Hakaniye lehçesi nedir? Özellikleri nelerdir? Karahanlıca, KARAHANLİ TüRKÇESİ, HAKANİYE TüRKÇESİ olarak da bilinir. Orta Asya Tür...
Hakaniye lehçesi nedir? Özellikleri nelerdir?
Karahanlıca, KARAHANLİ TüRKÇESİ, HAKANİYE TüRKÇESİ olarak da bilinir.
Orta Asya Türk yazı dilinin başlangıç evresini oluşturan Türk lehçelerinden biri.
Orta Asya Türk yazı dili, üç döneme ayrılır: Karahanlıca, Harezm, Altınordu
Türkçesi ve Çağatayca.
İslamın da etkisinde gelişen Karahanlıca 11-12. yüzyıllar arasında Kaşgar ile Doğu ve Batı Türkistan'da yayılmış, Karahanli Devleti'nin de resmî dili olmuştur. Karahanlıcanın özelliklerini gösteren başlıca yapıtlar, Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lügatit-Türk, Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig ve Edip Ahmed Yükneki'nin Atabety'l Hakayık adlı yapıtıyla Ashabü'l-Kehf tir.
Günümüze ulaşan Karahanlıca metinler, Uygur ve Arap harfleriyle yazılmıştır. Bu dilde a,ı,o,u,â,e,i,ö,ü ünlüleri kullanılmış, dişsil d ünsüzü “zel†harfiyle, w ünsüzü üzerinde üç nokta bulunan “fe†harfiyle gösterilmiştir. Karahanlıcada dudaksıl ünsüzlerin yanındaki ünlüler yuvarlaklaşır (örn. kapıglkapug “kapıâ€, erdemlig/erdem- lüg “erdemliâ€), yuvarlak ünlülerden bazıları ise düzleşir (orn. sünüşlsüniş “savaşâ€, umunç/umınç “umutâ€). Bazı sözcüklerin hem kalın, hem de ince ünlülere yer veren biçimleri (biçek, bıçak biçmek, bıçmak) vardır. Karahanlıcada Eski Türkçedeki 6, /c, t gibi ünsüzler korunmuştur; örneğin barmak (“varmakâ€), köz (“gözâ€), tag (“dağâ€). Karahanlıcada ayrıca b/w değişmesi (ab/aw “avâ€, yalbarmak/yalvarmak “yalvarmakâ€), d/dişsil d değişmesi (adıg/adıg “ayıâ€, bedük/bedük “büyükâ€) görülür.
İngiltere'nin yerleşim özellikleri, kültürel ve sosyal özellikleri nelerdir?
Hakaniye Lehçesi (Karahanlı Türkçesi)
Türkçenin kullanılmayan lehçesi nedir?
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki hakaniye lehçesi bunun dışında Çağatay Türkçesi,Oğuz Türkçesi veya Karahanlı Türkçesi olarak da bilinir.
Ayrıca Kitab-ı dede Korkut Atabet'ül Hakayık, Divan'ı Lügat'it Türk,Kutadgu bilig gibi islam etkisinde gelişen edebiyatın ilk eserleri hakaniye türkçesiyle yazılmıştır.
Dilin yapısı hakkında daha geniş bilgi almak için
11. asırda yeni yazı dillerinin meydana gelme temayülü gösterdiği bir çağdır. Eski Türkçe devresindeki yazı dilinin ve bunun son safhası olan Uygur Türkçesi'nin bir devamı sayılmakla beraber zamanında Hakaniye Türkçesi diye adlandırılan Karahanlı Türkçesi, Doğu Türkçesi yazı dilinin başlangıcı olarak da kabul edilmektedir. Doğu, Batı ve Kuzey Türkçeleri olarak 13. asırdan itibaren ortaya çıkmaya başlayan yeni yazı dilleri devresi ile Eski Türkçe devresi arasındaki bu döneme; Orta Türkçe devresi veya geçiş devresi denmektedir.
Eski Türkçe Dönemi ve Hakaniye Lehçesi
Hakaniye Lehçesi dendiği zaman akla Kaşgarlı Mahmut'un en çok beğendiği, öyle ki “Kaşgar diliâ€,â€Kaşgar Türkçesi†olarak da adlandırılan, bir diğer şekilde “Karahanlı Türkçesi†(Karahanlıca)dilinin devirlerinden biri gelir.
