Her ülkede, bir insan yaşamınÂda belli yaşlar içinde kalan saptanmış bir emek harcama süresi vardır. Bilhassa işçi ya da işgören be...
Her ülkede, bir insan yaşamınÂda belli yaşlar içinde kalan saptanmış bir emek harcama süresi vardır. Bilhassa işçi ya da işgören benzer biçimde ücret karşılığı çalışan şahıs bu süreyi doldurduğunda dilerse artık çalışmaz ve işini bırakabilir. Başka türlü söylersek, emek vermeden ücret alma hakkına haiz olur. Bu şekilde bir durumda, daha ilkin çalışırken bağlı olduğu toplumsal güvenlik kuruluşunca kendisine aylık bağlanır. Bu durumdaki kişiye emekli, bu duruma da emeklilik denir.
Emeklilik yaşı ülkeden ülkeye değişimler gösterir. Ek olarak birçok ülkede bayanlar erÂkeklere bakılırsa daha erken yaşta emekli olurlar. 1986'da İngiltere, Avustralya, Belçika ve Yunanistan'da emeklilik yaşı bayanlar için 55, erkekler için 60 olarak belirlenmiştir. TürkiÂye'de 1990'a kadar emeklilik yaşı genel olarak bayanlar için 50, erkekler için ise 55'tir. Sadece hususi durumlarda daha erken yaşta emekli olunmaktadır. Yeni yasal düzenleÂmeyle Ocak 1990'dan başlarak emek harcama yaÂşamına katılacak olanların emekliliği kadınÂlarda 55, erkeklerde 60 yaş olarak saptanÂmıştır.
Emeklilik için, ne kadar süre çalışmış olduğu da önemlidir. Değişik emeklilik kurumlarına bağlı kimseler için değişik emek harcama süreleri saptanmış olmakla beraber genel olarak kaÂdınların 20 yıl, adamların ise 25 yıl çalışmış olmaları zorunluluğu vardır. Çalışanlar bu süre içinde toplumsal güvenlik kurumlarına prim öderler. Bu primler emekli aylığının bağlanmasında bir oluşturur.
Emekliliğin yaş ya da emek harcama süresi sınırlaÂrıyla belirlenişi düzgüsel emek harcama yaşamı için geçerlidir. Fakat emek harcama esnasında herhangi bir nedenle ziyan olmuş ya da bir hastalığa yakalanmış kişiler, sakat kalmaları durumunÂda emekli olarak maluliyet (işgörmezlik) aylıÂğı alırlar. Eğer gördükleri zarar ya da hastalık sonucunda ölürlerse bu aylık sağ kalan eşleriÂne ya da çocuklarına ödenir.
Emeklilik ileri endüstri toplumlarının emek harcama yaşamının mecburi ve lüzumlu bir uygulamasıÂdır. Ortaçağda da emeklilik yerine geçebileÂcek uygulamalar vardı. Esnaf birlikleri ve loncalar bu düzenlemeyi yaparlardı. Fakat devletin bu sorumluluğu üstlenmesi ve emekÂlilik uygulamasını yasalarla belirlemesi ilk kez17. yüzyılda İngiltere'de başladı. Ondan önÂceki dönemde çok azca sayıda yaşlı, malul, dul ve yetim yaşamlarına güvenceyle bakabiliÂyordu.
Osmanlılar'da emeklilik yalnızca üst düzeyÂdeki devlet görevlilerine tanınmış bir hakti. Vezir, serdar, vali, yeniçeri ağası benzer biçimde asker-sivil görevliler ile yüksek düzeydeki saray görevlileri ve şeyhülislam, kazasker, kadı, müderris benzer biçimde ulema sınıfından olanlar bu haktan yararlanabilirlerdi. Bunlar belirli bir yaş sınırı olmaksızın emekliye ayrıldıklarında kendilerine "arpalık" adında olan emekli maaÂşı bağlanırdı. Bir kaza ya da sancağın senelik gelirinin belli bir kısmı niteliğindeki arpaÂlıklar yanında direkt devlet hazinesinden ödenen emekli maaşları da vardı. Tanzimat" tan sonrasında bu uygulamalar kaldırılarak yerine bugünküne benzer şekilde bir emeklilik sisÂtemi getirilmeye çalışıldı. Fakat her devlet dairesi ve kamu kuruluşu niteliğindeki kuÂrumlar ayrı birer emekli sandığı kurarak bu işi yürütmeye çalıştılar. Sonraları bu tarz şeyleri birleşÂtirme yolunda bazı adımlar atıldı. Mesela 1866'da Askeri Tekaüt Sandığı, 1880'de MülÂki Tekaüt Sandığı kuruldu. İşçiler için de asÂkeri fabrikalarda, tersanede, denizyollarında, maden işletmelerinde ayrı emekli sandıkları kuruldu.
