Epidemiyoloji Epidemiyoloji, toplumdaki hastalık, kaza ve sağlıkla ilgili durumların dağılımını, görülme sıklıklarını ve bunları etk...
Epidemiyoloji
Epidemiyoloji, toplumdaki hastalık, kaza ve sağlıkla ilgili durumların dağılımını, görülme sıklıklarını ve bunları etkileyen belirteçleri inceleyen bir tıp bilimi dalıdır.
Sağlığı geliştirmek ve hastalıkları azaltmak için sağlık bilgilerini toplamak, yorumlamak ve kullanmak bu bilim dalının amaçlarındandır.
Köken
Epidemiyoloji sözcüğü, Eski Yunan dilinde "epi" (üstüne, üzerine) ve "demos" (halk) ve "logos" (söz-söylev) sözcüklerinden kökenlenir. Sözlük anlamı olarak halk ile igili olmasına rağmen; mikrobiyolojik epidemiyoloji, hayvan epidemiyolojisi, bitki epidemiyolojisi bilim dalları da bu ismi kullanırlar. Deneysel epidemiyoloji , iş ve çevre epidemiyolojisi , klinik epidemiyoloji gibi alt dalalrı da vardır.
Amaçlar
Sağlıkla ilgili olayları tanımlama ve görülme sıklığını ölçmek, hastalık ya da kazaların nedenlerini inceleyen çözümleyici çalışmalar yapmak, uygulanan sağlık hizmetinin veya programlarının etkinliğini ölçme ve değerlendirme çalışmaları yapmaktır.
Epidemiyolojik çalışma insan topluluklarını hedef alır. En sık olarak belli bir zamanda, belli bir bölgedeki topluluk, yaş, cins, meslek gibi alt gruplarla analizler yapılır. Burada amaç pozitif sağlık durumları veya hastalıklarla neden olabilecek belirleyicilerin incelenmesidir.
Epidemiyoloji, toplumdaki hastalık, kaza ve sağlıkla ilgili durumların dağılımını, görülme sıklıklarını ve bunları etkileyen belirteçleri inceleyen bir tıp bilimi dalıdır.
Sağlığı geliştirmek ve hastalıkları azaltmak için sağlık bilgilerini toplamak, yorumlamak ve kullanmak bu bilim dalının amaçlarındandır.
Köken
Epidemiyoloji sözcüğü, Eski Yunan dilinde "epi" (üstüne, üzerine) ve "demos" (halk) ve "logos" (söz-söylev) sözcüklerinden kökenlenir. Sözlük anlamı olarak halk ile igili olmasına rağmen; mikrobiyolojik epidemiyoloji, hayvan epidemiyolojisi, bitki epidemiyolojisi bilim dalları da bu ismi kullanırlar. Deneysel epidemiyoloji , iş ve çevre epidemiyolojisi , klinik epidemiyoloji gibi alt dalalrı da vardır.
Amaçlar
Sağlıkla ilgili olayları tanımlama ve görülme sıklığını ölçmek, hastalık ya da kazaların nedenlerini inceleyen çözümleyici çalışmalar yapmak, uygulanan sağlık hizmetinin veya programlarının etkinliğini ölçme ve değerlendirme çalışmaları yapmaktır.
Epidemiyolojik çalışma insan topluluklarını hedef alır. En sık olarak belli bir zamanda, belli bir bölgedeki topluluk, yaş, cins, meslek gibi alt gruplarla analizler yapılır. Burada amaç pozitif sağlık durumları veya hastalıklarla neden olabilecek belirleyicilerin incelenmesidir.
Cerrahi Bilim Dalı
Dermatoloji Bilim Dalı
Ortopedi Bilim Dalı
Epidemiyoloji
İnsan topluluklarında hastalık ve sakatlıkların dağlımını ve bu dağılımını belirleyen etmenleri inceleyen bilim dalıdır.
Bir başka deyişle ;hastaların bir bütün olarak incelenmesi,hastalık ve sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerinin belirlenmesi epidemiyolojinin görev alanı içerisindedir.