Kaşgarlı'nın şivelerle karşılaştırılırken “Türkçe†diye adlandırdığı Hakaniye lehçesi, ilk Türk yazı dilidir.Bu yazı dili devresinden gelen eserlerin büyük kısmı Uygur yazısı ile yazılmış olduğundan bu döneme Uygur dönemi(devri), bu yazı diline de Uygurca denilebilir.
Fakat Türkoloji ve Türk dili öğretiminde Türkçe'nin bu ilk devresi için biz “Eski Türkçe†adlandırmasını yapıyoruz.â€Eski Türkçe†dönemini incelerken bu dönemin kapsadığı Hakaniye lehçesini ve özelliklerini de inceleyebiliyoruz…
Türkçe'nin ilk devirlerinden olan Eski Türkçe devresi, dilimizin diğer evrelerindeki gelişmelerin kaynağıdır.Kısacası, Türkçemizin bütün şekillerinin kökenine inecek olursak Eski Türkçe dönemini incelemeliyiz.Türkçe'nin ana devresi ve temel yapıları bu dönemde temellenmiştir.
Eski Türkçe döneminde Köktürk yazısı (6.-8. yy.),Uygur Türklerinin kullandığı Uygur Yazısı (8.-13. yy.) ve Müslüman olan Karahanlı Türklerinin Uygur yazısı ile birlikte Arap yazısını da kullanmaya başladıkları Karahanlıca (10.-13. yy.) dediğimiz birbirine çok yakın ağızlarda olan üç yazı dili meydana gelmiştir.üç ayrı alfabe kullanılmış olmasına rağmen yazı geleneğimizin izleri üçünde de aynı özellikler gösterir.
Sebep: sayfa düzeni
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
Karahanlıca, KARAHANLİ TüRKÇESİ, HAKANİYE TüRKÇESİ olarak da bilinir.
Orta Asya Türk yazı dilinin başlangıç evresini oluşturan Türk lehçelerinden biri.
Orta Asya Türk yazı dili, üç döneme ayrılır: Karahanlıca, Harezm, Altınordu
Türkçesi ve Çağatayca.
İslamın da etkisinde gelişen Karahanlıca 11-12. yüzyıllar arasında Kaşgar ile Doğu ve Batı Türkistan'da yayılmış, Karahanli Devleti'nin de resmî dili olmuştur. Karahanlıcanın özelliklerini gösteren başlıca yapıtlar, Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lügatit-Türk, Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig ve Edip Ahmed Yükneki'nin Atabety'l Hakayık adlı yapıtıyla Ashabü'l-Kehf tir.
Gösterim: 158Boyut: 22.3 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
Günümüze ulaşan Karahanlıca metinler, Uygur ve Arap harfleriyle yazılmıştır. Bu dilde a,ı,o,u,â,e,i,ö,ü ünlüleri kullanılmış, dişsil d ünsüzü “zel†harfiyle, w ünsüzü üzerinde üç nokta bulunan “fe†harfiyle gösterilmiştir. Karahanlıcada dudaksıl ünsüzlerin yanındaki ünlüler yuvarlaklaşır (örn. kapıglkapug “kapıâ€, erdemlig/erdem- lüg “erdemliâ€), yuvarlak ünlülerden bazıları ise düzleşir (orn. sünüşlsüniş “savaşâ€, umunç/umınç “umutâ€). Bazı sözcüklerin hem kalın, hem de ince ünlülere yer veren biçimleri (biçek, bıçak biçmek, bıçmak) vardır. Karahanlıcada Eski Türkçedeki 6, /c, t gibi ünsüzler korunmuştur; örneğin barmak (“varmakâ€), köz (“gözâ€), tag (“dağâ€). Karahanlıcada ayrıca b/w değişmesi (ab/aw “avâ€, yalbarmak/yalvarmak “yalvarmakâ€), d/dişsil d değişmesi (adıg/adıg “ayıâ€, bedük/bedük “büyükâ€) görülür.
İngiltere'nin yerleşim özellikleri, kültürel ve sosyal özellikleri nelerdir?
Hakaniye Lehçesi (Karahanlı Türkçesi)
Türkçenin kullanılmayan lehçesi nedir?
YORUMLAR