Astronomi nedir, Astronomi iyi mi bir bilimdir, neyi inceler, Astronomi dalları nedir? Astronomi - Gök Bilimi Tarif : Evreni inc...
Astronomi nedir, Astronomi iyi mi bir bilimdir, neyi inceler, Astronomi dalları nedir?
Astronomi - Gök Bilimi
Uzay Bilimi
Tarif: Evreni-Uzayı inceleyen bilim dalı. Astronomi ile aynı anlama gelmektedir.
Astronomi; Yerin dışındaki gökcisimlerinin ve bunların oluşturduğu sistemleri uzayda dağılımlarını, hareketlerini, sınıflanmalarını, yapılarını, birbirleriyle olan ilişkilerini, oluşumlarını, evrimlerini ve yaşamını kökenini inceleyip bu gökcisimlerini içeren evreni tanıtmayı amaçlayan bilim dalıdır.
Matematik, fizik, kimya, biyoloji benzer biçimde bilim dallarıyla bağlantılı olup bir taraftan bu bilim dallarının gelişmesine destek olurken öte taraftan da onların verilerini ve yöntemlerini kullanarak kendi gelişmesini sürdürür. Astronomi, araştırma mevzu ve yöntemlerine bakılırsa çeşitli dallara ayrılır:
Astrometri (Gökölçümü): Astronomik ölçümler için temel koordinat sistemlerini, gökcisimlerinin hareketleri ve konumlarını, yer hareketinin yasalarını, süre saptanması ve temel astronomi sabitlerinin hesabını mevzu olarak ihtiva eder.
Gök Mekaniği:Suni uydular da içinde olmak suretiyle gökcisimlerinin hareketlerini, bu hareketleri esnasında üstünde bulunacakları yörüngelerini, birbirlerine olan etkilerini, ne süre nerede gözlenebileceklerini inceler ve evrensel çekim kuvveti altında genel hareket kuramlarını ortaya koyup geliştirir.
Astrofizik (Gökfîziği): Gök cisimlerinin ve bunların oluşturduğu sistemlerin, yıldızlararası ortamın kimyasal ve fizyolojik özellikleriyle yapılarını inceler. Genel amaç, gözlemsel astrofizik yöntemleriyle değerlendirilen bilgilerin, kuramsal astrofizikle genelleştirilerek evrenin yapısı ve evrimi araştırmalarına katkıda bulunur. Gözlem yöntemlerine ve araştırma alanlarına bakılırsa çeşitli dallara ayrılır.
Radyoastronomi: Yer atmosferinin, radyo dalgalarının bir bölümünü geçirmesi sebebiyle hem yer dürbünleri hem de uydularla atmosfer haricinde meydana getirilen radyoastronomi gözlemleri garip gökcisimlerinin bulunmasını sağlamış oldu. 1930'dan başlayarak gerek iletişim gerekse bilimsel amaçlarla uzun dalga uzunlukta emek harcamalar yapılmış oldu. K. Jansky' nin ABD'deki Bell Telefon Laboratuvarı'nda 1930-1933 içinde yapmış olduğu deneyler, uzaydan alınan ilk uzun dalga sinyalleri olduysa da bilimsel amaçlarla kullanılamadı. 1944'te G. Reber, 1965'te A. Penzias ve R. W. Wilson uzayda radyo dalgaları gösteren bölgelerin ilk haritalarını yaptılar.
İlk çalışmaların kolay antenlerle yapılmasına rağmen son yıllarda dev radyo teleskoplar oluşturularak uzayın çok ötelerinden ve çok zayıf ışınım yollayan lardan sinyaller alınabildi. En kuvvetli radyo teleskoplar: Hale, Jodreli Bank (ABD), Max Plank (Almanya), Lovell (İngiltere) vb. Radyoastronomi gözlemleriyle bulunan en mühim bulgular pulsarlar (atarca) ve kuazarlar'dır. Bu garip gökcisimleri evrenin yapısı ve evrimi araştırmalarına yeni boyutlar getirdi. 25 Nisan 1990'da Yer atmosferinin haricinde uzaya yerleştirilen Hubble Teleskobu, evrenin derinliklerinden gönderilmiş olduğu fotoğraflarla astronomide devrim durumunda yeni buluşlar gerçekleştirmiş oldu.