II. Meşrutiyet döneminde asker-sivil emekÂli sandıklarını birleştirme yolundaki çabalar netice vermedi. Bu durum Cumhuriyet döneÂminde de sürdü. Sadece 1949'da Emekli San-dığı'nın kurulmasıyla tüm devlet görevlileriÂnin emeklilik işlemleri bir çatı altında toplaÂnabildi. İşçiler içinse 1937'de yürürlüğe giren iş yasasıyla emeklilik hakkını da içine alan bir toplumsal güvenlik sistemi öngörülmüştü. Sadece 1945'ten sonrasında yavaş yavaş yaygınlaşmaya başlamış olan bu sistem 1950'de İşçi Sigortaları Kurumunun kurulmasıyla belli bir düzene kavuştu. 1965'te yeni Toplumsal Sigortalar KuruÂmu yasasının yürürlüğe girmesiyle de yurt düzeyinde örgütlendi. Bugün Türkiye'de emeklilik hakkını daha da yaygınlaştırmak amacıyla 1971'de kurulmuş Esnaf ve Zanat-kârlar ve Öteki Bağımsız Çalışanlar Toplumsal Sigortalar Kurumu (Bağ-Kur) da vardır. BaşÂlangıçta yalnızca özgür meslek sahipleri için kurulan kurum sonraki yıllarda ev hanımefendileri ile ziraat kesiminde kendi adına çalışan çiftçiÂleri de kapsamına aldı. Ek olarak bazı hususi kuruluşlar ile bankaların kendi emekli sandıkÂları vardır.
Msxlabs Temel Britannica
Emeklilik yaşı ülkeden ülkeye değişimler gösterir. Ek olarak birçok ülkede bayanlar erÂkeklere bakılırsa daha erken yaşta emekli olurlar. 1986'da İngiltere, Avustralya, Belçika ve Yunanistan'da emeklilik yaşı bayanlar için 55, erkekler için 60 olarak belirlenmiştir. TürkiÂye'de 1990'a kadar emeklilik yaşı genel olarak bayanlar için 50, erkekler için ise 55'tir. Sadece hususi durumlarda daha erken yaşta emekli olunmaktadır. Yeni yasal düzenleÂmeyle Ocak 1990'dan başlarak emek harcama yaÂşamına katılacak olanların emekliliği kadınÂlarda 55, erkeklerde 60 yaş olarak saptanÂmıştır.
Emeklilik için, ne kadar süre çalışmış olduğu da önemlidir. Değişik emeklilik kurumlarına bağlı kimseler için değişik emek harcama süreleri saptanmış olmakla beraber genel olarak kaÂdınların 20 yıl, adamların ise 25 yıl çalışmış olmaları zorunluluğu vardır. Çalışanlar bu süre içinde toplumsal güvenlik kurumlarına prim öderler. Bu primler emekli aylığının bağlanmasında bir oluşturur.
Emeklilik ileri endüstri toplumlarının emek harcama yaşamının mecburi ve lüzumlu bir uygulamasıÂdır. Ortaçağda da emeklilik yerine geçebileÂcek uygulamalar vardı. Esnaf birlikleri ve loncalar bu düzenlemeyi yaparlardı. Fakat devletin bu sorumluluğu üstlenmesi ve emekÂlilik uygulamasını yasalarla belirlemesi ilk kez17. yüzyılda İngiltere'de başladı. Ondan önÂceki dönemde çok azca sayıda yaşlı, malul, dul ve yetim yaşamlarına güvenceyle bakabiliÂyordu.