Epidemiyoloji bulaşıcı hastalıklar ,kronik hastalıklar,kanser,akıl hastalıkları,ve akla gelebilecek pek çok sağlık sorununda önemli temel ilkeler ve uygulama yöntemleri geliştirmiştir.Kısaca salgınlar bilimi diyebilecegimiz epidemiyoloji,bir toplum için en çok görülen öldüren ve sakat bırakan sağlık sorunları başta olmak üzere hemen bütün sağlık sorunlarının incelenmesinde geçerli bilimsel esaslar getirir.Bunun için şunları sağlar;
a)Kaynak ve verilerin yönlendirilmesinde bilimsel veriler sağlar.
b)Hastalık ve sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerini inceleyen bir bilim dalı olarak tanımladığımız epidemiyoloji,hastalık ve sakatlıkların özellik ve toplumdaki dağılımlarını sağlık sorunu olarak boyutlarını ortaya koyar.
c)Bunu yaparken hastalıkları tanımlayan ,hipotez kuran,sonuçları değerlendiren ,deneysel olarak sonucları doğrulayan yöntemler kullanılır.
d)Olayların kişi,yer ve zaman bakımından özelliklerini değerlendirir.Bunlarla ilgili bilgileri sağlar.
Çünkü sağlık sorunlarının belirlrnmesinde ve çözümünde kişi yer ve zamana ait bilgiler çok önemlidir.Yaş,cins,eğitim düzeyi meslek ,sosyo ekonomik durum ,evli olup olmayışı aile özellikleri gibi kişiye ait özellikle sağlık sorunlarına bağlantılıdır.
e)Daha sonra nedenlerle ilgili bir varsayım geliştirilerek mantıklı ve sistemli bir şekilde bunların araştırılmasına geçilir.
Epidemiyoloji insan topluluklarında hastalık ve sakatlıkların dağılımı ve bu dağılımı belirleyen faktörleri inceleyebilmesi için hastalık ve sakatlıkları ölçebilmesi gerekir.Epidemiyoloji hastalığı ve sakatlığı ölçülebilir bir kavram olarak ifade eder .Bu durum epidemiyoljinin toplum sağlığı ile ilgili hedeflerin belirlenmesinde en önemli katkıdır.Sağlık ölçümü ise vakaların görülme hızı olarak ifade ederek yapar.
Epidemiyoloji toplumdaki sağlık olaylarını kişi yer ve zaman özellikleri bakımından inceler ve tanımlar.Bu tanımlayıcı epidemiyolojidir.Sorular tanımlanmadan çözümüne yönelik önlemler alınmaz.
1)Kişi
2)Yer
3)Zaman
1)Kişi faktörü: Sağlık olaylarının kişi özellikleri açısından değerlendirilmesi epidemiyolojik değerlendirmede bu hastalığa yakalananlar kimlerdir sorusunun karşılığıdır.
*yaş
*cinsiyet
*ırk ve renk
*sosyo ekonomik durum
*meslek
*evlilik durumu
*aile büyüklüğü
*ailenin kaçıncı çocuğu olduğu
*anne baba yoksunluğu
2)Sağlık olaylarının yer yönünden değerlendirilmesi:
*coğrafi bölge
*ülkeler arası
*iklim
*sular
3)Sağlık olaylarının zaman açısından değerlendirilmesi
*uzun süreli değişiklikler
*kısa süreli değişiklikler
*mevsimlik değişiklikler
*çabuk dalgalanmalar
Zamanın epidemiyolojik önemi
1) Uzun süreli değişiklikler
-kanser ve aterosklerotik kalp hastalarının 20.yy da artar
nedenleri: a) teşhis imkanları artması,hava kirliliği,sigara egzost,bedeb faaliyeti,stres,beslenme alışkanlıkları
b)saglık kayıtlarının iyi tutulması ve ortalama insan ömrünün uzaması sonucu dejeneratif hastalık baslama yanına yakın insan sayısı artar.
2)Kısa süreli değişiklikler
örneğin; kızamık
hassasların tükenimi:Bu alşkanllığı fazla ve uzun süre bağışıklık bırakan bir hastalık ilk defa bir topluma girdiginde herkesi yakalar ve zaman içinde seyrek vakalar halinde büyük kentlerde devam ederek çocukluk çağı hastalığı haline dönüşür.Yeni doğumlarla topluma katılan hassaların artması ile hastalık yeniden çoğalır ve hassaslar hastalığı geçirip bağışık olunca hastalık kaybolur işte bu olaya epidemiyolojide de hassaların tükenimi denir.
3)mevsimlik değişmeler:
enfeksiyon hastalıklarının da epidemiyolojisi mevsimlere göre değişir.
4)point epidemiler
İnsan topluluklarında hastalık ve sakatlıkların dağlımını ve bu dağılımını belirleyen etmenleri inceleyen bilim dalıdır.
Bir başka deyişle ;hastaların bir bütün olarak incelenmesi,hastalık ve sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerinin belirlenmesi epidemiyolojinin görev alanı içerisindedir.
