arz TDK,Türk Dil Kurumu isim Arapça ¤arø 1 . Sunma. 2 . Piyasaya mal sürülmesi, sunu. 3 . Yüksek bir makama anlatma, bi...
arz
TDK,Türk Dil Kurumu
1 . Sunma.
2 . Piyasaya mal sürülmesi, sunu.
3 . Yüksek bir makama anlatma, bildirme.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
- arz etmek
Birleşik Sözler
- arzıendam
- arz odası
- arz talep
- arzuhâl
- para arzı
Dabbetül Arz Nedir? Dabbetül Arz Hakkında
Arz Eğrisi
Arz ve Talep
arz (II)
TDK,Türk Dil Kurumu
isim, eskimiş Arapça ¤arø
En, genişlik.
TDK,Türk Dil Kurumu
En, genişlik.
arz (III)
TDK,Türk Dil Kurumu
isim, eskimiş Arapça arø
Yer, yeryüzü:
"Büzülüp kaldığım köşede sabahın bir an evvel olmasını, güneşin bir saat evvel arza inmesini umuyorum."- E. İ. Benice.
Birleşik Sözler
- arz cazibesi
- arz dairesi
- arz derecesi
Büyük L.
ARZ a. (ar. carz).
1. Bir dileği, bir şartları bir makama, bir yetkiliye, saygı duyulan bir hiç kimseye sunma, bildirme: Derdimi arza yüreklilik edemiyorum.
2. Bir şeyi bir hiç kimseye, bir makama (onun bilgisine, onayına, iznine vb.) arz etmek, onu, onay ya da karar için sunmak ya da bildirmek: Bu projeyi onayınıza arz ediyorum. Dilekçemi ilgili mercie arz ettim. Size şartları daha evvel arz etmiştim.
3. Bir şey, bir vaziyet arz etmek, söz- mevzusu bir vaziyet ise, belirgin bir kalite taşımak ya da o niteliği taşıdığını göstermek: Bu vaziyet sıhhat açısından çekince arz ediyor. Kuraklık vahim bir vaziyet arz ediyor.
4. Bir hiç kimseye, bir makama arz olunmak, ona, o makama bildirilmek,' sunulmak: Mevzu yetkili mercilere arz olundu.
5. Arzı endam etmek, gözükmek, boy göstermek anlamında latife yollu kullanılır: Az sonrasında beyimiz arzı endam ettiler.
—Esk. Arz-ı cemal, arz-ı didar, yüzünü gösterme, görünme: "Cihad-ı hamiyet ta' rifatı içinde enzara arz-ı cemal edince..." (Namık Kemal, XIX. yy.). || Arz-ı hacet, gereksinim, talep bildirme: "Oraya arz-ı hacet et. Hacetin reva olur. ümidin yerin bulur" (Süleyman Paşa, XIX. yy.). || Arz-ı hüner, marifet gösterme, ustalığını belirgin etme. j| Arz-ı saygı, saygı gösterme, saygı sunma. || Arz-ı kamet, boy gösterme: "Perde indikçe kıyametler kopup zavallı mekkare-i salhurde yedi sekiz kez perdeden arz-ı kamet etmeğe yükümlü olurdu " (Sadullah Paşa, XIX. yy.). || Arz-ı kudret, enerjisini gösterme, teftiş verme. || Arz-ı meram, meramını, derdini arz etme: "Lisan-ı umumi ile arz-ı meram eyle " (Et- hem Pertev Paşa, XIX. yy.). || Arz-ı minnet, minnet gösterme. || Arz-ı müddea, iddiasını, fikrini bildirme. || Arz-ı nefs, nefsini, kendini öne sürme.
—Bors. Arz fazlalıklı piyasa, bir menkul kıymetin mali piyasaya, talebi aşacak kadar büyük miktarlarda teklif edilmesi (bu durumda arz fazlalıklı ya da arza doygun piyasa deyimi kullanılır). || Arz fiyatı, borsa acentaları sendika odası'nın, bu şekilde büyük miktardaki arzlarla, talep içinde oluşan dengesizlik bu nedenle hiçbir menkul kıymet işlemi yapılamadığı vakit, resmi listesine koyduğu kayıt. (Kaide olarak, İstanbul borsası'nın günlük fiyat bültenlerinde yalnızca arz—ya da yalnızca talep—fiyatı gösterilmemekte, fakat, kesinleşen işlemlere ilişkin değişiklik tutarları duyuru edilmektedir.)
