerek aklaması.
Eski Yunancada “birini suçsuz kılmak†fiilinden türeyen dikaiosis, önceleri teknik bir hukuk terimiydi. Aziz Paulus'la beraber kilise ve tanrı bilim tarihinde ehemmiyet kazanmıştır. Galatyalı-lara ve Romalılara mektuplarında Ferisilerin Yahudi şeriatıyla sınırı olan dindarlığına karşı çıkan Aziz Paulus'a bakılırsa, kişiyi Tann önünde doğru kılan, ne işlediği işler, ne de özünde iyi olan şeriatın buyruklanna uymasıdır. İnsan, Tann önünde, tümüyle O'nun lütfuna muhtaç bir günahkârdır ve günahkân doğruluğa eriştirerek aklayan, Tann'nın bağışlayıcı yargısıdır. Yeryüzündeki mahkemelerde fakat
suçsuz kişiler aklanabilir, ama Tann katında suçlular, günahkârlar aklanır. “İsa suçlanmız için ölüme teslim edilmiş ve aklanmamız için diriltilmiştir†(Romalılara 4:25). Günahkâr geriye kalan şeriat, günah ve ölüm yargısından kurtulmuş, Tann'yla banşmış, Mukaddes Ruh vesilesiyle Mesih'te esenliğe ve dirime kavuşmuştur.
Buna karşılık, Tann'nm Mesih'te somutlaşan bağışlayıcı yargısını kabullenmek, Tan-n'ya sınırsız güvenmek, kısacası inanç etmek gerekir. Aklanan şahıs, aklandıktan sonrasında da insanı günaha özendiren itkilerle karşı karşıyadır ve gene Tanrı'nm lütfuna muhtaçtır, inanç eylemsiz olmamalı, sevgiye dayalı işlerle kanıtlanmalıdır.
Kilise Babalan aklanma öğretisine ağırlık vermediler. Ama insanoğlunun işleriyle kendini ahlakça kutsallaştırdığını korumak için çaba sarfeden Pelagi-usçularla mücadelesi esnasında Augustinus bu öğretiye tanrı bilim kuramında mühim yer kazandırdı. Ortaçağın geç dönemlerinde, insanoğlunun yaptıklanyla aklanması terimi vurgulanır oldu. Martin Luther, bu kavramla savaşım ederken Aziz Paulus'un öğretisine büyük ağırlık verdi ve öğretinin tüm yönleriyle irdelenmesine önayak oldu. Aklanma terimi, Düzeltim hareketinin başlıca öğretilerinden birisi durumuna geldi. 1543-63 içinde toplanan Trento Konsili, bu öğretiye Protestanlık karşıtı Katolik bir tarif getirdi ve sonraki birden fazla yüzyıl süresince Katoliklerle Protestanlar arasındaki köklü aynm çizgilerini belirledi.
aklanma, hakkında ceza davası açılmış olan sanığın, meydana getirilen yargılama sonunda, işlediği iddia edilen suçu işlemiş olmadığına ya da yapmış olduğu eylemin ceza yasalarına bakılırsa kabahat oluşturmadığına ceza mahkemesince karar (beraat karan) verilmesi.
Ceza yargılamasının son soruşturma evresinde, uyuşmazlığın temeli mahkûmiyet, aklanma (beraat) ve sorumsuzluk sonucu benzer biçimde son kararlarla çözülür. İsnat edilen eylemi sanığın işlemediği ya da bu şekilde bir olayın asla gerçekleşmemiş olduğu kanıtlanmışsa; eylemin sanık tarafınca işlenip işlenmediği kuşkuluysa ve her türlü soruşturmanın yapılmış olmasına rağmen bu şüphe, sağlam kanıtlara dayandırılarak ortadan kaldırılamamışsa; eylemin işlendiği kanıtlanmış da olsa bu fiil kabahat öğelerinden birinin eksikliği sebebiyle yasanın öngördüğü kabahat tiplerinden asla herhangi birine uymuyorsa, mahkeme aklanma karan vermek zorundadır.
