Divan edebiyatı nazım biçimleri nedir, Divan şiirinin genel özellikleri nedir? Alıntı şeheyma divan edebiyatı nazım biç...
Divan edebiyatı nazım biçimleri nedir, Divan şiirinin genel özellikleri nedir?
Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri
Biçimlerine Nazaran: Uyak, beyit, mısra, bend, mesnevî, kasîde, gazel, rubaî, musammat, terkib-i bend, müsemmem, tuyuğ, tahmis, tardiye, taşdir, tesdis, teşbiye, taşir, tezmin, muaşşer, muhammes, murabba, müseddes, müstezat, şarkı
Konularına Nazaran: Din dışı: Bahariye, Cevreviye, Fahriye, Mersiye, Mehdiye, Gazavatnâme, Sahilnâme, Sakînâme, Kıyafetnâme, Surnâme, Hamamnâme, Şehrengiz, Hicviye, Hezliyat, Tarih Düşürme, Muamma, Lûgaz, Dariye, Rahşiye
Dinî: Tevhid, Münacat, Na'at, Makte'l-İ Hüseyin, Miraciye, Hilye, Mevlid, Kırk Hadis, Menkıbe, Kıssa
1. GAZEL: Bilhassa aşk, güzellik ve içki mevzusunda yazılmış belirli biçimdeki şiirlere denir. Beyit sayısı çoğu zaman 5-9 içinde değişmiş olur. Gazelin ilk beyti kesinlikle kendi içinde uyaklı olur.Bu ilk beyte “matlaâ€, son beyte ise “makta†adı verilir. Bir gazelin en güzel beytine “beyt-ül gazelâ€, şairin mahlasının bulunmuş olduğu beyte de “mahlas beyti†denir. Beyitleri içinde anlam birliği bulunan gazele “yek-âhenkâ€, aynı güç ve güzellikte beyitlerden oluşan gazele de “yek-âvâz†gazel adı verilir.
2. KASİDE: Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla belirli kurallar içinde yazılan uzun şiirlerdir. Minimum 33, en fazlaca 99 beyitten oluşur. Kasidenin en güzel beytine “beyt-ül kasideâ€, şairin mahlasının bulunmuş olduğu beyte de “taç-beyt†adı verilir.
3. MESNEVİ: Her beyti kendi içinde uyaklı uzun nazım biçimidir.Bir anlamda Divan edebiyatında manzum hikayelerin yazıldığı bir şekil olarak da tanımlayabiliriz. Mevlânââ€nın meşhur tasavvufi mesnevisi 25.700 beyitten oluşmuştur. Mesneviler aşk, dini ve tasavvufi, ahlaki-öğretici, cenk ve kahramanlık, bir şehri ve şehrin güzelliklerini anlatma, gülmece şeklinde türlü mevzularda yazılmıştır. Divan edebiyatında roman ve öykü şeklinde türler olmadığı için mesneviler bir bakıma bu türlerin yerini tutmuşlardır. On bölümden oluşur.Aynı ozan tarafınca yazılmış beş mesneviye “Hamse†adı verilir. Hamse sahibi olarak tanınmış mühim divan şairleri: Ali Şir Nevâi, Taşlıcalı Yahya, Nevâ€i-zâde Atâiâ€dir.
4. KITA: Yalnız ikinci ve dördüncü dizeleri birbiriyle uyaklı iki beyitlik nazım biçimidir. Beyitler içinde anlam birliği bulunur. Bir çok mevzuda yazılabilir.
5. MüSTEZAT: Gazelin hususi bir biçimine denir. Uzun dizelere kısa bir mısra ilave edildikten sonra yazılır. Uzun ve kısa dizeler gazel şeklinde kendi aralarında uyaklanırlar. Kısa dizelere “ziyade†adı verilir.
BENTLERDE KURULAN NAZIM BİÇİMLERİ
1) RUBÂİ: Dört dizelik ve kendine özgü ayrı ölçüsü olan bir nazım biçimidir. Mevzusu daha çok dünya görüşüne ve şairin felsefi düşüncelerine yöneliktir. Edebiyatımızda bu türün en başarı göstermiş son temsilcisi olarak Yahya Kemal gösterilmektedir.
2) TUYUĞ (TUYUK): Rubâi şeklinde dört dizelik bir nazım biçimidir. Edebiyatımızda en fazlaca tuyuğ yazmış ozan Kadı Burhanettinâ€dir. Bu şekil yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. (Rubai, İran edebiyatından geçmedir).
BİRDEN ÇOK DÖRTLüKLER
1) MURABBA: Dört dizelik kıtalardan oluşur. Bent sayısı 3-7 içinde değişmiş olur. Her mevzuda yazılır.
2) ŞARKI: Çoğu zaman aşk, içki, eğlence mevzularında yazılan dört dizelik nazım biçimidir. Şekil bakımından “murabbaâ€ya benzer. Çoğunlukla bestelenmek için yazılır. Bu şekil de tuyuğ şeklinde yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. “Şarkı†biçiminin yaratıcısı ve en kuvvetli şairi Nedimâ€dir.
NOT: Divan edebiyatında üçlü ya da daha çok mısralı bentlerden meydana gelmiş nazım şekillerinin genel adı MUSAMMATâ€tır. Doğrusu dört dizeden oluşan murabba, şarkı şeklinde biçimlerin; beş dizeden oluşan tahmis, taştir, tardiyye şeklinde biçimlerin ya da altı ya da daha çok dizeden oluşan biçimlerin tümünün üst başlığı MUSAMMATâ€tır.
TERKİB-İ BENT: Bentlerle kurulan bir nazım biçimidir. Her bent, sayısı 5-10 içinde değişen beyitlerden oluşur. Bendin son beytine “vasıta beyti†denir. Terkib-i bentte araç beyti her beytin sonunda değişmiş olur ve araç beyti kesinlikle kendi içinde uyaklı olur. Terkib-i bentlerde çoğu zaman talihten ve yaşamdan şikayetler, dini, tasavvufi, felsefi düşünceler anlatılmış, toplumsal yergi durumunda eleştirilere yer verilmiştir.
TERCİ-İ BENT: Şekil bakımından terkib-i bente benzer ; sadece araç beyti her bendin sonunda değişmez ve aynen tekrarlanır. Mevzularında daha çok Tanrının gücü, evrenin sonsuzluğu, tabiatın ve yaşamın karşıtlıkları vardır.
