ARKALIK a. 1. Iskemle, koltuk vb. eşyada sırt dayanacak bölüm. *2. Hamalların yük taşırken sırtlarına astıkları destek, yastık (Eşan...
ARKALIK a. 1. Iskemle, koltuk vb. eşyada sırt dayanacak bölüm. *2. Hamalların yük taşırken sırtlarına astıkları destek, yastık (Eşanl. ARKAUÇ). [Bk. ansikl. böl. Folk ] *3. Hasta yataklarında, hastanın
oturma durumuna getirilmesini elde eden düzenek.
*Geleneks. giy. iç gömlek üstüne giyilen. yakasız, önü açık, etekleri uzun bir tür gömlek - entari. ||Eskiden sakaların, üstleri ıslanmasın diye giyindikleri meşin yelek. (Bk. ansikl. böl.)
*Mobc. Bir koltuk, sandalye vb. 'nin azca çok düşey durumda olan ve oturan kişinin sırtını yaslamasına yarayan arka kısmı. (Bk. ansikl. böl.)
*Teknol. Belirli bir iş için işçinin yaslanmasına yarayan destek.
*ANSİKL Folk. Hamal arkalıklarında, meşinin üzerine, sırta bilhassa omuzlara gelecek yere, eski kilim ya da koyun postu kaplanırdı. Omuzda kol geçirmek için iki sağlam kolan, alt köşede yükü bağlamak için bir kangal ip bulunurdu. *Geleneks. giy. Saka arkalıklarının omuzları geniş, boyu ceket uzunluğun- daydı. Önü tamamen kavuştuğu halde iliği, düğmesi yoktu. Aynı tür yeleği gezici manavlar ve yangın sakaları da giyerdi. Yangın sakalarının arka ortasında Baye- zit yangın kulesinin resmi olurdu. *Mobc. Eski Mısır, Yunanistan ve Ro- ma'da iskemlelerin arkalığı yüksek, ajurdu ya da oymalı, dolgusuz, fakat yastıklıydı. Ortaçağ'da, koltukların çoğunlukla kumaş kaplı olan arkalıklarının yüksekliği toplumsal sınıflara nazaran ayarlanırdı. Arkalık kimi zaman sayvan biçiminde kıvrılır, süslemeleri mimari şekiller alırdı XVI.yy.'ın ikinci yarısında, boyutları çok küçültülen kollu iskemlelerin arkalığına, çivilerle tutturulmuş deri ya da kumaş dolgular yerleştirildi. XVII. yy.'da, arkalık, dikdörtgen biçiminde ve çok yüksektir; saçaklı kumaş ya da halıyla kaplanmıştır. Louis XV döneminde, arkalık, insan vücudunun biçimine uyar ("â la reine†denen düz modeli haricinde) ve durağan(durgun) ya da çıkarılıp takılabilen dolgu kaplamalıdır. Louis XVI döneminde daha çok geometrik bir şekil alan arkalığın, bir çok kez iki yanında minik sütunların bulunmuş olduğu ve dolgunun giderek kaybolmaya başladığı görülür. Jacob işi sandalyelerde arkalık, başak demetleri, lirler, balon - biçiminde ajurlanmıştır; “gondol†modeli, kavisli ve vücudu iyice sancıdır. Directoire döneminde geriye doğru kıvrık bir şekil alan arkalık, İmparatorluk döneminde hantallaştı; Restaura- tion döneminde tekrardan hafifleşti, içe doğru çukurlaştı. XIX. yy.'da kapitone arkalıklar ilgi görmüş oldu. Çağıl stilde, tekrardan ajurlu arkalıklara dönüldü. XX. yy.'da şekil ve boyut bakımından büyük çeşitllik gösteren arkalık, bir çok vakit oturulacak yerle aynı maddeden (tahta, madeni boru, kamış, bez, plastik madde) yapılmakta ve hiçbir süs öğesi taşımamaktadır.
Kaynak: Büyük L.
oturma durumuna getirilmesini elde eden düzenek.
*Geleneks. giy. iç gömlek üstüne giyilen. yakasız, önü açık, etekleri uzun bir tür gömlek - entari. ||Eskiden sakaların, üstleri ıslanmasın diye giyindikleri meşin yelek. (Bk. ansikl. böl.)
*Mobc. Bir koltuk, sandalye vb. 'nin azca çok düşey durumda olan ve oturan kişinin sırtını yaslamasına yarayan arka kısmı. (Bk. ansikl. böl.)
*Teknol. Belirli bir iş için işçinin yaslanmasına yarayan destek.
*ANSİKL Folk. Hamal arkalıklarında, meşinin üzerine, sırta bilhassa omuzlara gelecek yere, eski kilim ya da koyun postu kaplanırdı. Omuzda kol geçirmek için iki sağlam kolan, alt köşede yükü bağlamak için bir kangal ip bulunurdu. *Geleneks. giy. Saka arkalıklarının omuzları geniş, boyu ceket uzunluğun- daydı. Önü tamamen kavuştuğu halde iliği, düğmesi yoktu. Aynı tür yeleği gezici manavlar ve yangın sakaları da giyerdi. Yangın sakalarının arka ortasında Baye- zit yangın kulesinin resmi olurdu. *Mobc. Eski Mısır, Yunanistan ve Ro- ma'da iskemlelerin arkalığı yüksek, ajurdu ya da oymalı, dolgusuz, fakat yastıklıydı. Ortaçağ'da, koltukların çoğunlukla kumaş kaplı olan arkalıklarının yüksekliği toplumsal sınıflara nazaran ayarlanırdı. Arkalık kimi zaman sayvan biçiminde kıvrılır, süslemeleri mimari şekiller alırdı XVI.yy.'ın ikinci yarısında, boyutları çok küçültülen kollu iskemlelerin arkalığına, çivilerle tutturulmuş deri ya da kumaş dolgular yerleştirildi. XVII. yy.'da, arkalık, dikdörtgen biçiminde ve çok yüksektir; saçaklı kumaş ya da halıyla kaplanmıştır. Louis XV döneminde, arkalık, insan vücudunun biçimine uyar ("â la reine†denen düz modeli haricinde) ve durağan(durgun) ya da çıkarılıp takılabilen dolgu kaplamalıdır. Louis XVI döneminde daha çok geometrik bir şekil alan arkalığın, bir çok kez iki yanında minik sütunların bulunmuş olduğu ve dolgunun giderek kaybolmaya başladığı görülür. Jacob işi sandalyelerde arkalık, başak demetleri, lirler, balon - biçiminde ajurlanmıştır; “gondol†modeli, kavisli ve vücudu iyice sancıdır. Directoire döneminde geriye doğru kıvrık bir şekil alan arkalık, İmparatorluk döneminde hantallaştı; Restaura- tion döneminde tekrardan hafifleşti, içe doğru çukurlaştı. XIX. yy.'da kapitone arkalıklar ilgi görmüş oldu. Çağıl stilde, tekrardan ajurlu arkalıklara dönüldü. XX. yy.'da şekil ve boyut bakımından büyük çeşitllik gösteren arkalık, bir çok vakit oturulacak yerle aynı maddeden (tahta, madeni boru, kamış, bez, plastik madde) yapılmakta ve hiçbir süs öğesi taşımamaktadır.
Kaynak: Büyük L.
YORUMLAR