—ikt. Bir mal ya da hizmetin, belirgin bir fiyatta piyasaya sürülmek istenen miktarı. (Bk. ansikl. böl.) || Arz ekonomisi, üretim araçlarını özendirici önlemlere (kamu harcamalarındaki büyümenin yavaşlatılması, işletmelerin üstündeki vergi yükünün hafifletilmesi, özgür piyasaya itimat gösterilmesi, vb.) ağırlık veren ekonomi öğretisi. (Neoliberalizmden esinlenen bu öğreti, Keynes'çiliğe ve monetarist akıma karşıdır.) || Arz fiyatı, bir mal için bir üreticinin kabul edeceği en az fiyat. |] Arz ve talep kanunu, fiyatı, bir mal ya da hizmetin arz hacmi ile talep hacmi içinde denge kurulduğu noktada belirleyen ekonomi yasası. || Çok fazla arz, belirgin bir fiyatta bir üründen arz edilen miktarın talep edilen miktarı aşan kısımı. (Bir rekabet piyasasında çok fazla arz var ise, satıcılar arasındaki rekabet, uzun sürede fiyatı arzla talebin eşit olduğu düzeye düşürür.) || Bileşik arz, tabii ve suni kauçuk benzer biçimde, değişik süreçlerle üretilen malların toplam arzı; tereyağı ve margarin benzer biçimde aynı gereksinimi karşılayan malların toplam arzı. || Rekabetçi arz, üretim faktörlerinin sınırı olan olduğu tam istihdam durumundaki bir ekonomide üreticilerin karşılaşmış olduğu vaziyet. (Bu şekilde bir durumda, bir malın arzının artırılması başka mal ya da malların arzının azalması pahasına olur.) || Durağan arz, bir malın arzının kısa ya da uzun dönemde, başka ekonomik etkenler değişmiş olduğu halde, aynı kalmış olduğu vaziyet. (Bk. ansikl. böl.) || Tamamlayıcı arz, aynı üretim sürecinin sonucu olarak elde edilmiş iki ya da daha çok sayıda mal. (Tamamlayıcı arzın özelliği, bu arza mevzu olan mallardan birisi üretilecekse,ötekini ya da diğerlerini üretmenin mecburi olmasıdır. Buğdayla saman, koyun eti ile yün benzer biçimde.) || Toplam arz, belirgin bir vakit süresinde (çoğu zaman 1 yıl) piyasaya sunulan mal ve hizmetlerin toplam kıymeti.
—Kur. tar. Divanı hümayunda alınan kararların padişahın bilgi ve görüşüne sunulması. || İslam devletlerinde ordunun geçit resmi esnasında denetlenmesi, geçit resmi. || Arz ağalan, sarayda hasoda- iıların en kıdemli dördüne verilen isim. (Arz işlerinde görevli bu ağalar sırasıyla, hasodabaşı, silahtar ağa, çuhadar ağa, rikabdar ağaydı.) || Arz divanı, Kimi İslam vatanlarında silahlı kuvvetlerin defterlerini tutan, maaşlarını dağıtan,donanımlarını elde eden daire. (Bk. ansikl. böl.) || Arz günleri, Divanı hümayun haftada dört gün toplanıyorsa pazar ve salı, iki gün toplanıyorsa yalnız salı günleri divan kararlan padişaha sunulurdu. || Arza girmek, arz günleri Divan'da alınan kararları bildirmek suretiyle divan üyelerinin padişah katına çıkmaları. (Bk. ansikl. böl.)
—Uluslarar. ikt. Arzı daraltma anlaşması, iki ya da daha çok ülke içinde belirgin bir malın üretimini azaltma çerçevesinde varılan anlaşma.
—ANSİKL. ikt. Mantıksal olarak, bir malın fiyatı arttığı vakit, arzı artar, fiyatı düşmüş olduğu vakit arzı azalır (ikame tesiri). Bununla beraber, kimi vakit, tutumsal birimlerin, satışlarından değişmeyen bir gelir elde etmek istedikleri durumlarda, yukar- dakinin tersi bir eğilimle karşılaşılır. Bu gi bi durumlarda, tutumsal birimler fiyatlar düşmüş olduğu vakit arz miktarlarını artırmaya yönelirler (gelir tesiri). Bu tesir, bilhassa, iş piyasasında ve kimi zaman tarımsal piyasalarda gözardı edilemeyecek niteliktedir. Fakat, genel olarak sinaı ürünler için, ikame tesiri gelir tesirini aşar.