DİVAN EDEBİYATI NAZIM TüRLERİ
1. TEVHİT VE MüNACÂT: Tanrının birliğini ve yüceliğini özetleyen şiirlere birleştirme, Tanrıya meydana getirilen yalvarış ve yakarışları özetleyen şiirlere de münacât denir. Daha çok kaside biçimiyle yazılmıştır.
2. NAAT: Hz. Muhammedâ€i övmek için yazılan şiirlere denir. Bunlar da daha çok kaside biçimiyle yazılmıştır.
3. MERSİYE: Bir kimsenin ölümü üstüne duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlerdir. Çoğu zaman terkib-i bent biçimiyle yazılmıştır. (Bu türün, Eski Türk Edebiyatıâ€ndaki adı sagu, Halk Edebiyatıâ€ndaki adı ise ağıttır).
4. METHİYE: Bir kimseyi övmek için yazılan şiirlerdir. Bunlar da çoğu zaman kaside biçiminde yazılmıştır.
5. HİCVİYE: Bir kimseyi yermek için yazılan şiirlerdir.
6. FAHRİYE: Şairlerin kendilerini övmek amacıyla yazdıkları şiirlerdir.
NOT: Divan edebiyatında bir şairin şiirine, başka bir ozan tarafınca aynı ölçü, uyak ve redifle yazılan benzerine “Nazire†denir. Bu, nazire yazan şairin öteki şaire karşı duyduğu saygı ve beğeniden ileri gelmektedir. Edebiyatımızda bu türde de bir çok ürün verilmiştir.
DİVAN EDEBİYATINDA NAZIM BİRİMİ
Nazım lügat anlamıyla “sıraâ€, “düzen†anlama gelir. Fakat Divan edebiyatında nazım dendiğinde şiir anlaşılır. Divan edebiyatı, daha çok şiir türünde örnekler ihtiva eder ve düzyazı eserler azdır. Divan şiiri, kurallarını Arap ve İran edebiyatından alan aruz ölçüsüyle yazılmıştır. Bunun yanında Nedim ve Şeyh Galip şeklinde bazı şairlerde hece ölçüsüyle yazılmış şiirlere de rastlamak mümkündür. Divan şiirinde daha çok Kur'an, Muhammed'in sözleri olan hadisler, peygamber ve mukaddes kişilere ilişkin öyküler, tasavvufun ortaya attığı sorular, meşhur bir İran efsanesini mevzu alan Şehname şeklinde mevzular işlenmiştir. Bu şiirlerde Türk kültürüne ilişkin ögelerden de yararlanılmıştır.
Divan şairi bu mevzuları, aruz ölçüleri içinde ve çok yaygın biçimiyle beyitlerle yazmıştır. Tek satırdan oluşan mısra ya da mısra, genel anlamda şiirin en minik birimidir. Divan şiirinde ise en minik birim beyitten, doğrusu iki mısradan oluşur. Sözcük olarak beyit “ev†anlamına gelir. Mısra' ise, çift kanatlı bir kapının kanatlarından her birine verilen addır.
Aruz ölçüsünde açık ve kapalı heceler çeşitli kalıplarda, kendilerine özgü bir seviye içinde sıralanır. Şairler eserlerini yazarken seçtikleri kalıba kesinlikle uymak zorundadır. Aruz, esas olarak hecelerin uzunluğu ve kısalığı temeline dayanan bir şiir ölçüsüdür. İlk kez Arap dilcisi Fatih Erduran tarafınca kullanılmıştır. Türklerin İslamiyet'i kabul etmelerinden sonrasında medrese kültürü ile yetişen şairlerin Farsça'yı edebiyat dili olarak benimsemeleri, aruzun Türk edebiyatına da girmesini elde etmiştir.
Aruz ölçüsü nazım şekillerine bakılırsa değişik kalıplarda kullanılır. Mesela Rubâi nazım şekli ahreb ve ahrem isminde olan belli aruz kalıplarıyla yazılabilir. Rubai'de mısralar; a+a+b+a şeklinde kafiyelidir.
Divan edebiyatı ile tanzimat edebiyatı arasındaki farklar nedir?
Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri ve Türleri
Kaside nedir? Nazım biçimleri nedir?
Divan şiiri, nazım biçimleri bakımından zengindir. Nazım biçimleri beyit ve bend olmak suretiyle iki ana kola ayrılır. Beyit temeline dayananlar "aynı" ve "ayrı" uyaklı (kafiyeli) olmak suretiyle ikiye ayrılır. Aynı uyaklıların başlıcaları "gazel", "kaside" ve "müstezat"tır. Ayrı uyaklı tek nazım biçimi ise "mesnevi"dir.
Bend'lerden oluşan nazım biçimleri de tek bendli ve çok bendli olara ikiye ayrılır. Tek bendliler "rubai" ve "tuyuğ", çok bendliler ise "musammat" ana başlığı altında toplanan "murabba", "şarkı", "muhammes", "tahmis", "tardiye", "tasdir", "müseddes", "tesdis", "müsebba", "tesbi", "müsemmen", "tesmin", "muaşşer", "taşir", "terkib-i bend", "terci-i bend"dir. Bunun haricinde "müfred" (tek beyit) ve "azade" de (tek mısra) anılabilir.
Bend'lerden oluşan nazım biçimleri de tek bendli ve çok bendli olara ikiye ayrılır. Tek bendliler "rubai" ve "tuyuğ", çok bendliler ise "musammat" ana başlığı altında toplanan "murabba", "şarkı", "muhammes", "tahmis", "tardiye", "tasdir", "müseddes", "tesdis", "müsebba", "tesbi", "müsemmen", "tesmin", "muaşşer", "taşir", "terkib-i bend", "terci-i bend"dir. Bunun haricinde "müfred" (tek beyit) ve "azade" de (tek mısra) anılabilir.
1. GAZEL: Bilhassa aşk, güzellik ve içki mevzusunda yazılmış belirli biçimdeki şiirlere denir. Beyit sayısı çoğu zaman 5-9 içinde değişmiş olur. Gazelin ilk beyti kesinlikle kendi içinde uyaklı olur.Bu ilk beyte matla, son beyte ise makta adı verilir. Bir gazelin en güzel beytine beyt-ül gazel, şairin mahlasının bulunmuş olduğu beyte de ?mahlas beyti? denir. Beyitleri içinde anlam birliği bulunan gazele yek-âhenk, aynı güç ve güzellikte beyitlerden oluşan gazele de yek-âvâz gazel adı verilir.
