Eski çağlarda Anadolu’ya komşu olan uygarlıklarda kültür ve uygarlık düzeyleri ile ilgili bilgiler veren yazımız. Mısır Afrika’nın kuzeydo...
Eski çağlarda Anadolu’ya komşu olan uygarlıklarda kültür ve uygarlık düzeyleri ile ilgili bilgiler veren yazımız.
Mısır
Afrika’nın kuzeydoğusundaki Mısır, Nil Nehri yardımıyla en eski çağlardan bu zamana kadar uygarlık merkezi olmuştur.
M.Ö. IV bin senenin sonlarına doğru birisi kuzeyde, öbürü güneyde olmak suretiyle iki krallık kuruldu. Güneydeki krallık Kuzeyi de egemenliği altına alıp Mısır’ın birliğini kurdu. (M.Ö. 3 bin yılları başlarında)
Mısır, M.Ö: 2900-1200 tarihleri içinde parlak bir dönem yaşadı. Mısırlıların Hititlerle imzaladıkları Kadeş Sulh Antlaşması dış ilişkiler tarihinin başlangıcı sayılır.
M.Ö. 1200’den sonrasında Mısır uygarlığı eski parlaklığını yitirdi. Bir süre sonrasında Perslerin, arkasından da Büyük iskender’in egemenliğine geçti.
Mezopotamya
• İlkçağlarda, Dicle ile Fırat arasındaki mıntıkaya Mezopotamya deniliyordu.
• Mezopotamya verimli topraklara, elverişli bir iklime, sulama olanaklarına haiz olduğundan sık sık işgallere uğruyordu.
• Dışarıdan pek çok kavmin gelip buraya yerleşmesi, burada türlü uygarlıkların doğmasına yol açmıştır.
• Mezopotamya’nın siyasî zamanı Sümerlerle başlar. Sümerler M.Ö. IV. bin yılda Ön Asya’ya gelmiş olarak Aşağı Mezopotamya’ya yerleştiler. Burada Lagaş, Ur, Uruk, Eridu, Umma ve Kaş kent devletlerini kurdular.
• Mezopotamya’ya bununla birlikte Sâmi asıllı pek çok kavim yerleşti. Ekranda görülen pencereden Akadlılar, Amurrular, Asurlular uygarlık kurdular.
Ege ve Yunanistan
• Bu uygarlık Girit, Yunanistan, Makedonya, Trakya, Garp ve Güneybatı Anadolu’da yaşayanların ortak ürünüdür.
• Bu medeniyetin ilk ortaya çıkmış olduğu yer Girit’tir. Mısır, Suriye, Kıbrıs ve Anadolu ile sıkı ticarî ilişkileri yardımıyla Giritliler, buralardaki uygarlıklardan etkilenmişlerdir.
• M.Ö. II. binde Akalar Yunanistan’a yerleştiler. Yerli kavimlerle kaynaşarak Miken uygarlığını kurdular.
• Dorlar, M.Ö. XII. yüzyılda Akaların egemenliğine son vererek Miken uygarlığını yıktılar.
• Dorlarla beraber Yunanistan’da polis denilen kent devletleri kuruldu Ekranda görülen pencereden Atina ve Sparta, Yunan tarihinde mühim rol oynadı.
• Yunanlılar Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında koloniler kurarak, ticaretlerini geliştirdiler. Kültürlerini yaydılar.
Fenikeliler ve İbraniler
Fenike; Dogu Akdeniz’de şimdiki Cenup Suriye, Lübnan ve israil kıyılarından oluşan bir bölgeydi.
Mıntıkaya M.Ö. 3000 yıllarında geldikleri sanılan Fenikeliler; Biblon, Sayda ve Sur şehirlerini kurdular. Önceleri Mısırlıların etkisine giren Fenikeliler, bir süre sonra bağımsız kent devletleri halinde yaşamaya başladılar.
Sonraki dönemlerde ilkin Asurlulara, sonrasında Babillilere bağlandılar. IV. Yüzyılın ilk yarısında Büyük İskender’in egemenliğine girdiler.
İbrani uygarlığı, Fenike topraklarının derhal güneyinde şimdiki İsrail topraklarında gelişmiştir.
M.Ö. 8. Yüzyılda Hz. Musa, İbrani kavminin başına geçti ve ilk kez, tek tanrılı dinin temsilcisi oldu. Bu dinin mensuplarına, “Musa’ya bağlı” anlamında “Musevi” denildi.
İbraniler, bununla birlikte peygamber olarak kabul edilen kralları Hz. Davut ve Hz. Süleyman zamanında en parlak dönemlerini yaşadılar.
YORUMLAR