Kırmızıötesi astronomi: 8×10^-5 0,1 santimetre dalga boyu aralığında uzaydan gelen ışınımla meydana getirilen emek harcamaları oluşturur. Bu dalgaboyu aralığının bir kısmı yer atmosferince soğurulur; bundan dolayı hem yerden hem de atmosfer haricinde uygulardan gözlem yapılır. Elektroniğin gelişmesiyle beraber kırmızıötesi ışınımı saptamak olanaklı duruma gelip yüksek dağ tepelerine yerleştirilen dürbünlerle hem gece hem de gündüz gözlem yapabilme olanağı dünyaya geldi ve yıldız gözlemleri haricinde bilhassa yıldızlararası ortama ilişkin gaz ve toz bulutlarının araştırılması sağlandı.
Hawaii'deki Mauna Kea en büyük ve kuvvetli kırmızıötesi gözlemlerin yapıldığı gözlemevidir.
Görsel bölge astronomi: 4×10^-5 -8×10^-5 santimetre dalga boyu aralığında, gök cisimlerinden gelen ışınım Yer atmosferinden geçer ve yer dürbünleriyle saptanır. Böylece elde edilmiş bilgiler yıldız ve yıldız sistemlerinin genel yapılarına ışık meblağ.
En mühim gözlemevleri: ABD'de Kitt Peak, Mt. Wilson, Mt. Palomar; Fransa'da Houte Provence; Şili'de La Silla vb. Astrofiziğin en geniş ve verimli araştırma alanı olan bu dal, son yıllarda uydu gözlemleriyle de desteklenmekte ve çok kalabalık bir araştırma gurubuna haiz olmaktadır.
Morötesi astronomi: 1×10^-6 -4 x 10^-5 santimetre dalga boyu aralığındaki ışınımla meydana getirilen araştırmaları oluşturur. Bu dalga-boyu aralığını yer atmosferi tümüyle soğurduğu için gözlemler uydular yardımıyla atmosfer haricinde yapılır. Son on yıllarda ABD, Avrupa ülkelerinin bir kısmı, SSCB ve Japonya'nın uzaya gönderilmiş olduğu uydularla elde edilmiş veriler yardımıyla çok sıcak ve çok soğuk yıldızların dış katman yapıları mevzusunda mühim bulgular elde edildi.
X-ışın astronomisi: 10^9-10^6 santimetre dalga-boyu aralığında meydana getirilen gözlemlere dayanır. Yer atmosferi bu aralığı tümüyle soğurduğu için uydularla atmosfer haricinde gözlem yapılır. Güneş en iyi malum X-ışın membaıdır. Bunun haricinde, UHURU ve EXSOSAT uydularıyla meydana getirilen gözlemler sonucu yeni lar saptandı. X-ışın astronomisinin ortaya çıkardığı en mühim bulgu kara deliklerdir. Hemen hemen gözlemsel olarak kesinlik kazanmayan bu gökcisimleri evrenin sınırlarını zorlayan kuramsal açıklamalar getirmektedir.
Kozmogoni: Gerek tek tek gökcisimlerinin gerekse bu tarz şeyleri oluşturan sistemlerin ve bilhassa de Güneş Sistemi' nin kökenini inceler. Kuramsal ağırlık emek harcamaları gerektirir.
Kozmoloji: Evrenin genel yasalarını ve yapısını bulmayı amaçlar. Kuramsal fizik ve matematikle iç içe girmiş durumdadır.
Biyoastronomi: Yaşamın kökenini belirlemeye çalışan bilim dalıdır. Biyolojik ve kimyasal verileri astronomi yöntem ve araç-gereçleriyle birleştirerek gelişmektedir. 1971'de süregelen ilk emek harcamalar, 1982'de Dünya Astronomi Birliği'ne bağlı olarak kurulan internasyonal bir komisyonla kapsamlı araştırmalara yönelmiştir. Genel amaçları: 1) Güneş sistemi haricinde benzer yeni sistemler aramak; 2) Gezegenlerin evrimlerini araştırmak; 3) Galaksi dışı lı radyo sinyalleri saptamak; 4) Biyolojik bilhassa, yıldızlararası moleküllerin varlığını ortaya çıkarmak; 5) İleri yaşam biçimine haiz uygarlıkların var olup olmadığını araştırmak. SSCB'den V. Ambartsumyan, N. Kardeşev, ABD'den F. Drake, C. Sağan, M. Papagiarmis, Çekoslovakya'dan R. Pesek ve İtalya'dan F. Facini bu bilim branşının kurucuları içinde en mühimleridir.