2. KASİDE: Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla belirli kurallar içinde yazılan uzun şiirlerdir. Minimum 33, en fazlaca 99 beyitten oluşur. Kasidenin en güzel beytine ?beyt-ül kaside?, şairin mahlasının bulunmuş olduğu beyte de taç-beyt adı verilir.
3. MESNEVİ: Her beyti kendi içinde uyaklı uzun nazım biçimidir.Bir anlamda Divan edebiyatında manzum hikayelerin yazıldığı bir şekil olarak da tanımlayabiliriz.
Mevlânâ'nın meşhur tasavvufi mesnevisi 25.700 beyitten oluşmuştur.
Mesneviler aşk, dini ve tasavvufi, ahlaki-öğretici, cenk ve kahramanlık, bir şehri ve şehrin güzelliklerini anlatma, gülmece şeklinde türlü mevzularda yazılmıştır. Divan edebiyatında roman ve öykü şeklinde türler olmadığı için mesneviler bir bakıma bu türlerin yerini tutmuşlardır. On bölümden oluşur.Aynı ozan tarafınca yazılmış beş mesneviye Hamse adı verilir. Hamse sahibi olarak tanınmış mühim divan şairleri: Ali Şir Nevâi, Taşlıcalı Yahya, Nev'i-zâde Atâi'dir.
4. KITA: Yalnız ikinci ve dördüncü dizeleri birbiriyle uyaklı iki beyitlik nazım biçimidir. Beyitler içinde anlam birliği bulunur. Bir çok mevzuda yazılabilir.
5. MüSTEZAT: Gazelin hususi bir biçimine denir. Uzun dizelere kısa bir mısra ilave edildikten sonra yazılır. Uzun ve kısa dizeler gazel şeklinde kendi aralarında uyaklanırlar. Kısa dizelere ziyade adı verilir.
BENTLERDE KURULAN NAZIM BİÇİMLERİ
1) RUBÂİ: Dört dizelik ve kendine özgü ayrı ölçüsü olan bir nazım biçimidir. Mevzusu daha çok dünya görüşüne ve şairin felsefi düşüncelerine yöneliktir.
Edebiyatımızda bu türün en başarı göstermiş son temsilcisi olarak Yahya Kemal gösterilmektedir.
2) TUYUĞ (TUYUK): Rubâi şeklinde dört dizelik bir nazım biçimidir. Edebiyatımızda en fazlaca tuyuğ yazmış ozan Kadı Burhanettin?dir. Bu şekil yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. (Rubai, İran edebiyatından geçmedir).
BİRDEN ÇOK DÖRTLüKLER
1) MURABBA: Dört dizelik kıtalardan oluşur. Bent sayısı 3-7 içinde değişmiş olur. Her mevzuda yazılır.
2) ŞARKI: Çoğu zaman aşk, içki, eğlence mevzularında yazılan dört dizelik nazım biçimidir. Şekil bakımından ?murabba?ya benzer. Çoğunlukla bestelenmek için yazılır. Bu şekil de tuyuğ şeklinde yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. Şarkı biçiminin yaratıcısı ve en kuvvetli şairi Nedim'dir.
NOT: Divan edebiyatında üçlü ya da daha çok mısralı bentlerden meydana gelmiş nazım şekillerinin genel adı MUSAMMAT'tır. Doğrusu dört dizeden oluşan murabba, şarkı şeklinde biçimlerin; beş dizeden oluşan tahmis, taştir, tardiyye şeklinde biçimlerin ya da altı ya da daha çok dizeden oluşan biçimlerin tümünün üst başlığı MUSAMMAT'tır.
TERKİB-İ BENT: Bentlerle kurulan bir nazım biçimidir. Her bent, sayısı 5-10 içinde değişen beyitlerden oluşur. Bendin son beytine araç beyti denir. Terkib-i bentte araç beyti her beytin sonunda değişmiş olur ve araç beyti kesinlikle kendi içinde uyaklı olur.
Terkib-i bentlerde çoğu zaman talihten ve yaşamdan şikayetler, dini, tasavvufi, felsefi düşünceler anlatılmış, toplumsal yergi durumunda eleştirilere yer verilmiştir.
TERCİ-İ BENT: Şekil bakımından terkib-i bente benzer ; sadece araç beyti her bendin sonunda değişmez ve aynen tekrarlanır. Mevzularında daha çok Tanrının gücü, evrenin sonsuzluğu, tabiatın ve yaşamın karşıtlıkları vardır.
DİVAN EDEBİYATI NAZIM TüRLERİ
TEVHİT VE MüNACÂT: Tanrının birliğini ve yüceliğini özetleyen şiirlere birleştirme, Tanrıya meydana getirilen yalvarış ve yakarışları özetleyen şiirlere de münacât denir. Daha çok kaside biçimiyle yazılmıştır.
NAAT: Hz. Muhammed'i övmek için yazılan şiirlere denir. Bunlar da daha çok kaside biçimiyle yazılmıştır.
MERSİYE: Bir kimsenin ölümü üstüne duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlerdir. Çoğu zaman terkib-i bent biçimiyle yazılmıştır. (Bu türün, Eski Türk Edebiyatı?ndaki adı sagu, Halk Edebiyatı'ndaki adı ise ağıttır).
METHİYE: Bir kimseyi övmek için yazılan şiirlerdir. Bunlar da çoğu zaman kaside biçiminde yazılmıştır.
HİCVİYE: Bir kimseyi yermek için yazılan şiirlerdir.
FAHRİYE: Şairlerin kendilerini övmek amacıyla yazdıkları şiirlerdir.
NOT: Divan edebiyatında bir şairin şiirine, başka bir ozan tarafınca aynı ölçü, uyak ve redifle yazılan benzerine Nazire denir. Bu, nazire yazan şairin öteki şaire karşı duyduğu saygı ve beğeniden ileri gelmektedir. Edebiyatımızda bu türde de bir çok ürün verilmiştir.
