anadolu medeniyetleri: anadolu: (ufak asya) tarih süresince bir sürü göç ve istilaya uğramıştır. niçin?: 1- üç tarafının denizlerle çevrili ...
anadolu medeniyetleri:
anadolu: (ufak asya) tarih süresince bir sürü göç ve istilaya uğramıştır.
niçin?:
1- üç tarafının denizlerle çevrili oluşu, avrupa ve afrika içinde deniz ve karadan kolayca
bağlantı kurulması
2- pozitif yönde iklim şartları, verimli toprakları bolca su kaynaklarına haiz olması
anadolu'da uygarlık niçin gelişmiştir?
1- göçler ve salgın amacıyla gelen topluluklar haiz oldukları kültür ve uygarlığı anadolu'ya taşıdılar.
2- anadolu'nun mısır, ege ve yunan Medeniyetlerine yakın bir konumda olması bu medeniyetlerden etkilenmesini elde etmiştir.
anadolu'da kurulan uygarlıklar sırasıyla şunlardır:
1) hititler, frigler, lidyalılar, iyonlar, urartular (MÖ 2.bin-Mö.600 yılları içinde)
2) persler (M.Ö 543-333)
3) iskender İmparatorluğu
4) roma imparatorluğu
5) bizanslılar (395-1071)
6) türkler (1071-....)
kültür ve uygarlık:
devlet yönetimi:
1)- anadolu'da kurulan bu devletler çoğu zaman krallıkla yönetilmiştir. kral hem başkomutan, hem kafa yargıç, hem de kafa rahipti.
not: bu vaziyet kralın siyasal, askeri ve dini gücü elinde bulundurduğunu gösterir.
bununla birlikte kralın başrahip oluşu laik olmayan bir anlayışı yansıtmaktadır.
2)- hititlerde asillerden oluşan pankuş denilen bir meclis vardı. bu meclis kralın yetkilerini kısıtlıyordu.
3)- hititlerde kraldan sonrasında en yetkili şahıs tavananna denilen kraliçeydi.
4)- iyonyalılar merkezi krallık yerine site denilen kent devletleri halinde yaşamışlardır.
din ve inanış:
1)- anadolu'da çok tanrılı inanış mevcuttu.
2)- hititler kendi tanrılarından başka ön asya tanrılarına, lidyalılar da yunan tanrılarına tapınmışlardı.
not: bu vaziyet anadolu'da dini etkileşimi yansıtmaktadır.
3)- urartular ölümden sonrasında hayata inanmışlardı. bu nedenle mezarlarını ev ve oda şeklinde yapmış olup içine türlü eşyalar koyuyorlardı.
4)- friglerin en büyük tanrıları kibele 'dir.
5) efeste'ki artemis tapınağı iyonlara aittir.
6) urartular'da kral ülkeyi cenk tanrısı haldi adına yönetirdi.
toplumsal ve ekonomik yaşam:
1)- halk çoğu zaman asiller, rahipler, hürler ve köleler olarak sınıflara ayrılmıştı.
2)- anadolu'da ekonomik yaşamın temelini ziraat, tecim ve hayvancılık oluşturuyordu.
3)- urartular madencilik ve maden işletmeciliğinde ileri gitmişlerdi.
4)- lidyalılar ticarette geliştiler. tarihte para'yı ilk kez kullanan lidyalılar'dır.
5)- iyonlar deniz ticaretinde gelişmişlerdi.
6)- lidyalılar efes'ten başlayıp, mezopotamya'daki ninova'ya kadar uzanan kral yolu'nun açılmasında
etkili oldular.
yazı ve edebiyat:
1)- anadolu'ya yazı asurlular tarafınca getirilmiştir. hititler ve urartular asurlulardan aldıkları çivi yazısını ve kendi buluşları olan hiyeroglif (fotoğraf yazısı) yazısını kullandılar.
2)- iyonlar ve lidyalılar fenike yazısını kullandılar. fenike yazısını batıya aktaran iyonlar olmuştur.
3)- hititler krallarının hayatlarını gösteren anal ismini verdikleri yıllıkları hazırlayarak, yansız
tarih yazıcılığı'nı başlatmışlardır.
4)- hititler, mısırlılarla tarihte malum ilk antlaşmayı (kadeş antlaşması) imzaladılar.(MÖ.1280)
5)- iyon edebiyatının en mühim eseri homeros'un "ilyada ve odesa destanı" dır.
hukuk:
anadolu'da kanunlar mezopotamyadaki benzer biçimde kısasa kısas değildi.
ilim ve sanat:
1)- hititler kayaları düzleştirerek, tanrı kabartmaları yapmışlardır.
(ivriz ve yazılıkaya kabartmaları hititlere aittir.)
2)- urartular kaleler ve su kanalları ile ünlüdür.
(toprakkale, çavuştepe, patnos ve kayalıdere kaleleri)
3)- iyonlar ilim ve sanatta gelişmişlerdir. matematikte tales ve pisagor, tarihte heredot, tıpta
hipokrat, felsefede diojen)
4)- hititler ve frigler dokumacılıkta ileri gitmişler-
dir. frigyalılar tapetes ismi verilen halı ve kilimleri ile ünlüdürler.
YORUMLAR