Epidemiyoloji bulaşıcı hastalıklar ,kronik hastalıklar,kanser,akıl hastalıkları,ve akla gelebilecek pek çok sağlık sorununda önemli temel ilkeler ve uygulama yöntemleri geliştirmiştir.Kısaca salgınlar bilimi diyebilecegimiz epidemiyoloji,bir toplum için en çok görülen öldüren ve sakat bırakan sağlık sorunları başta olmak üzere hemen bütün sağlık sorunlarının incelenmesinde geçerli bilimsel esaslar getirir.Bunun için şunları sağlar;
a)Kaynak ve verilerin yönlendirilmesinde bilimsel veriler sağlar.
b)Hastalık ve sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerini inceleyen bir bilim dalı olarak tanımladığımız epidemiyoloji,hastalık ve sakatlıkların özellik ve toplumdaki dağılımlarını sağlık sorunu olarak boyutlarını ortaya koyar.
c)Bunu yaparken hastalıkları tanımlayan ,hipotez kuran,sonuçları değerlendiren ,deneysel olarak sonucları doğrulayan yöntemler kullanılır.
d)Olayların kişi,yer ve zaman bakımından özelliklerini değerlendirir.Bunlarla ilgili bilgileri sağlar.
Çünkü sağlık sorunlarının belirlrnmesinde ve çözümünde kişi yer ve zamana ait bilgiler çok önemlidir.Yaş,cins,eğitim düzeyi meslek ,sosyo ekonomik durum ,evli olup olmayışı aile özellikleri gibi kişiye ait özellikle sağlık sorunlarına bağlantılıdır.
e)Daha sonra nedenlerle ilgili bir varsayım geliştirilerek mantıklı ve sistemli bir şekilde bunların araştırılmasına geçilir.
Epidemiyoloji insan topluluklarında hastalık ve sakatlıkların dağılımı ve bu dağılımı belirleyen faktörleri inceleyebilmesi için hastalık ve sakatlıkları ölçebilmesi gerekir.Epidemiyoloji hastalığı ve sakatlığı ölçülebilir bir kavram olarak ifade eder .Bu durum epidemiyoljinin toplum sağlığı ile ilgili hedeflerin belirlenmesinde en önemli katkıdır.Sağlık ölçümü ise vakaların görülme hızı olarak ifade ederek yapar.
Epidemiyoloji toplumdaki sağlık olaylarını kişi yer ve zaman özellikleri bakımından inceler ve tanımlar.Bu tanımlayıcı epidemiyolojidir.Sorular tanımlanmadan çözümüne yönelik önlemler alınmaz.
1)Kişi
2)Yer
3)Zaman
1)Kişi faktörü: Sağlık olaylarının kişi özellikleri açısından değerlendirilmesi epidemiyolojik değerlendirmede bu hastalığa yakalananlar kimlerdir sorusunun karşılığıdır.
*yaş
*cinsiyet
*ırk ve renk
*sosyo ekonomik durum
*meslek
*evlilik durumu
*aile büyüklüğü
*ailenin kaçıncı çocuğu olduğu
*anne baba yoksunluğu
2)Sağlık olaylarının yer yönünden değerlendirilmesi:
*coğrafi bölge
*ülkeler arası
*iklim
*sular
3)Sağlık olaylarının zaman açısından değerlendirilmesi
*uzun süreli değişiklikler
*kısa süreli değişiklikler
*mevsimlik değişiklikler
*çabuk dalgalanmalar
Zamanın epidemiyolojik önemi
1) Uzun süreli değişiklikler
-kanser ve aterosklerotik kalp hastalarının 20.yy da artar
nedenleri: a) teşhis imkanları artması,hava kirliliği,sigara egzost,bedeb faaliyeti,stres,beslenme alışkanlıkları
b)saglık kayıtlarının iyi tutulması ve ortalama insan ömrünün uzaması sonucu dejeneratif hastalık baslama yanına yakın insan sayısı artar.
2)Kısa süreli değişiklikler
örneğin; kızamık
hassasların tükenimi:Bu alşkanllığı fazla ve uzun süre bağışıklık bırakan bir hastalık ilk defa bir topluma girdiginde herkesi yakalar ve zaman içinde seyrek vakalar halinde büyük kentlerde devam ederek çocukluk çağı hastalığı haline dönüşür.Yeni doğumlarla topluma katılan hassaların artması ile hastalık yeniden çoğalır ve hassaslar hastalığı geçirip bağışık olunca hastalık kaybolur işte bu olaya epidemiyolojide de hassaların tükenimi denir.