DİVAN EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
HOCA DEHHANİ: 13. yüzyılda yaşamıştır. Din dışı mevzularda şiir yazan ilk divan şairidir. Divanı vardır.
MEVLANA : XIII.yüzyılda yaşamıştır. Birkaç Türkçe beyit haricinde, tüm şiirlerini Farsça ile yazan meşhur tasavvuf şairidir. Oğlu Sultan Veled de tasavvufi mevzuları işleyen bir ozan olarak bilinir. Mesnevi, Divan-ı Kebir, Mektubat, tanınmış eserleridir.
ALİ ŞİR NEVÂİ: Çağatay lehçesinin en güzel örneklerini veren ozan 15. yüzyılda yaşamıştır. Muhakemetül-Lugateyn adlı eserinde Türkçe'nin Farsça'dan daha üstün bir dil bulunduğunu savunmuştur. Hamsesi vardır. Anadolu haricinde Türkçe şiir yazan ilk şairdir.
ŞEYHİ:15. yüzyılda yaşamıştır. ?Harnâme? adlı eseri edebiyatımızda ilk fabl türü yapıt olarak bilinmektedir. Mesnevi alanında başarı göstermiş olmuştur.
SüLEYMAN ÇELEBİ: 15. yüzyılda yaşamıştır. Hz. Muhammed için yazdığı Vesilet-ün-Necat (mevlit) adlı mesnevisiyle tanınmış bir şairdir. (İslam edebiyatında Hz. Muhammed?in yaşamını özetleyen eserlere SİYER denir).
FUZÛLİ: 16. yüzyılın en kuvvetli şairlerindendir. Arapça, Farsça, Türkçe divanı olan tek şairdir. Eserlerini Azeri lehçesiyle yazmıştır. Divan edebiyatının en lirik şairi olarak kabul edilmektedir. Ona bakılırsa yaşamın anlamı acı çekmekle özdeştir. Platonik bir aşk arayışı vardır. Din dışı mevzularda yazmakla beraber tasavvuftan da etkilendiği bilinmektedir. Kendisine bağlanan maaşı almasında güçlük çıkaran memurları yakınma etmek için yazdığı Şikayetnâme adlı mektubu edebiyatımızdaki en meşhur yergilerden biridir.
Divanlarından başka bir naat olan Su kasidesi, Leyla vü Mecnun mesnevisi, Peygamber ailesini anlattığı Hadikat-üs-Süeda?sı Şah İsmail ile II:Bayezid'i karşılaştırdığı Beng ü Bâde'si ve tıp bilgisini sergilediği Esenlik ve Maraz'ı en tanınmış eserleridir.
BÂKİ: 16. yüzyıl şairlerindendir. Döneminde şairler sultanı olarak tanınmış ve saratın tüm olanaklarından yararlanmıştır. İyi bir medrese eğitimi görmüş olduğu bilinmektedir.
Dünya nimetlerinin hepsinden yararlanma anlayışındadır. Kanuni?nin ölümü üstüne yazdığı mersiyesi çok tanınmıştır. Divanı vardır.
NÂBİ: 17. yüzyıl şairlerindendir. Divan edebiyatında didaktik şiirler yazmasıyla bir yenilik olarak kabul edilmektedir. Din, töreler ve toplumsal yaşamla ilgili öğütler verir.
Nâbi?nin Divan?ından başka Hayriye, Hayrâbâd adlı iki didaktik eseri, seyahat notlarını içine alan Tuhfet-ül Harameyn'i ve Münşeat adlı eserleri vardır.
NEFİ: 17. yüzyıl şairlerindendir. Edebiyatımızdaki en meşhur kaside şairi olarak bilinir. Övgülerindeki ve yergilerindeki aşırılıklarıyla ünlüdür. Yazdığı hicviyelerindeki aşırılık boğdurulmasına niçin olmuştur. Hayal gücü çok varlıklı olan Nefi'nin somut benzetmelerden yararlanması da belirgin bir özelliğidir. Türkçe ve Farsça divanı olan Nefi?nin ek olarak hicviyelerini toplamış olduğu Sihamı-ı Kaza adlı bir eseri de vardır.
NEDİM: 18.yüzyıl şairlerinden olan Nedim, Lale Devri?nin şairi olarak bilinir. Eserlerinde aşk, içki, zevk ve sefayı işler. ?Mahallileşme akımı?nın önderi olan şairin Halk edebiyatından da etkilendiği bilinmektedir. Şiirlerinde halkın ağzından alınma deyimler olduğu şeklinde, halkın konuşma diline de oldukça yaklaşmıştır. Samimi ve içten bir söyleyişi olan Nedim, şarkılarıyla tanınmıştır. Divan şiirindeki klişeleri (mazmunları) bir seviyede yıkmış olan şairin Divanı vardır.
ŞEYH GALİP: Divan edebiyatının 18.yüzyılda yaşamış son büyük şairidir. Galatasaray Mevlevihanesinde şeyhlik yapmıştır. Nabi'nin Hayrâbâd'ına nazire olarak ve Mevlânâ?nın mesnevisinden etkilenerek yazdığı Hüsn-ü Aşk adlı meşhur mesnevisinde, tasvvuf mevzusundaki düşüncelerini ortaya koyar. Bu eserinde allegorik (simgesel) bir ifade kullanan ozan hayal gücünden ve masal ögelerinden de yararlanmıştır.
EVLİYA ÇELEBİ: (17.yy) Edebiyatımızda seyahat türünün ilk örneklerini veren yazar, usta bir gözlemcidir. Elli senelik bir süre içinde gezdirilmiş olduğu bölgeleri konuşma diline yakın bir üslupla anlatmıştır. Anlatımında abartılı olmakla beraber, Divan nesrinin kalıplarını da kırmıştır. 10 ciltlik Seyahatnâme adlı eseri çok tanınmıştır.
NOT: Divan edebiyatının düzyazı yazarı olarak tanınan öteki mühim yazarları şunlardır:
SİNAN PAŞA: (15.yy) Tazarrunâme adlı süslü nesri ile tanınır.
MERCİMEK AHMET: (15.yy) Farsça?dan çevirilmiş olduğu Kabusnâme adlı eseriyle tanınır.
NAİMÂ: (17.yy) Kendi adıyla anılan (Naima Zamanı) adlı tarih eserinin yazarıdır.