Sebep: iç başlık
Astronomi (Uzay) Haberleri
Astronomi (Uzay) Sözlüğü
Astronomi bilimi ile öteki bilim dalları içinde ne tür bir ilişki vardır?
Bu ileti 'en iyi çözüm' seçilmiştir.
Uzay Bilimi
Tarif: Evreni-Uzayı inceleyen bilim dalı. Astronomi ile aynı anlama gelmektedir.
Astronomi; Yerin dışındaki gökcisimlerinin ve bunların oluşturduğu sistemleri uzayda dağılımlarını, hareketlerini, sınıflanmalarını, yapılarını, birbirleriyle olan ilişkilerini, oluşumlarını, evrimlerini ve yaşamını kökenini inceleyip bu gökcisimlerini içeren evreni tanıtmayı amaçlayan bilim dalıdır.
Matematik, fizik, kimya, biyoloji benzer biçimde bilim dallarıyla bağlantılı olup bir taraftan bu bilim dallarının gelişmesine destek olurken öte taraftan da onların verilerini ve yöntemlerini kullanarak kendi gelişmesini sürdürür. Astronomi, araştırma mevzu ve yöntemlerine bakılırsa çeşitli dallara ayrılır:
Astrometri (Gökölçümü): Astronomik ölçümler için temel koordinat sistemlerini, gökcisimlerinin hareketleri ve konumlarını, yer hareketinin yasalarını, süre saptanması ve temel astronomi sabitlerinin hesabını mevzu olarak ihtiva eder.
Gök Mekaniği:Suni uydular da içinde olmak suretiyle gökcisimlerinin hareketlerini, bu hareketleri esnasında üstünde bulunacakları yörüngelerini, birbirlerine olan etkilerini, ne süre nerede gözlenebileceklerini inceler ve evrensel çekim kuvveti altında genel hareket kuramlarını ortaya koyup geliştirir.
Astrofizik (Gökfîziği): Gök cisimlerinin ve bunların oluşturduğu sistemlerin, yıldızlararası ortamın kimyasal ve fizyolojik özellikleriyle yapılarını inceler. Genel amaç, gözlemsel astrofizik yöntemleriyle değerlendirilen bilgilerin, kuramsal astrofizikle genelleştirilerek evrenin yapısı ve evrimi araştırmalarına katkıda bulunur. Gözlem yöntemlerine ve araştırma alanlarına bakılırsa çeşitli dallara ayrılır.
Radyoastronomi: Yer atmosferinin, radyo dalgalarının bir bölümünü geçirmesi sebebiyle hem yer dürbünleri hem de uydularla atmosfer haricinde meydana getirilen radyoastronomi gözlemleri garip gökcisimlerinin bulunmasını sağlamış oldu. 1930'dan başlayarak gerek iletişim gerekse bilimsel amaçlarla uzun dalga uzunlukta emek harcamalar yapılmış oldu. K. Jansky' nin ABD'deki Bell Telefon Laboratuvarı'nda 1930-1933 içinde yapmış olduğu deneyler, uzaydan alınan ilk uzun dalga sinyalleri olduysa da bilimsel amaçlarla kullanılamadı. 1944'te G. Reber, 1965'te A. Penzias ve R. W. Wilson uzayda radyo dalgaları gösteren bölgelerin ilk haritalarını yaptılar.
İlk çalışmaların kolay antenlerle yapılmasına rağmen son yıllarda dev radyo teleskoplar oluşturularak uzayın çok ötelerinden ve çok zayıf ışınım yollayan lardan sinyaller alınabildi. En kuvvetli radyo teleskoplar: Hale, Jodreli Bank (ABD), Max Plank (Almanya), Lovell (İngiltere) vb. Radyoastronomi gözlemleriyle bulunan en mühim bulgular pulsarlar (atarca) ve kuazarlar'dır. Bu garip gökcisimleri evrenin yapısı ve evrimi araştırmalarına yeni boyutlar getirdi. 25 Nisan 1990'da Yer atmosferinin haricinde uzaya yerleştirilen Hubble Teleskobu, evrenin derinliklerinden gönderilmiş olduğu fotoğraflarla astronomide devrim durumunda yeni buluşlar gerçekleştirmiş oldu.
