Engelliler için sporun tarihçesi ve gelişimi nasıldır? Engelliler yaptıkları sporlar ile ilgili internasyonal kurumlar, engelli sporu hakkın...
Engelliler için sporun tarihçesi ve gelişimi nasıldır? Engelliler yaptıkları sporlar ile ilgili internasyonal kurumlar, engelli sporu hakkında genel bilgi.
ENGELLİLER İÇİN SPOR
Doğuştan ya da sonradan fizyolojik ya da zihinsel yeteneklerinin bir bölümünü yitirmiş kişiler tarafınca meydana getirilen sportif faaliyetlerdir. Engelliler için dünyada ciddi anlamda sportif çalışmaların başlangıcı 1 Şubat 1945 olarak kabul edilir. O tarihte ingiltere’de Londra’ya 70 kilometre mesafedeki Aylesbury kentinde Stoke Mandeville Rehabilitasyon Merkezi’nde Dr. Ludwig Guttmann tarafınca II. Dünya Savaşı’nda şarapnel parçaları ile çeşitli şekillerde yaralanmış parapleji hastalarının rehabilitasyonu için spor kullanılmaya başlanmıştır. Dr. Guttmann bu çalışmasında ilk olarak okçuluk, bowling , bilardo ve masa tenisini kullanmaya adım atmıştır. Sonrasında bu vakası ekip sporlarına taşıyan Dr. Guttmann engelli sandalyesi ile ilkin polo, sonrasında da basketbol oyunlarını kullanmaya başladı. Kısa bir süre sonrasında öteki spor dallan eskrim, cirit, gülle, engelli sandalyesi yarışı, engelli sandalyesi ile slalom yarışı ve halter spor dalları vakaya iştirak etmiştir. Dr. Guttmann’ın çabalarıyla, 28 Temmuz 1948 tarihimde I. Stoke Mandeville Özürlüler Oyunları düzenlenmiştir. Bu oyunlara cenk gazisi 16 şahıs iştirak etmiştir. 1949’da düzenlenen ikinci oyunların ödül dağıtımı esnasında Dr. Guttmann, özürlülerin spor etkinliklerinin İngiltere sınırlarının dışına çıkartılıp, uluslar arası düzeye getirilmesini önermiştir. O dönemde çok ilgi görmeyen bu öneriden üç yıl sonrasında 1952’de Hollanda’dan minik bir özürlü sporcu kafilesi gelmiş ve ilk uluslar arası ilişki gerçekleşmiştir. 1956 Melbourne Olimpiyat Oyunları esnasında Uluslar Arası Olimpiyat Komitesi, Stoke Mandeville Oyunları Organizasyon Komitesi’ne “Olimpik ideale Hizmet” ödülü vermiştir. 1957 senesinde meydana getirilen oyunlara ise İngiltere dışından 360 sporcu iştirak etmiştir.Aynı yıl, “Stoke Mandeville Oyunları Komitesi” kurulmuştur. Oyunlar üç yıl art arda orada yapılmış; hemen sonra bu oyunların olimpiyatların yapıldığı şehirlerde yapılması kararlaştırılmış ve Paralimpiyatlar (Paralimpik Oyunlar) dünyaya gelmiştir. 1960 yılındaki Roma Olimpiyat Oyunları arkasından 1. Paralimpik Oyunlar, 21 ülkeden 400 sporcu ve 300 idarecinin iştirakı ile gerçekleştirilmiştir.
1964 Tokyo Olimpiyatları arkasından II. Paralimpik Oyunlar, 23 ülkeden 335 sporcunun iştirakı ile yapılmıştır. Bu oyunlara Japon imparatoru büyük destek vermiş ve oyunları 100000 şahıs izlemiştir. Japonya’da bu oyunların derhal arkasından engelli kişilerin eğitimleri için büyük merkezler kurulmaya başlanmıştır.
1968 Meksiko City Olimpiyatları sonrası Meksika’nın koşullan gereği Engelliler Olimpiyatı’na israil talip oldu. 28 ülkeden 750 sporcu ve 300 yönetici Tel Aviv’de buluştu. Aynı yıl gene Dr. Guttmann’ın girişimleriyle ilk özürlüler stadyumu yapılmaya başlandı ve 2 Ağustos 1969’da 29 ülkeden 450 sporcunun katılmış olduğu 1969 Uluslar Arası Oyunları ile Kraliçe Elizabeth tarafınca açıldı. 1972’de ise Paralimpiyatlar, Münih Olimpiyatları’ndan ilkin Heidelberg’de 44 ülkeden 1000 sporcu ve 400 idarecinin iştirakı ile gerçekleşti. 1976’da Paralimpiyatlar, Montreal Olimpiyatları esnasında Kanada’nın Toronto kentinde 42 ülkeden 2700 sporcu ve idarecinin iştirakı ile gerçekleşti.
1980 Moskova Olimpiyatları yapılırken, Paralimpiyatlar Hollanda’nın Arnhem kentinde 42 ülkeden 2560 sporcu ve idarecinin iştirakı ile yapılmıştı. 1984 yılındaki Los Angeles Olimpiyatları arkasından Paralimpiyatlar iki ayrı yerde New York’ta 45 ülkeden 2500 kişinin iştirakı ve Stoke Mandeville’de 41 ülkeden 1500 sporcunun iştirakı ile yapılmış oldu.
1988 Seul Olimpiyatları sonrası büyük bir artış gözlenerek 62 ülkeden 4200 sporcunun iştirakı ortaya çıkmıştır. 1992 Barcelona Olimpiyatları sonrası aynı yerde IX. Paralimpik Oyunlar’a ise tam 85 ülkeden 4000 sporcu ve yönetici katıldı.Türkiye açısından bu oyunların önemi ilk kez 1 sporcu ve iki idareciden oluşan bir kafile ile katılımımızdı.
1996 Atlanta ve 2000 Sydney Olimpiyatları sonrası meydana getirilen Paralimpik Oyunlar’a katılım artınca, Uluslar Arası Olimpiyat Komitesi ve Uluslar Arası Paralimpik Komite oyunlara katılacak sporcu ve yönetici sayısına ciddîbir engelleme getirdi. Dünyada engellilerin yaptıkları sporlarla ilgili uluslar arası kuruluşlar, engel gruplarına bakılırsa şunlardır:
IBSA: Internasyonal Görmezler Spor Kuruluşu.
CP-IPSA: Serebnal Palsi- Uluslar Arası Spor ve Boş Zamanları Değerlendirme (Rekreasyon) Birliği.
ISMWSF: Uluslar Arası Stoke Mandeville Tekerlekli Iskemle Sporları Federasyonu.
SO (Special Olympics): Zihinsel Engelliler Hususi Olimpiyatları.
CISS: işitme Engelliler Spor Birliği.
IPC: Uluslar Arası Paralimpik Komite.
INAS-FMH: Zihinsel Engelliler Uluslar Arası Spor Kuruluşu.
YORUMLAR