Bisiklet yarışları, kuralları ve özellikleri nedir? Velodrom (pist yarışları), yol yarışları ve kros hakkında bilgi. BİSİKLET YARIŞLARI Ya...
Bisiklet yarışları, kuralları ve özellikleri nedir? Velodrom (pist yarışları), yol yarışları ve kros hakkında bilgi.
BİSİKLET YARIŞLARI
Yarışlar; velodrom (pist), yol yarışları ve kros olmak suretiyle üçe ayrılmaktadır. Adam ustalaşmış yarışçılar her üç dalda da yarışırlar. Bayanlar içinde ise yalnızca amatör olarak velodrom ve yol yarışları yapılmaktadır.
I. VELODROM (PİST YARIŞLARI)
Oval bir pistte turlar hâlinde meydana getirilen bu yarışlarda turların uzunluğu 1 ile 80 km içinde değişiyor. Pist: Pistler açık ya da kapalı olur. Açık olan pistler beton ya da asfalt yüzeyli olmalıdır. Kapalı olan pistler İse çoğu zaman ahşap yüzeylidir. Dünya şampiyonaları 333 metrelik pistlerde yapılır. Bunun haricinde 250 metrelik pistler de vardır. Pistler içe doğru 12 aşama ile 55 aşama arasındaki eğimlerle yapılır. Pistin genişliği uluslar arası kurallara bakılırsa minimum 7 metredir.
Yarışlar saat yönünün tersinde koşulur. Pistte hususi etap başlangıcını belirleyen çizgiler, bitiş çizgileri ve değişik standart uzunluklar için başlangıç noktalarını belirleyen pist işaretleri vardır. 20 santimetre eninde ve pistin iç yanına çekilen mavi şerit yarış alanının sınırıdır. içten 90 santimetre’ye çizilen kırmızı şeridi sürat yarışçıları kullanır. Pist eninin içten, üçte herhangi birine çizilen ince mavi çizgiyi de uzun mesafe yarışçıları kullanır.
Kullanılan Malzemeler: Velodrom bisikletleri hafiftirler (5-6 kilogram). Freni ya da vitesi olmayan bu bisikletler bununla birlikte son aşama sağlamdırlar. Lâstikleri ince kauçuktan ve iç lâstikli olarak yapılmaktadır. Lâstik değiştirilirken tekerlek tümüyle değiştirilmektedir.
Bisikletçiler kısa kollu fanilâ, koyu renk şort giyerler ve kask tabir edilen koruyucu bir başlık takarlar. isteğe bağlı olmakla birlikte çorap ve eldiven de kullanabilirler. Bununla birlikte ayakkabıların ayağa tam uyması sürati artırmada mühim rol oynar. Bisikletçilerin kulüplerinden ulusal kurallara uygun lisans almaları gerekir.
Velodrom Disiplinleri
1. Sürat (Sprint): iki yarışçı içinde 333 metrelik 3 tur (1 km) hâlinde koşulur. Sıra kura ile saptanır. Yarış, bilhassa son 200 metrede süratlenir. Yarış esnasında, son 200 m’de kulvar değiştiren yarışmacı diskalifiye edilir, bundan ötürü başka sporcu turu tamamlamasa da birinci olur. Normalde ise varış çizgisine ilk ulaşan sporcu yarışı kazanır.
2. Çifte (Tandem): iki kişilik bisiklette yapılmasından dolayı çifte denir. Yarış pisti 1500 metredir. Kuralları aynı sürat yarışında olduğu gibidir.
3. Saate Karşı Bireysel (Pursuit): İki yarışçının zamana karşı yapmış olduğu yarıştır. Yarışçılar, pistin karşılıklı uçlarından yarışa başlarlar. Pist uzunluğu bayanlarda 3000 metre, erkeklerde 4000 metre, genç erkeklerde 3000 metre, ustalaşmış erkeklerde ise 5000 metredir. Yarış esnasında ilk 30 metrede ortaya çıkan lâstik patlaması ve başka mekanik aksaklıklarda yarışa tekrardan başlanır. 30 metreden sonrasında söz konusu aksaklıklarda yarışmacı yarışı terk etmek zorundadır. Yarışı, en iyi zamanda bitiren yarışmacı yarışın bir üst turuna geçer. Çeyrek finalden itibaren rakibi geçme esası uygulanır.
4. Saate Karşı Ekip (Team Pursuit): 4 yarışçı ve 4 bisikletten oluşan takımlar yarışırlar, ilk üç yarışçısı yarışı ilkin bitiren ekip yarışı kazanır. Elemelerde en iyi zamanı veren 4 ekip finallere yükselme esası ile yarışır.
5. 1 km Saate Karşı (1 km Time Trial): Yarışın uzunluğu 1 km’dir. Yarışçı tek başına yarışır. En iyi zamanı koşan yarışçı yarışı kazanır. Yarışmacıların çıkış sıraları, bundan önceki şampiyonadaki klâsman derecelerine bakılırsa belirlenir. Dünya şampiyonalarında en iyi dereceye haiz olan ilk üç yarışmacı, daha sonraki şampiyonada son olarak sırada çıkış yapar.