KATİP ÇELEBİ: (17.yy) Batılıların Hacı Kalfa dedikleri yazar ve düşünürdür. Arapça, Farsça, Fransızca, Latine bilen yazarın tarih, coğrafya, matematik mevzularında yazılmış eserleri vardır.
2. KASİDE: Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla belirli kurallar içinde yazılan uzun şiirlerdir. Minimum 33, en fazlaca 99 beyitten oluşur. Kasidenin en güzel beytine ?beyt-ül kaside?, şairin mahlasının bulunmuş olduğu beyte de taç-beyt adı verilir.
3. MESNEVİ: Her beyti kendi içinde uyaklı uzun nazım biçimidir.Bir anlamda Divan edebiyatında manzum hikayelerin yazıldığı bir şekil olarak da tanımlayabiliriz.
Mevlânâ'nın meşhur tasavvufi mesnevisi 25.700 beyitten oluşmuştur.
Mesneviler aşk, dini ve tasavvufi, ahlaki-öğretici, cenk ve kahramanlık, bir şehri ve şehrin güzelliklerini anlatma, gülmece şeklinde türlü mevzularda yazılmıştır. Divan edebiyatında roman ve öykü şeklinde türler olmadığı için mesneviler bir bakıma bu türlerin yerini tutmuşlardır. On bölümden oluşur.Aynı ozan tarafınca yazılmış beş mesneviye Hamse adı verilir. Hamse sahibi olarak tanınmış mühim divan şairleri: Ali Şir Nevâi, Taşlıcalı Yahya, Nev'i-zâde Atâi'dir.
4. KITA: Yalnız ikinci ve dördüncü dizeleri birbiriyle uyaklı iki beyitlik nazım biçimidir. Beyitler içinde anlam birliği bulunur. Bir çok mevzuda yazılabilir.
5. MüSTEZAT: Gazelin hususi bir biçimine denir. Uzun dizelere kısa bir mısra ilave edildikten sonra yazılır. Uzun ve kısa dizeler gazel şeklinde kendi aralarında uyaklanırlar. Kısa dizelere ziyade adı verilir.
BENTLERDE KURULAN NAZIM BİÇİMLERİ
1) RUBÂİ: Dört dizelik ve kendine özgü ayrı ölçüsü olan bir nazım biçimidir. Mevzusu daha çok dünya görüşüne ve şairin felsefi düşüncelerine yöneliktir.
Edebiyatımızda bu türün en başarı göstermiş son temsilcisi olarak Yahya Kemal gösterilmektedir.
2) TUYUĞ (TUYUK): Rubâi şeklinde dört dizelik bir nazım biçimidir. Edebiyatımızda en fazlaca tuyuğ yazmış ozan Kadı Burhanettin?dir. Bu şekil yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. (Rubai, İran edebiyatından geçmedir).
BİRDEN ÇOK DÖRTLüKLER
1) MURABBA: Dört dizelik kıtalardan oluşur. Bent sayısı 3-7 içinde değişmiş olur. Her mevzuda yazılır.
2) ŞARKI: Çoğu zaman aşk, içki, eğlence mevzularında yazılan dört dizelik nazım biçimidir. Şekil bakımından ?murabba?ya benzer. Çoğunlukla bestelenmek için yazılır. Bu şekil de tuyuğ şeklinde yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. Şarkı biçiminin yaratıcısı ve en kuvvetli şairi Nedim'dir.
NOT: Divan edebiyatında üçlü ya da daha çok mısralı bentlerden meydana gelmiş nazım şekillerinin genel adı MUSAMMAT'tır. Doğrusu dört dizeden oluşan murabba, şarkı şeklinde biçimlerin; beş dizeden oluşan tahmis, taştir, tardiyye şeklinde biçimlerin ya da altı ya da daha çok dizeden oluşan biçimlerin tümünün üst başlığı MUSAMMAT'tır.
TERKİB-İ BENT: Bentlerle kurulan bir nazım biçimidir. Her bent, sayısı 5-10 içinde değişen beyitlerden oluşur. Bendin son beytine araç beyti denir. Terkib-i bentte araç beyti her beytin sonunda değişmiş olur ve araç beyti kesinlikle kendi içinde uyaklı olur.
Terkib-i bentlerde çoğu zaman talihten ve yaşamdan şikayetler, dini, tasavvufi, felsefi düşünceler anlatılmış, toplumsal yergi durumunda eleştirilere yer verilmiştir.
TERCİ-İ BENT: Şekil bakımından terkib-i bente benzer ; sadece araç beyti her bendin sonunda değişmez ve aynen tekrarlanır. Mevzularında daha çok Tanrının gücü, evrenin sonsuzluğu, tabiatın ve yaşamın karşıtlıkları vardır.
DİVAN EDEBİYATI NAZIM TüRLERİ
TEVHİT VE MüNACÂT: Tanrının birliğini ve yüceliğini özetleyen şiirlere birleştirme, Tanrıya meydana getirilen yalvarış ve yakarışları özetleyen şiirlere de münacât denir. Daha çok kaside biçimiyle yazılmıştır.
NAAT: Hz. Muhammed'i övmek için yazılan şiirlere denir. Bunlar da daha çok kaside biçimiyle yazılmıştır.
MERSİYE: Bir kimsenin ölümü üstüne duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlerdir. Çoğu zaman terkib-i bent biçimiyle yazılmıştır. (Bu türün, Eski Türk Edebiyatı?ndaki adı sagu, Halk Edebiyatı'ndaki adı ise ağıttır).
METHİYE: Bir kimseyi övmek için yazılan şiirlerdir. Bunlar da çoğu zaman kaside biçiminde yazılmıştır.
HİCVİYE: Bir kimseyi yermek için yazılan şiirlerdir.
FAHRİYE: Şairlerin kendilerini övmek amacıyla yazdıkları şiirlerdir.
NOT: Divan edebiyatında bir şairin şiirine, başka bir ozan tarafınca aynı ölçü, uyak ve redifle yazılan benzerine Nazire denir. Bu, nazire yazan şairin öteki şaire karşı duyduğu saygı ve beğeniden ileri gelmektedir. Edebiyatımızda bu türde de bir çok ürün verilmiştir.
DİVAN EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
- Nazım birimi çoğu zaman beyittir ve cümle beyitte tamamlanır. Beyit, cümleye egemendir.