Bu sayılan hallerden ilk ikisinde maddi mesele, üçüncüsünde de hukuki mesele yönünden aklanma söz mevzusudur. Kabahat tipinin belirlenmesi için hem eylemin işlendiği, hem de karann verildiği tarihteki yasalara bakmak gerekir; kabahat olmaktan çıkmakla kabahat olmamak yargılamada bir tutulur. Aklanma kararlarında, suçun sanık tarafınca işlendiğine ilişkin iddianın durağan olmaması şartları mühim rol oynar. Bulunabilen kanıtların bütünü, sanığın mahkûm edilmesi için lüzumlu koşullann bulunmuş olduğu mevzusunda yargıca kafi bir kanı vermiyorsa yargıç aklanma sonucu verir; sanığın aklanması için, bu konudaki koşulların gerçekleşmesi gerekmez. Tersine, yargıcın mahkûmiyet için lüzumlu koşulların bulunmadığı kanısına varması, sanıkla ilgili aklanma karan vermesi bakımından yeterlidir. Bu yüzden sanığın savunmasının durağan olması, aklanma için lüzumlu değildir. Aslen suçsuzluğun kanıtlanması, her negatif olaydaki benzer biçimde, (kabahat hemen başka yerde bulunduğunu kanıtlama hali haricinde), ihtimaller içinde da değildir. Aklanma için sanığın suçsuzluğunu kanıtlamasının gerekmemesi yolundaki ilkenin bir ayrıcası, sanık aleyhine kabul edilmiş bir yasal karinenin (* ) bulunmasıdır. Bu durumda sanığın aklanabilmek için bu karineyi çürütmesi, doğrusu savunmanın durağan olması gerekir. Mahkeme aklanma karannın gerekçesinde, sanığa dayandınlan eylemin kanıtlanmış olmamasından mı, yoksa kanıtlanmış olmasına rağmen mahkûmiyeti gerektirmemesinden mi aklanmaya karar verildiğini göstermek zorundadır.
aklanma, Yunanca dîkaİosîs, Latince justi-ficatio. Hıristiyan ilahiyatında 1) günahkâr kişinin Tann lütfuna ulaşması, 2) günahkâr kişinin doğruluğa ermesi, 3) bilhassa Protestanlıkta, Tann'nın tövbe eden günahkârları doğruluğa eriştirerek aklaması.
Eski Yunancada “birini suçsuz kılmak†fiilinden türeyen dikaiosis, önceleri teknik bir hukuk terimiydi. Aziz Paulus'la beraber kilise ve tanrı bilim tarihinde ehemmiyet kazanmıştır. Galatyalı-lara ve Romalılara mektuplarında Ferisilerin Yahudi şeriatıyla sınırı olan dindarlığına karşı çıkan Aziz Paulus'a bakılırsa, kişiyi Tann önünde doğru kılan, ne işlediği işler, ne de özünde iyi olan şeriatın buyruklanna uymasıdır. İnsan, Tann önünde, tümüyle O'nun lütfuna muhtaç bir günahkârdır ve günahkân doğruluğa eriştirerek aklayan, Tann'nın bağışlayıcı yargısıdır. Yeryüzündeki mahkemelerde fakat
suçsuz kişiler aklanabilir, ama Tann katında suçlular, günahkârlar aklanır. “İsa suçlanmız için ölüme teslim edilmiş ve aklanmamız için diriltilmiştir†(Romalılara 4:25). Günahkâr geriye kalan şeriat, günah ve ölüm yargısından kurtulmuş, Tann'yla banşmış, Mukaddes Ruh vesilesiyle Mesih'te esenliğe ve dirime kavuşmuştur.
Buna karşılık, Tann'nm Mesih'te somutlaşan bağışlayıcı yargısını kabullenmek, Tan-n'ya sınırsız güvenmek, kısacası inanç etmek gerekir. Aklanan şahıs, aklandıktan sonrasında da insanı günaha özendiren itkilerle karşı karşıyadır ve gene Tanrı'nm lütfuna muhtaçtır, inanç eylemsiz olmamalı, sevgiye dayalı işlerle kanıtlanmalıdır.