Osmanlılar'da emeklilik yalnızca üst düzeyÂdeki devlet görevlilerine tanınmış bir hakti. Vezir, serdar, vali, yeniçeri ağası benzer biçimde asker-sivil görevliler ile yüksek düzeydeki saray görevlileri ve şeyhülislam, kazasker, kadı, müderris benzer biçimde ulema sınıfından olanlar bu haktan yararlanabilirlerdi. Bunlar belirli bir yaş sınırı olmaksızın emekliye ayrıldıklarında kendilerine "arpalık" adında olan emekli maaÂşı bağlanırdı. Bir kaza ya da sancağın senelik gelirinin belli bir kısmı niteliğindeki arpaÂlıklar yanında direkt devlet hazinesinden ödenen emekli maaşları da vardı. Tanzimat" tan sonrasında bu uygulamalar kaldırılarak yerine bugünküne benzer şekilde bir emeklilik sisÂtemi getirilmeye çalışıldı. Fakat her devlet dairesi ve kamu kuruluşu niteliğindeki kuÂrumlar ayrı birer emekli sandığı kurarak bu işi yürütmeye çalıştılar. Sonraları bu tarz şeyleri birleşÂtirme yolunda bazı adımlar atıldı. Mesela 1866'da Askeri Tekaüt Sandığı, 1880'de MülÂki Tekaüt Sandığı kuruldu. İşçiler için de asÂkeri fabrikalarda, tersanede, denizyollarında, maden işletmelerinde ayrı emekli sandıkları kuruldu.
II. Meşrutiyet döneminde asker-sivil emekÂli sandıklarını birleştirme yolundaki çabalar netice vermedi. Bu durum Cumhuriyet döneÂminde de sürdü. Sadece 1949'da Emekli San-dığı'nın kurulmasıyla tüm devlet görevlileriÂnin emeklilik işlemleri bir çatı altında toplaÂnabildi. İşçiler içinse 1937'de yürürlüğe giren iş yasasıyla emeklilik hakkını da içine alan bir toplumsal güvenlik sistemi öngörülmüştü. Sadece 1945'ten sonrasında yavaş yavaş yaygınlaşmaya başlamış olan bu sistem 1950'de İşçi Sigortaları Kurumunun kurulmasıyla belli bir düzene kavuştu. 1965'te yeni Toplumsal Sigortalar KuruÂmu yasasının yürürlüğe girmesiyle de yurt düzeyinde örgütlendi. Bugün Türkiye'de emeklilik hakkını daha da yaygınlaştırmak amacıyla 1971'de kurulmuş Esnaf ve Zanat-kârlar ve Öteki Bağımsız Çalışanlar Toplumsal Sigortalar Kurumu (Bağ-Kur) da vardır. BaşÂlangıçta yalnızca özgür meslek sahipleri için kurulan kurum sonraki yıllarda ev hanımefendileri ile ziraat kesiminde kendi adına çalışan çiftçiÂleri de kapsamına aldı. Ek olarak bazı hususi kuruluşlar ile bankaların kendi emekli sandıkÂları vardır.
Msxlabs Temel Britannica
Her ülkede, bir insan yaşamınÂda belli yaşlar içinde kalan saptanmış bir emek harcama süresi vardır. Bilhassa işçi ya da işgören benzer biçimde ücret karşılığı çalışan şahıs bu süreyi doldurduğunda dilerse artık çalışmaz ve işini bırakabilir. Başka türlü söylersek, emek vermeden ücret alma hakkına haiz olur. Bu şekilde bir durumda, daha ilkin çalışırken bağlı olduğu toplumsal güvenlik kuruluşunca kendisine aylık bağlanır. Bu durumdaki kişiye emekli, bu duruma da emeklilik denir.
Emeklilik yaşı ülkeden ülkeye değişimler gösterir. Ek olarak birçok ülkede bayanlar erÂkeklere bakılırsa daha erken yaşta emekli olurlar. 1986'da İngiltere, Avustralya, Belçika ve Yunanistan'da emeklilik yaşı bayanlar için 55, erkekler için 60 olarak belirlenmiştir. TürkiÂye'de 1990'a kadar emeklilik yaşı genel olarak bayanlar için 50, erkekler için ise 55'tir. Sadece hususi durumlarda daha erken yaşta emekli olunmaktadır. Yeni yasal düzenleÂmeyle Ocak 1990'dan başlarak emek harcama yaÂşamına katılacak olanların emekliliği kadınÂlarda 55, erkeklerde 60 yaş olarak saptanÂmıştır.
Emeklilik için, ne kadar süre çalışmış olduğu da önemlidir. Değişik emeklilik kurumlarına bağlı kimseler için değişik emek harcama süreleri saptanmış olmakla beraber genel olarak kaÂdınların 20 yıl, adamların ise 25 yıl çalışmış olmaları zorunluluğu vardır. Çalışanlar bu süre içinde toplumsal güvenlik kurumlarına prim öderler. Bu primler emekli aylığının bağlanmasında bir oluşturur.