Mal arzı, mal talebi derecesinde ruhsal öğelere bağlı değildir; bilhassa teknik etkenlerce belirlenir. Bir satıcıyı yönlendiren, bir malın daha çok ya da daha az yararlı olması değildir, onun maliyeti, şu demek oluyor ki sanayici söz konusuysa o malı üretmenin, aracı söz konusuysa satın almanın, kendisine ne kadara mal olduğudur. Satı cinin davranışını, iki büyüklük arasındaki karşılaştırma belirler: bir yanda satış fiyatı, diğer yanda üretim maliyeti; piyasaya arz edilen mal miktarları, bu karşılaştırma sonucunda ortaya çıkacak kârın önemine nazaran daha az ya da daha çok olur. Demek ki, fiyat bir veri olarak alınırsa, arzı belirleyen başlıca unsur, üretim maliyetidir.
Talep için olduğu benzer biçimde, bir malın arzının fiyat değişikliklerine gösterdiği tepkinin büyüklüğü, arzın elastikliği ile ölçülebilir. Belirgin bir andaki arz, stokların varlığına ve stoklama olanaklarına bağlıdır. Bu olanaklar yoksa, arzın elastik olması için, üretimi artırma olanakları ve elde yeter oranda üretim faktörü bulunmalıdır.
,Arz eğrisi. Bir mal ya da hizmetin arzı, grafik üstünde gösterilebilir. Tipik arz eğrisi soldan sağa yükselir. Hakikaten de, düzgüsel olarak, fiyat yükseldikçe arz edilen miktar artar (Şek. 1).
Fiyat p, iken, arz edilen miktar q,'dir; daha az bir p2 fiyatında, arz edilen miktar artar ve g2 düzeyine yükselir. üretici, lüzumlu saydığı bir toplam gelir miktarını koruyabilmek için,daha az fiyata karşın, piyasaya daha büyük oranda mal arz eder. Kendi işgücünü arz eden emekçi için vaziyet genellikle böyledir. Satılmayan malları stoklama olanaksızlığı da, fiyattaki düşüşe karşın arz edilen miktarın artmasına yol açabilir.
Buıada ep, aız elastikliğini, q, arz edilen miktarı; p, fiyatı göstermektedir. Arz eğrisi, elastiklik katsayılarına nazaran, biçim 3,4 ve 5'teki durumlardan birisini alabilir. Bu tür şeyler da istisnai arz eğrileridir.
Durağan arz, iki durumda sözkonusu olur.
1 - Bir malın fiyatındaki değişmelerin uzun sürede bu maldan arz edilen miktarları et kilemedıği vaziyet. Bu durumda arzın artırılması olanaksızdır. Günümüzde Rembrand'ın tabloları benzer biçimde.Bu tablolara talebin değişmesi yalnız fiyatı etkisinde bırakır
2 Stokların bulunmadığı bir rekabet piyasasında, aşı rı kâr artsa da, üretime katılan girdilerin değiştirilemeyeceği kadar kısa sûrede arz sabittir.
—Kur. tar. Arz divanı,ısam ülkelerine Sa saniler'den geçen bir kurumdu Abbasi ler'de ordu mensuplarının defterlerini tu tan, ödeneklerini dağıtan divana, "dıvan-ı ceyşâ€ de denilirdi. Bu kurum Mısır'a, Şimal Afrika yöntemiyle Endülüs devletine de geçti, ispanya daki hırıstiyan devletler de bu kurumu yansılamak ettiler Divanın başındaki büyük memura ârız ya da sahib-i divân-ı arz denirdi Samaniler, Gazneliler, Selçuklular, Harizmşahlar, İlhanlIlar ve Hindistan'da kurulan türk devletlerinde arz divanı ortak bir kurumdu.
