Atatürk'ün bize kazandırdığı matematik terimlerinin eski adları nedir?

Mustafa Kemal Atatürk'ün bizlere kazandırdığı matematik terimlerinin önceki adları nedir ? M.KEMAL ATATüRK'üN TüRKÇEMİZE ...

Mustafa Kemal Atatürk'ün bizlere kazandırdığı matematik terimlerinin önceki adları nedir ?

M.KEMAL ATATüRK'üN TüRKÇEMİZE KAZANDIRDIĞI MATEMATİKSEL TERİMLER

• Maksumunaleyh >BÖLEN
  
• Bölme >BÖLME
• Haric-i Kısmet >BÖLüM
• Kabiliyet-i Bölme >BÖLüNEBİLME
• Zarb >ÇARPI
• Mazrup >ÇARPAN
• Mazrubata Ayrım >ÇARPANLARA AYIRMA
• Çevre-i daire >ÇEMBER
• Tarh > ÇIKARMA
• Amudi>DİKEY
• Amaç >LİMİT
• Aşa'ri >ONDALIK
• Kat'ı Mükafti >PARABOL EHRAM PİRAMİD
• Menşur >PRİZMA
• İhtisar > SADELEŞTİRME
• Suret > PAY
• Mahrec > PAYDA
• Hatt-ı Mümas > TEĞET

vs...

Mustafa Kemal Atatürk'ün bulmuş olduğu terimlerin neredeyse bir çok bugüne dek asla değiştirilmeden kullanılmıştır. O'nun bir tek birkaç terimi sonradan birazcık değişikliğe uğramıştır.Örneğin varsayı-varsayım, tümey açı-tümler açı, bütey açı-bütünler açı haline gelmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk ek olarak bu kitabı eğitim sisteminde uygulanmasını elde etmiş ve 13 Kasım 1937 tarihinde Sivas'ta geometri dersine girmiş,kendisi ders anlatmıştır.*

"Bilinmiş olduğu benzer biçimde ilim mevzusu iki ayrı bölümde işlenir ve bunlardan faydalanır; Olumlu İlimler, Toplumsal ilimler.. Mustafa Kemal Atatürk gerek öğrencilik devirlerinde gerekse ömrü süresince bu iki ilimden çok faydalanmıştır... Aslolan olumlu ilimlerin başlangıcında gelen matematik bilgisi, Mustafa Kemal Atatürk için başlıca bir mevzudur. Bundan dolayı matematik insan topluluklarına olumlu yol gösteren ve uygulanmasında yarar elde eden olumlu bir ilim dalıdır. işte Mustafa Kemal Atatürk bu ilme çok kıymet verdiği içinhem nazari kısımları çok iyi bellemiş hem de bunların uygulamasına her bakımdan ehemmiyet vermiştir. Mustafa Kemal Atatürk bu mevzuda konuşurken bilhassa söylediklerinden şunları anımsıyorum: "ben tahsil devrimde matematik mevzusuna çok ehemmiyet vermişimdir ve bundan hayatımın değişik safhalarında yararlanmış olduğumu söyleyebilirim. onun için hepimiz matematik bilgisinin çok lüzumlu olduğuna inanmalıdır.

• 
  Kare, dikdörtgen ve çemberin eski adları nedir?


• 
  Mustafa Kemal Atatürk'ün değiştirdiği eski matematik araçları nedir?


• 
  Mustafa Kemal Atatürk'ün alfabemize kazandırdığı yenilikler nedir?

Bu bildiri 'en iyi çözüm' seçilmiştir.

M.KEMAL ATATüRK'üN TüRKÇEMİZE KAZANDIRDIĞI MATEMATİKSEL TERİMLER

• Maksumunaleyh >BÖLEN
  
• Bölme >BÖLME
• Haric-i Kısmet >BÖLüM
• Kabiliyet-i Bölme >BÖLüNEBİLME
• Zarb >ÇARPI
• Mazrup >ÇARPAN
• Mazrubata Ayrım >ÇARPANLARA AYIRMA
• Çevre-i daire >ÇEMBER
• Tarh > ÇIKARMA
• Amudi>DİKEY
• Amaç >LİMİT
• Aşa'ri >ONDALIK
• Kat'ı Mükafti >PARABOL EHRAM PİRAMİD
• Menşur >PRİZMA
• İhtisar > SADELEŞTİRME
• Suret > PAY
• Mahrec > PAYDA
• Hatt-ı Mümas > TEĞET

vs...