6. Motorlu: Amatör ve ustalaşmış olarak, ya belli başlı bir mesafe üstünden ya da 1 saat süre üstünden yapılır. Bu yarışta bisikletçiler, önden giden destek motosikletlerin rüzgâr kesici görevi yapma-larıyla 150 km/saat’e varan hıza ulaşabilirler. Mesafeyi ilk bitiren ya da süre sonunda en önde olan yarışmacı birinci olur. 7. Puanlı Yarış: 50 km mesafede 25 kadar yarışmacının puan biriktirerek yarışmasıdır. Puanlar: her turda bitiş çizgisini önde geçen ilk yarışçıya verilir. 1’inci 5, 2’nci 3, 3’üncü 2, 4’üncü 1 puan alır. Yarışmayı en fazla puan toplayan yarışmacı kazanır. Son turda ise puanlar iki kat olarak hesaplanır.
II. YOL YARIŞLARI:
1. Etaplı Yol Yarışları: 26 güne kadar çıkan ve toplam 3500 km’yi bulan yarışlardır. Bu şekilde yarışlara, 1 günden fazla sürmeleri sebebiyle “tur” ismi verilir. Karşılaşmalar belirgin şehirler içinde yapılır. Takımlar yarışlarda 6-8 kişilik takımlar hâlinde yarışırlar. 6 kişilik ekiplerde en iyi zamanı veren 3, 8 kişilik ekiplerde en iyi zamanı veren 4 sporcunun dereceleri toplanarak ekip klâsmanı oluşturulur. Etaplı yarışlarda, yarışı en iyi zamanda götürmüş olan yarışmacıya sarı ya da pembe, en iyi yokuş çıkan yarışmacıya mor, en fazla sprint puanı toplayan yarışmacıya da yeşil forma giydirilir. Yarışlarda bir etabın uzunluğu amatörlerde en fazla 190 km, profesyonellerde 280 km, bayanlarda 70 km olabilir. Yarışlar düzgüsel karayollarında yapılır. Sporcuların gittiği yöndeki trafik tamamen durdurulur.
2. Tek Günlük Yol Yarışları: Yarışlar kendi aralarında; “yol direnç” ve “şov yarışları” olmak suretiyle ikiye ayrılır. Çoğu zaman birincilikler şeklinde düzenlenirler. Mesafeler 1 günde profesyonellerde 250 km’ye, amatörlerde 200 km’ye kadar çıkar. Çizgiyi ilk geçen yarışmacı yarışı kazanır. Kullanılan Malzemeler: Yol yarışlarında mesafe uzun olduğundan, bisikletler bir takım gereksinimleri karşılayacak düzeyde olmalıdır. Mesela bisikletçinin yanında su kapları, pompa benzer biçimde malzemelerin bulunması gerekir. Bu yarışmalarda kullanılan bisikletler, velodrom bisikletlerinden değişik olarak 12 ya da 16 vitesli olup daha sağlam yapıdadırlar. Bununla beraber ağırlıkları ortalama 10 kilogram’dır. Bisikletçilerin formalarına yiyecek taşımaya yarayan torbalar dikilir. Sele sürtmesini önlemek için şortlarında güderiden ağ vardır. Ayakkabıların tabanları esnek olmayan malzemeden yapılır. Eldiven, çorap ve hafifçe kepler giysiyi tamamlar. Tüm sporcuların kask takma zorunluluğu vardır. Başlıca yarışma sınıfları şunlardır:
a. Ferdî Birincilik: Turda toplam zamanı minimum olan yarışmacının birinciliğidir. Alınan iyi puanlarda vakit indirimi, fena puanlarday-sa vakit eklemesi yapılır.
b. Ekip Birinciliği: 4 ile 12 yarışçıdan oluşan takımlarla yapılır. Ekip sıralaması, her takımdan her günkü en iyi üç yarışçının toplam zamanlarının bir araya gelmesiyle yapılır. Yol yarışçılarının, binlerce km antrenman sonucu kazanılmış dayanışıkları olmalıdır. Ama bedensel gücün yanında beceri ve kurnazlığın da görevi büyüktür. Yarışçının ne vakit hızlanacağı, ne vakit gruba katılacağı ya da ne vakit gruptan ayrılacağına acele karar vermesi gerekir. Kesin ve zekice yürütülen yarışta hız kazanmak büyük seviyede kolaylaşır. Sporcular antrenmanlar esnasında yılda 25000-30000 km mesafe katederek inanılmaz bir çabalama gerçekleştirirler.
32 km’lik hususi bir parkurda düzgüsel yolların geçilmesi, çitlerin, sulu engellerin ve devrilmiş ağaçların aşılması şeklinde yapılır. Kimi zaman su çukurları, devrik ağaçlar benzer biçimde engellerde bisikletçi bisikletinden inmek zorunda kalır. Ama engellerin muhteşem akrobatik numaralara niçin olacak şekilde olmaması gerekir.
Kros yarışlarındaki bisikletler yol bisikletlerine benzer. Değişik olarak lâstikleri daha çok dişli, zincirliği korumalı ve frenleri çamurla kaplanmaması için hususi olmalıdır. Yarışmacı yarış esnasında bisikletini taşımak zorunda kalabileceğinden, bedensel dayanıklılığının kafi olması gerekir. Bisiklet krosu bir günlük yarıştır. Parkuru birinci tamamlayan yarışmacı yarışı kazanır.
DAĞ BİSİKLETİ DİSİPLİNLERİ
YORUMLAR