- Nazım ölçüsü aruzdur.
- Dili Arapça, Farsça, Türkçe karışımı olan Osmanlıca'dır.
- Şiirlerde tam ve varlıklı uyak kullanılmıştır.
- Şiirlerin mevzuyu içeren başlıkları olmadığı için nazım biçimlerine bakılırsa adlandırılmışlardır.
- Klişe bir edebiyattır. Duygu ve düşünceler değişmez sözlerle (Mazmun) anlatılır.
- Anlatılan şey değil, anlatış biçimi ön plandadır.
- Soyut bir edebiyattır. İnsan ve tabiat gerçekte olduğundan değişik ele alınmıştır.
- Aydın zümrenin edebiyatıdır. Medrese kültürü hakimdir. Çoğu zaman saraya ve çevresine seslenir.
- Sanatlara bol miktarda yer verilmiş, sanat yapmak amaç durumuna gelmiştir.
- Ulusal bir edebiyat olmayıp dinin etkisiyle şekillenmiştir. Arap ve İran edebiyatının tesiri çok fazladır.
- Şiirde daha çok aşk, sevgili, içki, din ve kadercilik şeklinde mevzular işlenmiştir.
- Nazım ön planda tutulmuş, nesre pek azca yer verilmiştir.
- Düzyazı alanında tezkireler (edebiyat zamanı görevini gören biyografik yapıt), münşeatlar (mektuplar), tarihler, dini metinler ve nasihatnamelere de rastlanmaktadır. Bunlarda da sanat yapma amacı ön plandadır.
- 13.yüzyılda gelişmeye başlamış 16. ve 17. yüzyıllarda en olgun sürecini yaşamış, 19.yüzyılın sonlarına kadar sürmüştür.
HOCA DEHHANİ: 13. yüzyılda yaşamıştır. Din dışı mevzularda şiir yazan ilk divan şairidir. Divanı vardır.
MEVLANA : XIII.yüzyılda yaşamıştır. Birkaç Türkçe beyit haricinde, tüm şiirlerini Farsça ile yazan meşhur tasavvuf şairidir. Oğlu Sultan Veled de tasavvufi mevzuları işleyen bir ozan olarak bilinir. Mesnevi, Divan-ı Kebir, Mektubat, tanınmış eserleridir.
ALİ ŞİR NEVÂİ: Çağatay lehçesinin en güzel örneklerini veren ozan 15. yüzyılda yaşamıştır. Muhakemetül-Lugateyn adlı eserinde Türkçe'nin Farsça'dan daha üstün bir dil bulunduğunu savunmuştur. Hamsesi vardır. Anadolu haricinde Türkçe şiir yazan ilk şairdir.
ŞEYHİ:15. yüzyılda yaşamıştır. ?Harnâme? adlı eseri edebiyatımızda ilk fabl türü yapıt olarak bilinmektedir. Mesnevi alanında başarı göstermiş olmuştur.
SüLEYMAN ÇELEBİ: 15. yüzyılda yaşamıştır. Hz. Muhammed için yazdığı Vesilet-ün-Necat (mevlit) adlı mesnevisiyle tanınmış bir şairdir. (İslam edebiyatında Hz. Muhammed?in yaşamını özetleyen eserlere SİYER denir).
FUZÛLİ: 16. yüzyılın en kuvvetli şairlerindendir. Arapça, Farsça, Türkçe divanı olan tek şairdir. Eserlerini Azeri lehçesiyle yazmıştır. Divan edebiyatının en lirik şairi olarak kabul edilmektedir. Ona bakılırsa yaşamın anlamı acı çekmekle özdeştir. Platonik bir aşk arayışı vardır. Din dışı mevzularda yazmakla beraber tasavvuftan da etkilendiği bilinmektedir. Kendisine bağlanan maaşı almasında güçlük çıkaran memurları yakınma etmek için yazdığı Şikayetnâme adlı mektubu edebiyatımızdaki en meşhur yergilerden biridir.
Divanlarından başka bir naat olan Su kasidesi, Leyla vü Mecnun mesnevisi, Peygamber ailesini anlattığı Hadikat-üs-Süeda?sı Şah İsmail ile II:Bayezid'i karşılaştırdığı Beng ü Bâde'si ve tıp bilgisini sergilediği Esenlik ve Maraz'ı en tanınmış eserleridir.
BÂKİ: 16. yüzyıl şairlerindendir. Döneminde şairler sultanı olarak tanınmış ve saratın tüm olanaklarından yararlanmıştır. İyi bir medrese eğitimi görmüş olduğu bilinmektedir.
Dünya nimetlerinin hepsinden yararlanma anlayışındadır. Kanuni?nin ölümü üstüne yazdığı mersiyesi çok tanınmıştır. Divanı vardır.
NÂBİ: 17. yüzyıl şairlerindendir. Divan edebiyatında didaktik şiirler yazmasıyla bir yenilik olarak kabul edilmektedir. Din, töreler ve toplumsal yaşamla ilgili öğütler verir.
Nâbi?nin Divan?ından başka Hayriye, Hayrâbâd adlı iki didaktik eseri, seyahat notlarını içine alan Tuhfet-ül Harameyn'i ve Münşeat adlı eserleri vardır.
NEFİ: 17. yüzyıl şairlerindendir. Edebiyatımızdaki en meşhur kaside şairi olarak bilinir. Övgülerindeki ve yergilerindeki aşırılıklarıyla ünlüdür. Yazdığı hicviyelerindeki aşırılık boğdurulmasına niçin olmuştur. Hayal gücü çok varlıklı olan Nefi'nin somut benzetmelerden yararlanması da belirgin bir özelliğidir. Türkçe ve Farsça divanı olan Nefi?nin ek olarak hicviyelerini toplamış olduğu Sihamı-ı Kaza adlı bir eseri de vardır.
NEDİM: 18.yüzyıl şairlerinden olan Nedim, Lale Devri?nin şairi olarak bilinir. Eserlerinde aşk, içki, zevk ve sefayı işler. ?Mahallileşme akımı?nın önderi olan şairin Halk edebiyatından da etkilendiği bilinmektedir. Şiirlerinde halkın ağzından alınma deyimler olduğu şeklinde, halkın konuşma diline de oldukça yaklaşmıştır. Samimi ve içten bir söyleyişi olan Nedim, şarkılarıyla tanınmıştır. Divan şiirindeki klişeleri (mazmunları) bir seviyede yıkmış olan şairin Divanı vardır.