Mustafa Kemal Atatürk'ün bulmuş olduğu terimlerin neredeyse bir çok bugüne dek asla değiştirilmeden kullanılmıştır. O'nun bir tek birkaç terimi sonradan birazcık değişikliğe uğramıştır.Örneğin varsayı-varsayım, tümey açı-tümler açı, bütey açı-bütünler açı haline gelmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk ek olarak bu kitabı eğitim sisteminde uygulanmasını elde etmiş ve 13 Kasım 1937 tarihinde Sivas'ta geometri dersine girmiş,kendisi ders anlatmıştır.*

"Bilinmiş olduğu benzer biçimde ilim mevzusu iki ayrı bölümde işlenir ve bunlardan faydalanır; Olumlu İlimler, Toplumsal ilimler.. Mustafa Kemal Atatürk gerek öğrencilik devirlerinde gerekse ömrü süresince bu iki ilimden çok faydalanmıştır... Aslolan olumlu ilimlerin başlangıcında gelen matematik bilgisi, Mustafa Kemal Atatürk için başlıca bir mevzudur. Bundan dolayı matematik insan topluluklarına olumlu yol gösteren ve uygulanmasında yarar elde eden olumlu bir ilim dalıdır. işte Mustafa Kemal Atatürk bu ilme çok kıymet verdiği içinhem nazari kısımları çok iyi bellemiş hem de bunların uygulamasına her bakımdan ehemmiyet vermiştir. Mustafa Kemal Atatürk bu mevzuda konuşurken bilhassa söylediklerinden şunları anımsıyorum: "ben tahsil devrimde matematik mevzusuna çok ehemmiyet vermişimdir ve bundan hayatımın değişik safhalarında yararlanmış olduğumu söyleyebilirim. onun için hepimiz matematik bilgisinin çok lüzumlu olduğuna inanmalıdır.

Eski İsmi---------------Yeni İsmi
Maksumunaleyh -------- Bölen

Bölme------------------- Bölme

Haric-i Kısmet ---------- Bölüm

Kabiliyet-i Bölme ----- Bölünebilme

Zarb ----------------------Çarpı

Mazrup -------------------Çarpan

Mazrubata Ayrım ------- Çarpanlara Ayırma

Çevre-i Daire ------------Çember

Tarh ----------------------Çıkarma

Amudi --------------------Dikey

Amaç --------------------- Limit

Aşar'i --------------------Ondalık

Kat'ı Mükafti ------------ Parabol

Ehram --------------------Piramit

Menşur -------------------Prizma

İhtisar -------------------Sadeleştirme

Suret --------------------Hisse

Mahrec ------------------Payda

Hatt-ı Mümas ----------Teğet


Mustafa Kemal Atatürk bu terimlerin yer almış olduğu 1937 senesinde piyasaya sürülen bir de geometri kitabı yazmıştır. Bu kitapta kullanılan yeni terimler ayrıntılarıyla açıklanmış ve üstlerine örnekler de verilmiştir. Bu kitap geometri öğretenlere ve bu mevzuda bilgi edinmek isteyenlere kılavuz olarak Kültür Bakanlığınca yayınlanmıştır.

Mustafa Kemal bu geometri kitabını yazarak matematiğe daha anlaşılır yeni terimler kazandırmak isteğini Sivas'ta girmiş olduğu bir geometri dersinde ortaya koymuştur. Mustafa Kemal Atatürk 13 Kasım 1937 tarihinde Sivas'a gitmiş ve 1919 senesinde Sivas kongresinin yapıldığı lise binasında bir geometri (o zamanki adıyla hendese) dersine girmiştir. Bu derste öğrencilerle konuşmuş ve geometri üstüne çeşitli sorular yöneltmiştir. Ders esnasında eski terimlerle matematik öğreniminin ve öğretiminin zorluğunu bir kez daha saptayan Mustafa Kemal Atatürk "Bu anlaşılmaz terimlerle bilgi verilemez. Dersler Türkçe terimlerle anlatılmalıdır." Diyerek bu konudaki kati yargısını açıkladıktan sonrasında, dersi kendi buluşu olan Türkçe terimlerle ve çizimleriyle anlatmıştır. Bu sırada derste Pisagor teoremini de çözümlemiştir.

Normal olarak ki, matematik ve geometri bilgisi kafi olmayan bir insanoğlunun bilimsel ve dolayısıyla toplumsal açıdan bu denli mühim bir emek vermeyi ortaya çıkararak nesiller boyu kabul edilebilir bir forma sokması mümkün değildir. Böylece Mustafa Kemal Atatürk bir tek siyasal ve yönetimsel alandaki dehasıyla değil, sayısal dünyadaki üstün başarısıyla da karşımıza çıkmış oluyor.

Sizin de gördüğünüz benzer biçimde Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşamında matematiğin önemi bugüne dek bildiğimiz ya da ilkokullarda öğrenmiş olduğumuz benzer biçimde matematik öğretmeninin ona "Kemal" adını vermesinden çok ötedir. Matematiğin bilimsel gelişme acısından anlaşılır bir dilde öğretilmesi gerektiği düşüncesi ve bu konudaki emek harcamaları yardımıyla bizlere kazandırdığı onca güzelliğe bir yenisini daha eklemiştir. Ümit ederim bu yazıyla beraber onun başlatmış olduğu bilimsel gelişme arzusunun biz için de ne kadar lüzumlu bulunduğunu anımsar ve bunun yanında mütevazı ve anlaşılır bir dile haiz olmanın bir toplumda her alanda ne denli lüzumlu bulunduğunu daha iyi anlamış oluruz.