*Arza girmek, divan görüşmeleri tamamlandıktan sonrasında divan üyeleri beraber yiyecek yer, padişah huzuruna çıkarlardı. Padişah huzuruna çıkabilmek için sadrazam, huzura kabulü dileyen bir telhis yazdırarak bu durumu kapıcılar kethüdasıyla padişaha yollardı, izin çıkmış olduğu vakit ilkin yeniçeri ağası huzura kabul edilir, ocak hakkında bilgi sunardı. Yeniçeri ağası çıkınca Rumeîi ve Anadolu kazaskerleri huzura girerdi. Kazaskerler, kadı atamaları hakkında bilgi verir, kadılarla ilgili telhislerini okurlardı. Sadrazam, vezirler, defterdarlar, nişancı ile beraber üçüncü sırada huzura çıkardı. Sadrazam, vezirler yer öperek padişahı selamlayıp, padişahın sağ yanında protokoldeki yerlerine nazaran sıralanırlardı. Divanda beylerbeylerinden birisi bulunmuşsa o da vezirlerle beraber ar- za^irer, kendi işini arz ettikten sonrasında çı kardı. Defterdarlar da mali işlerle ilgili bilgiler verdikten sonrasında çıkar, Babüssaade' de vezirlerin çıkmasını beklerlerdi. Sadrazam, padişaha arz edeceklerini söylerken, vezirler sol tarafa geçip beklerlerdi. Arz tamamlanınca padişah izin verir ve sadrazam yer öpüp padişahı selamlayan vezirlerin önünde huzurdan çıkardı. Sadrazam ile vezirler huzurdan çıktıktan sonrasında gene divanı hümayuna dönerek yerlerine otururlardı. Bu sırada çavuşbaşı gelip mühri hümayunu sadrazamdan alır, ruz- name kesesini, maliye defterhanesini ve gömü ile defterhaneyi mühürler, mührü gene sadrazama verirdi. XIX. yy.'da divanı hümayunun yerini Babıâli alınca arza girme, yalnızca ulufe dağıtımı ve elçi kabulü benzer biçimde vakalar jçin yapılmaya başlandı. Sadrazamlar, padişahla görüşmek istediklerinde bir ariza ile izin isterler, padişah da kabul gün ve saatini sadrazama bildirirdi.
ARZ a. (ar. arz). Esk.
1. Toprak, yer, zemin.
2. Memleket, ülke.
3. Dünya, yerküre.
4. Arz üstünde, ölçüm vb. için uygulamalı olarak, yerinde, anlamında kullanılır.
—Din tar. Arz-ı Kenan, Kenan ülkesi. (Peygamber Nuh'un torunu Kenan ve evlatlarının yerleştikleri yer. Sınırı Sayda' dan Gazze'ye kadardır.) || Arz-ı mev'ut, vaat edilmiş toprak. (Tevrat'a nazaran, burası Nuh'un diğeri oğlu Şam'ın soyundan gelen İbrahim peygambere Tanrı tarafınca vaat edilmiştir.) || Arz-ı mukaddes, Ku- ran'da Arz-ı Kenan ve Arz-ı mev'ut için kullanılan deyim. (Bu yerin neresi olduğu hakkında türlü yorumlar var ise da, en yaygın olanı Filistin ve yöresi olduğu inancıdır.)
—Esk. coğ. Kürre-i arz, yeryuvarı. || ilm-i tabakat ûl-arz, yerbilim. || Arz-ı meskûn, dünya üstünde insanların yerleşik yaşam alanı, ökümen. || Coğrafi arz, enlem, dünya üstünde bir nokta ile ekvator arasındaki coğrafi boylam yayının aşama türünden kıymeti.
—Esk. fiz. Arz cazibesi, yerçekiminin eski eşanlamlısı.
ARZ a. (ar. "arz) .Esk. En, genişlik.
—Gökbil. ve Coğ. Arz-ı şehir, arz derecesi, enlem. || Arz-ı şehir tayini, kutup ya da başka belirgin yıldızlara bakarak yer
yüzünde herhangi bir yerin bulunmuş olduğu enlem dairesini sağlamak. || Arz-ı cenubi, cenup enlemi. || Arz-ı kevkeb, bir yıldızın enlemi |j Arz-ı şimali, şimal enlemi.
Dabbetül Arz Nedir? Dabbetül Arz Hakkında
Arz Eğrisi
Arz ve Talep
YORUMLAR