Emekliliğin yaş ya da emek harcama süresi sınırlaÂrıyla belirlenişi düzgüsel emek harcama yaşamı için geçerlidir. Fakat emek harcama esnasında herhangi bir nedenle ziyan olmuş ya da bir hastalığa yakalanmış kişiler, sakat kalmaları durumunÂda emekli olarak maluliyet (işgörmezlik) aylıÂğı alırlar. Eğer gördükleri zarar ya da hastalık sonucunda ölürlerse bu aylık sağ kalan eşleriÂne ya da çocuklarına ödenir.
Emeklilik ileri endüstri toplumlarının emek harcama yaşamının mecburi ve lüzumlu bir uygulamasıÂdır. Ortaçağda da emeklilik yerine geçebileÂcek uygulamalar vardı. Esnaf birlikleri ve loncalar bu düzenlemeyi yaparlardı. Fakat devletin bu sorumluluğu üstlenmesi ve emekÂlilik uygulamasını yasalarla belirlemesi ilk kez17. yüzyılda İngiltere'de başladı. Ondan önÂceki dönemde çok azca sayıda yaşlı, malul, dul ve yetim yaşamlarına güvenceyle bakabiliÂyordu.
Osmanlılar'da emeklilik yalnızca üst düzeyÂdeki devlet görevlilerine tanınmış bir hakti. Vezir, serdar, vali, yeniçeri ağası benzer biçimde asker-sivil görevliler ile yüksek düzeydeki saray görevlileri ve şeyhülislam, kazasker, kadı, müderris benzer biçimde ulema sınıfından olanlar bu haktan yararlanabilirlerdi. Bunlar belirli bir yaş sınırı olmaksızın emekliye ayrıldıklarında kendilerine "arpalık" adında olan emekli maaÂşı bağlanırdı. Bir kaza ya da sancağın senelik gelirinin belli bir kısmı niteliğindeki arpaÂlıklar yanında direkt devlet hazinesinden ödenen emekli maaşları da vardı. Tanzimat" tan sonrasında bu uygulamalar kaldırılarak yerine bugünküne benzer şekilde bir emeklilik sisÂtemi getirilmeye çalışıldı. Fakat her devlet dairesi ve kamu kuruluşu niteliğindeki kuÂrumlar ayrı birer emekli sandığı kurarak bu işi yürütmeye çalıştılar. Sonraları bu tarz şeyleri birleşÂtirme yolunda bazı adımlar atıldı. Mesela 1866'da Askeri Tekaüt Sandığı, 1880'de MülÂki Tekaüt Sandığı kuruldu. İşçiler için de asÂkeri fabrikalarda, tersanede, denizyollarında, maden işletmelerinde ayrı emekli sandıkları kuruldu.
II. Meşrutiyet döneminde asker-sivil emekÂli sandıklarını birleştirme yolundaki çabalar netice vermedi. Bu durum Cumhuriyet döneÂminde de sürdü. Sadece 1949'da Emekli San-dığı'nın kurulmasıyla tüm devlet görevlileriÂnin emeklilik işlemleri bir çatı altında toplaÂnabildi. İşçiler içinse 1937'de yürürlüğe giren iş yasasıyla emeklilik hakkını da içine alan bir toplumsal güvenlik sistemi öngörülmüştü. Sadece 1945'ten sonrasında yavaş yavaş yaygınlaşmaya başlamış olan bu sistem 1950'de İşçi Sigortaları Kurumunun kurulmasıyla belli bir düzene kavuştu. 1965'te yeni Toplumsal Sigortalar KuruÂmu yasasının yürürlüğe girmesiyle de yurt düzeyinde örgütlendi. Bugün Türkiye'de emeklilik hakkını daha da yaygınlaştırmak amacıyla 1971'de kurulmuş Esnaf ve Zanat-kârlar ve Öteki Bağımsız Çalışanlar Toplumsal Sigortalar Kurumu (Bağ-Kur) da vardır. BaşÂlangıçta yalnızca özgür meslek sahipleri için kurulan kurum sonraki yıllarda ev hanımefendileri ile ziraat kesiminde kendi adına çalışan çiftçiÂleri de kapsamına aldı. Ek olarak bazı hususi kuruluşlar ile bankaların kendi emekli sandıkÂları vardır.
Emeklilik yaşı ülkeden ülkeye değişimler gösterir. Ek olarak birçok ülkede bayanlar erÂkeklere bakılırsa daha erken yaşta emekli olurlar. 1986'da İngiltere, Avustralya, Belçika ve Yunanistan'da emeklilik yaşı bayanlar için 55, erkekler için 60 olarak belirlenmiştir. TürkiÂye'de 1990'a kadar emeklilik yaşı genel olarak bayanlar için 50, erkekler için ise 55'tir. Sadece hususi durumlarda daha erken yaşta emekli olunmaktadır. Yeni yasal düzenleÂmeyle Ocak 1990'dan başlarak emek harcama yaÂşamına katılacak olanların emekliliği kadınÂlarda 55, erkeklerde 60 yaş olarak saptanÂmıştır.