3)mevsimlik değişmeler:
enfeksiyon hastalıklarının da epidemiyolojisi mevsimlere göre değişir.
4)point epidemiler
Epidemiyoloji
Temel Britannica
Temel Britannica
Tıbbın salgın hastalıklarla ilgili dalına epideÂmiyoloji denir. Bu dalda uzmanlaşmış doktorÂlar salgınların nereden landığını, topÂlumda nasıl yayıldığını ve ölüm nedenlerini araştırırlar. Günümüzde epidemiyoloji uzÂmanları, salgın yapan bulaşıcı hastalıklar dıÂşında, kanser ve kalp krizi gibi çok sık karşılaşılan hastalıkların toplumsal özellikleÂriyle de ilgileniyorlar.
Bu uzmanlar belirli bir hastalığı araştırırÂken hastalığın nerelerde görüldüğünü, hangi yaş grubundan insanları etkilediğini, hastalaÂrın belirli bir meslekten olup olmadığını, beslenme alışkanlıklarını ve yararlı olabilecek her tür bilgiyi derlerler. İstatistikleri gözden geçirir ve eldeki ipuçlarını büyük bir titizlikle değerlendirirler. Örneğin bir fabrikada herÂhangi bir kimyasal maddeyle çalışan işçilerde belirli bir kanser tipi yaygınsa araştırmalarını o kimyasal madde üzerinde yoğunlaştırırlar.
Epidemiyoloji - Epidemiyoloji Nedir - Epidemiyoloji Hakkında - Epidemiyoloji Ders Notları
Epidemiyoloji hastalıkların insan gruplarındaki görülme sıklığını ve görülme sıklığını etkileyen faktörleri inceleyen bir disiplindir.
Epidemiyolojinin hastalıklar ve bunların olumsuz sonuçlarıyla ilgili yanıt aradığı başlıca sorular şunlardır.
Bir hastalık ve bununla ilgili ölüm ve sakatlık gibi olumsuz sonuçlar bir toplumda hangi sıklıkla görülüyor?
Bu sıklık, yaş, cinsiyet, eğitim durumu, ekonomik durum, ırk gibi kişi özellikleriyle, yerle ve zamanla nasıl değişiyor, kimler daha çok tehlikeli durumda, hastalık nerelerde daha çok gözleniyor, hastaların sayısı zaman içinde nasıl değişir?
Hastalığın nedeni olarak düşünülen faktörlere hedef olan kişilerde hastalığa yakalanma sıklığı nasıl ve ne ölçüde değişir?
Sağlık hizmetleri etkili ve verimli bir şekilde sunulabiliyor mu?
Epidemiyoloji yunanca kökenli epi ve demos ile logos sözcüklerinden oluşmuş birleşik bir sözcüktür.
Hastalıkların toplumlar üzerindeki olumsuz etkisini azaltmaya veya yok etme gereksinimi ilk önce salgın hastalıklara yönelmeyi gerektirmiştir.
Epidemilerle savaşıma yönelik ilk çalışmalar bir yandan bu bilim dalının oluşumuna önemli katkılar sağlarken, diğer yandan bu bilim dalına Epidemiyoloji denmesine neden olmuştur.
Toplum üzerindeki zararlı etkileri en yüksek düzeyde olan hastalıklar bu günde epidemiyolojinin öncelikli konusudur. Fakat epidemiyoloji, salgın yapsın veya yapmasın bulaşıcı olsun veya olmasın tüm hastalıkları inceleme kapsamına almaktadır.
Epidemiyoloji hem halk sağlığı hemde klinik tıbbın tüm dallarıyla ilgilidir. Epidemiyolojik araştırmalar sırasında insan grupları üzerinde sağlıkla ilgili konularda planlı ve sistemli gözlem ve ölçüm yapma veya yapılmış ölçüm ve gözlemleri kullanma gerektiğinde deney yapma, gözlem ve ölçüm sonuçlarını anlam çıkartmaya uygun hale getirmek üzere derleme ve düzenleme ve bunlardan da sonuçlar çıkartma süreçleri yaşanmaktadır.
Bu süreçler epidemiyoloji kadar biyoistatistik biliminin de konusudur. Bu nedenle epidemiyoloji halk sağlığı klinik tıp ve biyoistatistik yöntemlerini kullanan uygulamalı bir disiplindir.
Kaynak
Cerrahi Bilim Dalı
Dermatoloji Bilim Dalı
Ortopedi Bilim Dalı
YORUMLAR