ŞEYH GALİP: Divan edebiyatının 18.yüzyılda yaşamış son büyük şairidir. Galatasaray Mevlevihanesinde şeyhlik yapmıştır. Nabi'nin Hayrâbâd'ına nazire olarak ve Mevlânâ?nın mesnevisinden etkilenerek yazdığı Hüsn-ü Aşk adlı meşhur mesnevisinde, tasvvuf mevzusundaki düşüncelerini ortaya koyar. Bu eserinde allegorik (simgesel) bir ifade kullanan ozan hayal gücünden ve masal ögelerinden de yararlanmıştır.
EVLİYA ÇELEBİ: (17.yy) Edebiyatımızda seyahat türünün ilk örneklerini veren yazar, usta bir gözlemcidir. Elli senelik bir süre içinde gezdirilmiş olduğu bölgeleri konuşma diline yakın bir üslupla anlatmıştır. Anlatımında abartılı olmakla beraber, Divan nesrinin kalıplarını da kırmıştır. 10 ciltlik Seyahatnâme adlı eseri çok tanınmıştır.
NOT: Divan edebiyatının düzyazı yazarı olarak tanınan öteki mühim yazarları şunlardır:
SİNAN PAŞA: (15.yy) Tazarrunâme adlı süslü nesri ile tanınır.
MERCİMEK AHMET: (15.yy) Farsça?dan çevirilmiş olduğu Kabusnâme adlı eseriyle tanınır.
NAİMÂ: (17.yy) Kendi adıyla anılan (Naima Zamanı) adlı tarih eserinin yazarıdır.
KATİP ÇELEBİ: (17.yy) Batılıların Hacı Kalfa dedikleri yazar ve düşünürdür. Arapça, Farsça, Fransızca, Latine bilen yazarın tarih, coğrafya, matematik mevzularında yazılmış eserleri vardır.
Sebep: sayfa düzeni
engel,türkü,koşma,varsağı
Bu bildiri 'en iyi yanıt' seçilmiştir.
Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri
Biçimlerine Nazaran: Uyak, beyit, mısra, bend, mesnevî, kasîde, gazel, rubaî, musammat, terkib-i bend, müsemmem, tuyuğ, tahmis, tardiye, taşdir, tesdis, teşbiye, taşir, tezmin, muaşşer, muhammes, murabba, müseddes, müstezat, şarkı
Konularına Nazaran: Din dışı: Bahariye, Cevreviye, Fahriye, Mersiye, Mehdiye, Gazavatnâme, Sahilnâme, Sakînâme, Kıyafetnâme, Surnâme, Hamamnâme, Şehrengiz, Hicviye, Hezliyat, Tarih Düşürme, Muamma, Lûgaz, Dariye, Rahşiye
Dinî: Tevhid, Münacat, Na'at, Makte'l-İ Hüseyin, Miraciye, Hilye, Mevlid, Kırk Hadis, Menkıbe, Kıssa
1. GAZEL: Bilhassa aşk, güzellik ve içki mevzusunda yazılmış belirli biçimdeki şiirlere denir. Beyit sayısı çoğu zaman 5-9 içinde değişmiş olur. Gazelin ilk beyti kesinlikle kendi içinde uyaklı olur.Bu ilk beyte “matlaâ€, son beyte ise “makta†adı verilir. Bir gazelin en güzel beytine “beyt-ül gazelâ€, şairin mahlasının bulunmuş olduğu beyte de “mahlas beyti†denir. Beyitleri içinde anlam birliği bulunan gazele “yek-âhenkâ€, aynı güç ve güzellikte beyitlerden oluşan gazele de “yek-âvâz†gazel adı verilir.
2. KASİDE: Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla belirli kurallar içinde yazılan uzun şiirlerdir. Minimum 33, en fazlaca 99 beyitten oluşur. Kasidenin en güzel beytine “beyt-ül kasideâ€, şairin mahlasının bulunmuş olduğu beyte de “taç-beyt†adı verilir.
3. MESNEVİ: Her beyti kendi içinde uyaklı uzun nazım biçimidir.Bir anlamda Divan edebiyatında manzum hikayelerin yazıldığı bir şekil olarak da tanımlayabiliriz. Mevlânââ€nın meşhur tasavvufi mesnevisi 25.700 beyitten oluşmuştur. Mesneviler aşk, dini ve tasavvufi, ahlaki-öğretici, cenk ve kahramanlık, bir şehri ve şehrin güzelliklerini anlatma, gülmece şeklinde türlü mevzularda yazılmıştır. Divan edebiyatında roman ve öykü şeklinde türler olmadığı için mesneviler bir bakıma bu türlerin yerini tutmuşlardır. On bölümden oluşur.Aynı ozan tarafınca yazılmış beş mesneviye “Hamse†adı verilir. Hamse sahibi olarak tanınmış mühim divan şairleri: Ali Şir Nevâi, Taşlıcalı Yahya, Nevâ€i-zâde Atâiâ€dir.
4. KITA: Yalnız ikinci ve dördüncü dizeleri birbiriyle uyaklı iki beyitlik nazım biçimidir. Beyitler içinde anlam birliği bulunur. Bir çok mevzuda yazılabilir.
5. MüSTEZAT: Gazelin hususi bir biçimine denir. Uzun dizelere kısa bir mısra ilave edildikten sonra yazılır. Uzun ve kısa dizeler gazel şeklinde kendi aralarında uyaklanırlar. Kısa dizelere “ziyade†adı verilir.
BENTLERDE KURULAN NAZIM BİÇİMLERİ
1) RUBÂİ: Dört dizelik ve kendine özgü ayrı ölçüsü olan bir nazım biçimidir. Mevzusu daha çok dünya görüşüne ve şairin felsefi düşüncelerine yöneliktir. Edebiyatımızda bu türün en başarı göstermiş son temsilcisi olarak Yahya Kemal gösterilmektedir.
2) TUYUĞ (TUYUK): Rubâi şeklinde dört dizelik bir nazım biçimidir. Edebiyatımızda en fazlaca tuyuğ yazmış ozan Kadı Burhanettinâ€dir. Bu şekil yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. (Rubai, İran edebiyatından geçmedir).