Kaynak: Gültekin BUZKAN

bölü teriminin eski adı ne acaba????

Bölme BÖLME

Haric-i Kısmet BÖLüM

Kabiliyet-i Bölme BÖLüNEBİLME

Zarb ÇARPI

Mazrup ÇARPAN

Mazrubata Ayrım ÇARPANLARA AYIRMA

Çevre-i daire ÇEMBER

Tarh ÇIKARMA

Amudi DİKEY

Amaç LİMİT

Aşa'ri ONDALIK

Kat'ı Mükafti PARABOL

EHRAM PİRAMİD

Menşur PRİZMA

İhtisar SADELEŞTİRME

Suret PAY

Mahrec PAYDA

Hatt-ı Mümas TEĞET



Matematik-Geometri Terimlerinin Eski Adları

Bu'ud / boyut

kaaide / taban

düzey / düzey

mekan / uzay

ufkî / yatay

mukavves / eğri

satıh / yüzey

şâkulî / düşey

hat / çizgi

Kutur / çap

amûd / dikey

varsayım / varsayım

nısf-ı kutur / yarıçap

va'zîyet / konum

mahrut / koni

kavis / yay

mustatîl / dikdörtgen

müsavi / eşit

muhit-i daire / çember

muhammes / beşgen

müştak / türev

mecmû / toplam

mesâha-i sathiyye / alan

zâviye / açı

nisbet / oran

tenasüb / orantı

re'sen mütekabil zâviyeler / ters açılar

zâviyetân-ı mütevâfıkatân / yöndeş açılar

kaim zaviyeli müselles / dik üçgen

şibh-i münharif / yamuk

müselles-i mütesâviyü'l-adlâ' / eşkenar üçgen

müselles-i mütesâviyü'ssâkeyn / ikizkenar üçgen

dılı / kenar

muvazi / koşut

menşur / prizma

hattı mail / eğik

veter / kiriş

re's / köşe

zaviyei hadde / dar açı

hattı munassıf / açıortay

çevre / çevre

murabba / kare

teğet

Maksumunaleyh >BÖLEN


Bölme >BÖLME


Haric-i Kısmet >BÖLüM


Kabiliyet-i Bölme >BÖLüNEBİLME


Zarb >ÇARPI


Mazrup >ÇARPAN


Mazrubata Ayrım >ÇARPANLARA AYIRMA


Çevre-i daire >ÇEMBER


Tarh > ÇIKARMA


Amudi >DİKEY


Amaç >LİMİT


Aşa'ri >ONDALIK



Kat'ı Mükafti >PARABOL EHRAM PİRAMİD


Menşur >PRİZMA


İhtisar > SADELEŞTİRME


Suret > PAY


Mahrec > PAYDA


Hatt-ı Mümas > TEĞET

vs...

Mustafa Kemal Atatürk'ün bulmuş olduğu terimlerin neredeyse bir çok bugüne dek asla değiştirilmeden kullanılmıştır. O'nun bir tek birkaç terimi sonradan birazcık değişikliğe uğramıştır.Örneğin varsayı-varsayım, tümey açı-tümler açı, bütey açı-bütünler açı haline gelmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk ek olarak bu kitabı eğitim sisteminde uygulanmasını elde etmiş ve 13 Kasım 1937 tarihinde Sivas'ta geometri dersine girmiş,kendisi ders anlatmıştır.*

"Bilinmiş olduğu benzer biçimde ilim mevzusu iki ayrı bölümde işlenir ve bunlardan faydalanır; Olumlu İlimler, Toplumsal ilimler.. Mustafa Kemal Atatürk gerek öğrencilik devirlerinde gerekse ömrü süresince bu iki ilimden çok faydalanmıştır... Aslolan olumlu ilimlerin başlangıcında gelen matematik bilgisi, Mustafa Kemal Atatürk için başlıca bir mevzudur. Bundan dolayı matematik insan topluluklarına olumlu yol gösteren ve uygulanmasında yarar elde eden olumlu bir ilim dalıdır. işte Mustafa Kemal Atatürk bu ilme çok kıymet verdiği içinhem nazari kısımları çok iyi bellemiş hem de bunların uygulamasına her bakımdan ehemmiyet vermiştir. Mustafa Kemal Atatürk bu mevzuda konuşurken bilhassa söylediklerinden şunları anımsıyorum: "ben tahsil devrimde matematik mevzusuna çok ehemmiyet vermişimdir ve bundan hayatımın değişik safhalarında yararlanmış olduğumu söyleyebilirim. onun için hepimiz matematik bilgisinin çok lüzumlu olduğuna inanmalıdır.




Kaynak:

• 
  Kare, dikdörtgen ve çemberin eski adları nedir?


• 
  Mustafa Kemal Atatürk'ün değiştirdiği eski matematik araçları nedir?


• 
  Mustafa Kemal Atatürk'ün alfabemize kazandırdığı yenilikler nedir?