Emeklilik için, ne kadar süre çalışmış olduğu da önemlidir. Değişik emeklilik kurumlarına bağlı kimseler için değişik emek harcama süreleri saptanmış olmakla beraber genel olarak kaÂdınların 20 yıl, adamların ise 25 yıl çalışmış olmaları zorunluluğu vardır. Çalışanlar bu süre içinde toplumsal güvenlik kurumlarına prim öderler. Bu primler emekli aylığının bağlanmasında bir oluşturur.
Emeklilik ileri endüstri toplumlarının emek harcama yaşamının mecburi ve lüzumlu bir uygulamasıÂdır. Ortaçağda da emeklilik yerine geçebileÂcek uygulamalar vardı. Esnaf birlikleri ve loncalar bu düzenlemeyi yaparlardı. Fakat devletin bu sorumluluğu üstlenmesi ve emekÂlilik uygulamasını yasalarla belirlemesi ilk kez17. yüzyılda İngiltere'de başladı. Ondan önÂceki dönemde çok azca sayıda yaşlı, malul, dul ve yetim yaşamlarına güvenceyle bakabiliÂyordu.
Osmanlılar'da emeklilik yalnızca üst düzeyÂdeki devlet görevlilerine tanınmış bir hakti. Vezir, serdar, vali, yeniçeri ağası benzer biçimde asker-sivil görevliler ile yüksek düzeydeki saray görevlileri ve şeyhülislam, kazasker, kadı, müderris benzer biçimde ulema sınıfından olanlar bu haktan yararlanabilirlerdi. Bunlar belirli bir yaş sınırı olmaksızın emekliye ayrıldıklarında kendilerine "arpalık" adında olan emekli maaÂşı bağlanırdı. Bir kaza ya da sancağın senelik gelirinin belli bir kısmı niteliğindeki arpaÂlıklar yanında direkt devlet hazinesinden ödenen emekli maaşları da vardı. Tanzimat" tan sonrasında bu uygulamalar kaldırılarak yerine bugünküne benzer şekilde bir emeklilik sisÂtemi getirilmeye çalışıldı. Fakat her devlet dairesi ve kamu kuruluşu niteliğindeki kuÂrumlar ayrı birer emekli sandığı kurarak bu işi yürütmeye çalıştılar. Sonraları bu tarz şeyleri birleşÂtirme yolunda bazı adımlar atıldı. Mesela 1866'da Askeri Tekaüt Sandığı, 1880'de MülÂki Tekaüt Sandığı kuruldu. İşçiler için de asÂkeri fabrikalarda, tersanede, denizyollarında, maden işletmelerinde ayrı emekli sandıkları kuruldu.
II. Meşrutiyet döneminde asker-sivil emekÂli sandıklarını birleştirme yolundaki çabalar netice vermedi. Bu durum Cumhuriyet döneÂminde de sürdü. Sadece 1949'da Emekli San-dığı'nın kurulmasıyla tüm devlet görevlileriÂnin emeklilik işlemleri bir çatı altında toplaÂnabildi. İşçiler içinse 1937'de yürürlüğe giren iş yasasıyla emeklilik hakkını da içine alan bir toplumsal güvenlik sistemi öngörülmüştü. Sadece 1945'ten sonrasında yavaş yavaş yaygınlaşmaya başlamış olan bu sistem 1950'de İşçi Sigortaları Kurumunun kurulmasıyla belli bir düzene kavuştu. 1965'te yeni Toplumsal Sigortalar KuruÂmu yasasının yürürlüğe girmesiyle de yurt düzeyinde örgütlendi. Bugün Türkiye'de emeklilik hakkını daha da yaygınlaştırmak amacıyla 1971'de kurulmuş Esnaf ve Zanat-kârlar ve Öteki Bağımsız Çalışanlar Toplumsal Sigortalar Kurumu (Bağ-Kur) da vardır. BaşÂlangıçta yalnızca özgür meslek sahipleri için kurulan kurum sonraki yıllarda ev hanımefendileri ile ziraat kesiminde kendi adına çalışan çiftçiÂleri de kapsamına aldı. Ek olarak bazı hususi kuruluşlar ile bankaların kendi emekli sandıkÂları vardır.
YORUMLAR