BİRDEN ÇOK DÖRTLüKLER
1) MURABBA: Dört dizelik kıtalardan oluşur. Bent sayısı 3-7 içinde değişmiş olur. Her mevzuda yazılır.
2) ŞARKI: Çoğu zaman aşk, içki, eğlence mevzularında yazılan dört dizelik nazım biçimidir. Şekil bakımından “murabbaâ€ya benzer. Çoğunlukla bestelenmek için yazılır. Bu şekil de tuyuğ şeklinde yalnızca Türk edebiyatına özgüdür. “Şarkı†biçiminin yaratıcısı ve en kuvvetli şairi Nedimâ€dir.
NOT: Divan edebiyatında üçlü ya da daha çok mısralı bentlerden meydana gelmiş nazım şekillerinin genel adı MUSAMMATâ€tır. Doğrusu dört dizeden oluşan murabba, şarkı şeklinde biçimlerin; beş dizeden oluşan tahmis, taştir, tardiyye şeklinde biçimlerin ya da altı ya da daha çok dizeden oluşan biçimlerin tümünün üst başlığı MUSAMMATâ€tır.
TERKİB-İ BENT: Bentlerle kurulan bir nazım biçimidir. Her bent, sayısı 5-10 içinde değişen beyitlerden oluşur. Bendin son beytine “vasıta beyti†denir. Terkib-i bentte araç beyti her beytin sonunda değişmiş olur ve araç beyti kesinlikle kendi içinde uyaklı olur. Terkib-i bentlerde çoğu zaman talihten ve yaşamdan şikayetler, dini, tasavvufi, felsefi düşünceler anlatılmış, toplumsal yergi durumunda eleştirilere yer verilmiştir.
TERCİ-İ BENT: Şekil bakımından terkib-i bente benzer ; sadece araç beyti her bendin sonunda değişmez ve aynen tekrarlanır. Mevzularında daha çok Tanrının gücü, evrenin sonsuzluğu, tabiatın ve yaşamın karşıtlıkları vardır.
DİVAN EDEBİYATI NAZIM TüRLERİ
1. TEVHİT VE MüNACÂT: Tanrının birliğini ve yüceliğini özetleyen şiirlere birleştirme, Tanrıya meydana getirilen yalvarış ve yakarışları özetleyen şiirlere de münacât denir. Daha çok kaside biçimiyle yazılmıştır.
2. NAAT: Hz. Muhammedâ€i övmek için yazılan şiirlere denir. Bunlar da daha çok kaside biçimiyle yazılmıştır.
3. MERSİYE: Bir kimsenin ölümü üstüne duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlerdir. Çoğu zaman terkib-i bent biçimiyle yazılmıştır. (Bu türün, Eski Türk Edebiyatıâ€ndaki adı sagu, Halk Edebiyatıâ€ndaki adı ise ağıttır).
4. METHİYE: Bir kimseyi övmek için yazılan şiirlerdir. Bunlar da çoğu zaman kaside biçiminde yazılmıştır.
5. HİCVİYE: Bir kimseyi yermek için yazılan şiirlerdir.
6. FAHRİYE: Şairlerin kendilerini övmek amacıyla yazdıkları şiirlerdir.
NOT: Divan edebiyatında bir şairin şiirine, başka bir ozan tarafınca aynı ölçü, uyak ve redifle yazılan benzerine “Nazire†denir. Bu, nazire yazan şairin öteki şaire karşı duyduğu saygı ve beğeniden ileri gelmektedir. Edebiyatımızda bu türde de bir çok ürün verilmiştir.
DİVAN EDEBİYATINDA NAZIM BİRİMİ
Nazım lügat anlamıyla “sıraâ€, “düzen†anlama gelir. Fakat Divan edebiyatında nazım dendiğinde şiir anlaşılır. Divan edebiyatı, daha çok şiir türünde örnekler ihtiva eder ve düzyazı eserler azdır. Divan şiiri, kurallarını Arap ve İran edebiyatından alan aruz ölçüsüyle yazılmıştır. Bunun yanında Nedim ve Şeyh Galip şeklinde bazı şairlerde hece ölçüsüyle yazılmış şiirlere de rastlamak mümkündür. Divan şiirinde daha çok Kur'an, Muhammed'in sözleri olan hadisler, peygamber ve mukaddes kişilere ilişkin öyküler, tasavvufun ortaya attığı sorular, meşhur bir İran efsanesini mevzu alan Şehname şeklinde mevzular işlenmiştir. Bu şiirlerde Türk kültürüne ilişkin ögelerden de yararlanılmıştır.
Divan şairi bu mevzuları, aruz ölçüleri içinde ve çok yaygın biçimiyle beyitlerle yazmıştır. Tek satırdan oluşan mısra ya da mısra, genel anlamda şiirin en minik birimidir. Divan şiirinde ise en minik birim beyitten, doğrusu iki mısradan oluşur. Sözcük olarak beyit “ev†anlamına gelir. Mısra' ise, çift kanatlı bir kapının kanatlarından her birine verilen addır.
Aruz ölçüsünde açık ve kapalı heceler çeşitli kalıplarda, kendilerine özgü bir seviye içinde sıralanır. Şairler eserlerini yazarken seçtikleri kalıba kesinlikle uymak zorundadır. Aruz, esas olarak hecelerin uzunluğu ve kısalığı temeline dayanan bir şiir ölçüsüdür. İlk kez Arap dilcisi Fatih Erduran tarafınca kullanılmıştır. Türklerin İslamiyet'i kabul etmelerinden sonrasında medrese kültürü ile yetişen şairlerin Farsça'yı edebiyat dili olarak benimsemeleri, aruzun Türk edebiyatına da girmesini elde etmiştir.
Aruz ölçüsü nazım şekillerine bakılırsa değişik kalıplarda kullanılır. Mesela Rubâi nazım şekli ahreb ve ahrem isminde olan belli aruz kalıplarıyla yazılabilir. Rubai'de mısralar; a+a+b+a şeklinde kafiyelidir.
Divan şiirlerin genel özellikleri ve nazım biçimleri?
Divan edebiyatı ile tanzimat edebiyatı arasındaki farklar nedir?
Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri ve Türleri
Kaside nedir? Nazım biçimleri nedir?
YORUMLAR