Kırmızıötesi astronomi: 8×10^-5 0,1 santimetre dalga boyu aralığında uzaydan gelen ışınımla meydana getirilen emek harcamaları oluşturur. Bu dalgaboyu aralığının bir kısmı yer atmosferince soğurulur; bundan dolayı hem yerden hem de atmosfer haricinde uygulardan gözlem yapılır. Elektroniğin gelişmesiyle beraber kırmızıötesi ışınımı saptamak olanaklı duruma gelip yüksek dağ tepelerine yerleştirilen dürbünlerle hem gece hem de gündüz gözlem yapabilme olanağı dünyaya geldi ve yıldız gözlemleri haricinde bilhassa yıldızlararası ortama ilişkin gaz ve toz bulutlarının araştırılması sağlandı.
Hawaii'deki Mauna Kea en büyük ve kuvvetli kırmızıötesi gözlemlerin yapıldığı gözlemevidir.
Görsel bölge astronomi: 4×10^-5 -8×10^-5 santimetre dalga boyu aralığında, gök cisimlerinden gelen ışınım Yer atmosferinden geçer ve yer dürbünleriyle saptanır. Böylece elde edilmiş bilgiler yıldız ve yıldız sistemlerinin genel yapılarına ışık meblağ.
En mühim gözlemevleri: ABD'de Kitt Peak, Mt. Wilson, Mt. Palomar; Fransa'da Houte Provence; Şili'de La Silla vb. Astrofiziğin en geniş ve verimli araştırma alanı olan bu dal, son yıllarda uydu gözlemleriyle de desteklenmekte ve çok kalabalık bir araştırma gurubuna haiz olmaktadır.
Morötesi astronomi: 1×10^-6 -4 x 10^-5 santimetre dalga boyu aralığındaki ışınımla meydana getirilen araştırmaları oluşturur. Bu dalga-boyu aralığını yer atmosferi tümüyle soğurduğu için gözlemler uydular yardımıyla atmosfer haricinde yapılır. Son on yıllarda ABD, Avrupa ülkelerinin bir kısmı, SSCB ve Japonya'nın uzaya gönderilmiş olduğu uydularla elde edilmiş veriler yardımıyla çok sıcak ve çok soğuk yıldızların dış katman yapıları mevzusunda mühim bulgular elde edildi.
X-ışın astronomisi: 10^9-10^6 santimetre dalga-boyu aralığında meydana getirilen gözlemlere dayanır. Yer atmosferi bu aralığı tümüyle soğurduğu için uydularla atmosfer haricinde gözlem yapılır. Güneş en iyi malum X-ışın membaıdır. Bunun haricinde, UHURU ve EXSOSAT uydularıyla meydana getirilen gözlemler sonucu yeni lar saptandı. X-ışın astronomisinin ortaya çıkardığı en mühim bulgu kara deliklerdir. Hemen hemen gözlemsel olarak kesinlik kazanmayan bu gökcisimleri evrenin sınırlarını zorlayan kuramsal açıklamalar getirmektedir.
Kozmogoni: Gerek tek tek gökcisimlerinin gerekse bu tarz şeyleri oluşturan sistemlerin ve bilhassa de Güneş Sistemi' nin kökenini inceler. Kuramsal ağırlık emek harcamaları gerektirir.
Kozmoloji: Evrenin genel yasalarını ve yapısını bulmayı amaçlar. Kuramsal fizik ve matematikle iç içe girmiş durumdadır.
Biyoastronomi: Yaşamın kökenini belirlemeye çalışan bilim dalıdır. Biyolojik ve kimyasal verileri astronomi yöntem ve araç-gereçleriyle birleştirerek gelişmektedir. 1971'de süregelen ilk emek harcamalar, 1982'de Dünya Astronomi Birliği'ne bağlı olarak kurulan internasyonal bir komisyonla kapsamlı araştırmalara yönelmiştir. Genel amaçları: 1) Güneş sistemi haricinde benzer yeni sistemler aramak; 2) Gezegenlerin evrimlerini araştırmak; 3) Galaksi dışı lı radyo sinyalleri saptamak; 4) Biyolojik bilhassa, yıldızlararası moleküllerin varlığını ortaya çıkarmak; 5) İleri yaşam biçimine haiz uygarlıkların var olup olmadığını araştırmak. SSCB'den V. Ambartsumyan, N. Kardeşev, ABD'den F. Drake, C. Sağan, M. Papagiarmis, Çekoslovakya'dan R. Pesek ve İtalya'dan F. Facini bu bilim branşının kurucuları içinde en mühimleridir.
YORUMLAR