Kilise Babalan aklanma öğretisine ağırlık vermediler. Ama insanoğlunun işleriyle kendini ahlakça kutsallaştırdığını korumak için çaba sarfeden Pelagi-usçularla mücadelesi esnasında Augustinus bu öğretiye tanrı bilim kuramında mühim yer kazandırdı. Ortaçağın geç dönemlerinde, insanoğlunun yaptıklanyla aklanması terimi vurgulanır oldu. Martin Luther, bu kavramla savaşım ederken Aziz Paulus'un öğretisine büyük ağırlık verdi ve öğretinin tüm yönleriyle irdelenmesine önayak oldu. Aklanma terimi, Düzeltim hareketinin başlıca öğretilerinden birisi durumuna geldi. 1543-63 içinde toplanan Trento Konsili, bu öğretiye Protestanlık karşıtı Katolik bir tarif getirdi ve sonraki birden fazla yüzyıl süresince Katoliklerle Protestanlar arasındaki köklü aynm çizgilerini belirledi.
aklanma, hakkında ceza davası açılmış olan sanığın, meydana getirilen yargılama sonunda, işlediği iddia edilen suçu işlemiş olmadığına ya da yapmış olduğu eylemin ceza yasalarına bakılırsa kabahat oluşturmadığına ceza mahkemesince karar (beraat karan) verilmesi.
Ceza yargılamasının son soruşturma evresinde, uyuşmazlığın temeli mahkûmiyet, aklanma (beraat) ve sorumsuzluk sonucu benzer biçimde son kararlarla çözülür. İsnat edilen eylemi sanığın işlemediği ya da bu şekilde bir olayın asla gerçekleşmemiş olduğu kanıtlanmışsa; eylemin sanık tarafınca işlenip işlenmediği kuşkuluysa ve her türlü soruşturmanın yapılmış olmasına rağmen bu şüphe, sağlam kanıtlara dayandırılarak ortadan kaldırılamamışsa; eylemin işlendiği kanıtlanmış da olsa bu fiil kabahat öğelerinden birinin eksikliği sebebiyle yasanın öngördüğü kabahat tiplerinden asla herhangi birine uymuyorsa, mahkeme aklanma karan vermek zorundadır.
Bu sayılan hallerden ilk ikisinde maddi mesele, üçüncüsünde de hukuki mesele yönünden aklanma söz mevzusudur. Kabahat tipinin belirlenmesi için hem eylemin işlendiği, hem de karann verildiği tarihteki yasalara bakmak gerekir; kabahat olmaktan çıkmakla kabahat olmamak yargılamada bir tutulur. Aklanma kararlarında, suçun sanık tarafınca işlendiğine ilişkin iddianın durağan olmaması şartları mühim rol oynar. Bulunabilen kanıtların bütünü, sanığın mahkûm edilmesi için lüzumlu koşullann bulunmuş olduğu mevzusunda yargıca kafi bir kanı vermiyorsa yargıç aklanma sonucu verir; sanığın aklanması için, bu konudaki koşulların gerçekleşmesi gerekmez. Tersine, yargıcın mahkûmiyet için lüzumlu koşulların bulunmadığı kanısına varması, sanıkla ilgili aklanma karan vermesi bakımından yeterlidir. Bu yüzden sanığın savunmasının durağan olması, aklanma için lüzumlu değildir. Aslen suçsuzluğun kanıtlanması, her negatif olaydaki benzer biçimde, (kabahat hemen başka yerde bulunduğunu kanıtlama hali haricinde), ihtimaller içinde da değildir. Aklanma için sanığın suçsuzluğunu kanıtlamasının gerekmemesi yolundaki ilkenin bir ayrıcası, sanık aleyhine kabul edilmiş bir yasal karinenin (* ) bulunmasıdır. Bu durumda sanığın aklanabilmek için bu karineyi çürütmesi, doğrusu savunmanın durağan olması gerekir. Mahkeme aklanma karannın gerekçesinde, sanığa dayandınlan eylemin kanıtlanmış olmamasından mı, yoksa kanıtlanmış olmasına rağmen mahkûmiyeti gerektirmemesinden mi aklanmaya karar verildiğini göstermek zorundadır.
YORUMLAR