Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır. Mesela; kurşunun kan hücrelerinin gelişmesini ve olgunlaşma...
Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır. Mesela; kurşunun kan hücrelerinin gelişmesini ve olgunlaşmasını engellediği, kanda ve idrarda birikerek sağlığı negatif yönde etkilediği, karbon monoksit (CO)'in ise, kandaki hemoglobin ile birleşerek oksijen taşınmasını aksattığı bilinmektedir. Bununla beraber kükürt dioksit (SO2)'in, üst solunum yollarında keskin, boğucu ve tahriş edici tesirleri vardır. Bilhassa duman akciğerden alveollere kadar girerek negatif tesir yapmaktadır. Bununla birlikte kükürt dioksit ve ozon bitkiler için zararı dokunan olup; bilhassa ozon, ürün kayıplarına sebep olmakta ve ormanlara zarar vermektedir.
Endüstri, sanayi ve ısınmada kullanılan fosil yakıtlar ile ormanların tahribi ve arazi değişmesi sonucu, atmosferdeki karbondioksit miktarının %5 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bunun ise küresel ısınmaya yol açabileceği öngörülmektedir.Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Tesirleri
1950’lerden bu yana hava kirliliğinin insan sağlığına etkilerini gösteren kanıtlar vardır. 1980 sonları 1990’larda ise yeni epidemiyolojik çalışmalarla hava kirliliğinin sağlığa tesirleri gösterilmiştir. Bu emekler ilkin ABD ve Avrupa devletlerinde yapılmış, bir süre sonra bir çok ülkede de benzer emekler ile sağlığın negatif etkilendiği gözlenmiştir. Bu çalışmalarda ölümler, hastaneye başvurular benzer biçimde sıhhat göstergeleri ile havadaki kirleticilerin konsantrasyonunun ilişkisi aranmış ve her ikisinin beraber artış ya da azalış gösterdiği belirlenmiştir. Hava kirliliğinin tesirleri incelenirken dışarıdaki hava kirliliği ile içerideki hava kirliliğinin insan sağlığı üstünde değişik etkisinde bırakır ihtiva ettiği gözlemlenmiştir.
Şžo şekilde ki;
Dışarıdaki Hava Kirliliği: Dışarıdaki hava kirliliği; burun gerisine akıntı, öksürük, hapşırık, sinüzit, nefes alma zorlukları, kronik öksürük, ses problemleri (bilhassa kronik kısıklık ve larenjit) ve kafa ağrısına sebep olur. Astımlı hastalar bilhassa tehlikededir. Bu kirlilik bununla birlikte Asit Yağmuruda denilen, göllerde ve ırmaklarda yaşamı bitiren, ormanları mahveden, tohumları yok eden vakaya da niçin olabilir. Dışarıdaki hava kirliliği daha çok petrol, gazolin, kömür yakmakla oluşur. %50den fazlasını otomobil egzozları yapar. Otomobillerde kirliliği önleyici araçlara ve kurşunsuz benzine karşın bu oran gene de geçerlidir. Kirlilik gittikçe çoğalmaktadır. Çünkü her yıl averaj 19 milyon yeni araç trafiğe çıkmaktadır. Otomobillerden yayılan ana duman bileşikleri ozon ve karbonmonoksittir.
1986 senesinde 96dan fazla yerleşim bölgesi Amerikan Çevre Koruma Vakfının yapmış olduğu ozon güven oranı ölçümlerinde tehlikeli bulunmuştur. 41 bölümde ise karbonmonoksit standardı aşılmıştı.
İçerdeki Hava Kirliliği: Amerikalıların pek çok vakitlerinin %80ini kapalı mekânlarda geçirir. Yaşlı ve çocuklarda bu süre artar. Gaz, petrol, kömür, odun sobaları, şömineler, asbest, daron, formaldehit, kurşun, tütün içerdeki havayı kirletici maddelerdir.
Sigara içmekle kanser riskinin arttığı, seneler ilkin kanıtlanmıştır. Dahası, tütün kullanmak kan akımını bozar, kalp krizi riskini artırır. Bununla birlikte bronşit, zatürre, anfizem benzer biçimde hastalıklara da neden olur. Çocuklar ve edilgen sigara içiciler ile akciğer kanseri, solunum sistemi enfeksiyonları orta kulak iltihabı içinde ilişkiler tıbbi olarak ispatlanmıştır. Uçaklarda, topluma açık yerlerde, iş yerlerinde sigaranın yasaklanması için kanunlar önerilmiştir. Tüm bireylerin sigarasız ortamlarda yaşamalarında en büyük mesuliyet bizler hekimlere düşüyor. Bununla birlikte insanların eğitmek için yurt çapında kampanyalar düzenlenmelidir.
Çevrenizdeki kimyasal maddeler ve atıklarla tat ve koku duyumlarımız zarar görebilir. Koku ve tat almada azalma iştahı keser, çiçek ve yiyecek kokularını duymamızı önler. Havayı süzmemizi ve toksinlerden arınmamızı önleyebilir.
Hava kirleticilerindeki günlük artışlar türlü akut sıhhat problemlerine niçin olmaktadır. Mesela kirletici konsantrasyonunda artma astıma ataklarında artışa yol açmaktadır. Kirleticilere uzun soluklu maruz kalım ile sağlıkta kronik etkisinde bırakır ortaya çıkmaktadır. ABD ve Hollandada meydana getirilen çalışmalarda hava kirliliği olan bölgelerde yaşayanların ömrünün, kirliliğin olmadığı bölgelerde yaşayanlara nazaran 1-2 yıl daha kısa olduğu belirlenmiştir. Yalnızca gelişmekte olan ülkelerde havada bulunan partiküler madde ve kükürt dioksit sebebiyle yılda 500,000 kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.
Hava kirliliğinin insan sağlığı üstündeki tesirleri, atmosferde yüksek miktardaki zararı dokunan maddelerin solunması sonucu ortaya çıkar. İnsanların sıhhatli ve rahat yaşayabilmesi için solunum edilen havanın kesinlikle temiz olması gerekir. Havanın tabii yapısını bozan ve kirleten maddelerin başka bir deyişle kirli havanın solunması, bilhassa akciğer dokularını tahrip edici ve öldürücü olabilmektedir. Solunum yolu ile hava içindeki parçacıklar ve duman, solunum esnasında yutulur ve akciğere kadar ulaşır. Solunum sisteminin derinliklerinde hastalıklara niçin olur.
YORUMLAR