A. Tabii Kaynaklar Yanardağ volkan faaliyetleri, orman yangınları ile nebat örtüsü ve tabiatın tahrip edilmesi örnek olarak verilebilir. B....
A. Tabii Kaynaklar
Yanardağ volkan faaliyetleri, orman yangınları ile nebat örtüsü ve tabiatın tahrip edilmesi örnek olarak verilebilir.B. Suni kaynaklar
İnsanların faaliyetleri sonucu oluşan kaynaklardır. Bunlara ısınma amacıyla konutlarda yakıt kullanımı, endüstri faaliyetleri sonucu oluşan kullanımlar ve trafik kaynaklı kirlilikler verilebilir. 1.Isınmadan Meydana gelen Hava Kirliliği
Kentlerimizdeki ısınmadan meydana gelen hava kirliliği bilhassa kış sürecinin başlaması ile beraber artış göstermektedir. Kış aylarında ısınmadan meydana gelen hava kirliliğinin temel sebepleri; ısınmada kalitesiz yakıtların (kükürt, kül ve rutubet oranı yüksek kalori kıymeti az kömürler) iyileştirilme işlemine doğal olarak tutulmadan kullanılması, yanlış yakma tekniklerinin uygulanması ve kullanılan kazanların bakımlarının tertipli olarak yapılmaması olarak sıralanabilir. Bunların yanı sıra süratli nüfus artışı ve kentlerde nüfus yoğunlaşması, topoğrafik ve meteorolojik şartlara gore şehirlerin yanlış yerleşmesi ve bundan dolayı çarpık kentleşme şehirlerimizde görülen hava kirliliğini artırmaktadır. Kış aylarında ısınma amacıyla soba ve kaloriferlerde çoğu zaman odun, kömür, fuel-oil ve tabii gaz yakılmaktadır. Soba ya da kalorifer kazan bacalarından çıkan gazlara genel kirleticiler denilmektedir. Bu tür şeyler; karbonmonoksit (CO), kükürtdioksit (SO2), azotdioksitler (NOx) ve partikül maddeler (is, kurum ve toz) dir. 2. Sanayiden Meydana gelen Hava Kirliliği
Fabrikaların bacalarından çıkan kimyasal gazlar, tozlar ve dumanlar havayı kirletmektedir. Fabrikalarda enerji ihtiyacı için yakılan yakıtlar ve fabrikada meydana getirilen işlemden oluşan kirleticiler baca ile havaya atılarak kirliliğe niçin olmaktadır. Günlük ihtiyaçlarımızın karşılanması, yurdumuzun kalkınması, yeni iş sahalarının açılarak işsizliğin önlenmesi için bu fabrikaların ne olursa olsun emek harcaması ve üretimlerini sürdürmesi gerekir. Burada mühim olan hem kalkınmayı sürdürmek ve hem de çevreyi korumaktır. İşyerleri, fabrikalar çevreyi kirletmemek için lüzumlu önlemleri almalıdır. Mesela, temiz enerji kaynakları kullanmalı, filtre sistemleri kurulmalı, geri dönüşümü mümkün olan hammaddeler kullanılmalı, personel çevre mevzusunda eğitilmeli, yeşillendirme emekleri yapılmalı, teknolojik yenilikler takip edilmeli ve uygulanmalıdır. Sanayileşmenin yer seçimi önemlidir. En önemlisi yetkili kurumlardan lüzumlu izinler, ne olursa olsun alınmalıdır. 3. Trafikten Meydana gelen Hava Kirliliği
Ulaşım araçları günlük yaşantımızın bir parçasıdır. Her gün değişik şekilde yararlandığımız bu motorlu karayolu taşıtları havaya verdikleri kirletici gaz ve taneciklerle çevremizi ve soluduğumuz havayı kirletmektedir. Hava kirliliğinin yarısı motorlu taşıtlarından meydana gelmektedir. Bu yüzden büyük kentlerin ana cadde ve kavşaklarında, karayolları çevrelerinde havayı kirleten madde emisyonları (atmosfere atılan gaz, toz, is v.s.) mühim boyutlardadır.
Bir insanoğlunun günlük gereksinim duyan 15 m3 temiz havayı bir tek taşıtın yalnız 10 dakikalık bir süre içinde tehlikeli hale dönüştürmesi, kentlerdeki yüz binlerce taşıtın niçin olduğu hava kirliliğinin boyutu hakkında bize kafi bir düşünce verebilir. Şžehir trafiğindeki araçlar; teknik bakımlarının yeterince yapılmaması, bilinçsiz kullanımı ve bir kısmının çok eski oluşları sebebiyle kirletici özellikleri bir kat daha artarak, mühim kirletici kaynak durumundadırlar. Taşıtlarda hava kirliliği yaratan kirletici kaynaklar, motor cinsine gore değişmektedir.
Taşıtlarda benzinli ve dizel motor olmak suretiyle iki tür motor kullanılmaktadır. Benzinli motorla çalışan bir taşıtın başlıca kirletici kaynakları; egzoz borusu, benzin deposu, kartel havalandırma, karbüratör, fren balataları ve lastiklerdir. Dizel motorlu taşıtlarda ise başlıca kirletici kaynakları egzoz borusu, fren balataları ve lastiklerdir. Egzozdan üç tür duman çıkar. Siyah duman, tam yanmamış yakıt taneciklerinin oluşturduğu dumandır. Uygun yanma koşullarının olmadığını gösterir. Gri-Ak duman, tam yanma artığı maddelerin oluşturduğu dumandır.
Uygun yanma koşullarının bulunduğunu gösterir. Mavi duman, yanmamış yakıt ve yağ karışımı olup, çoğu zaman motorun bakıma ihtiyacı bulunduğunu gösterir. Taşıtlardan meydana gelen kirleticiler, genel ve hususi kirleticiler olmak suretiyle ikiye ayrılmaktadır. Egzoz gazları içinde bulunan karbondioksit (CO2), su buharı (H2O), hidrojen (H2) ve azot (N2) gazları kirletici olarak kabul edilmemektedir. Egzoz gazı içindeki karbonmonoksit (CO), partikül madde (is, toz, tanecik v.s.) ve hidrokarbonlar genel kirleticiler olarak kabul edilmektedir. Benzinli taşıtlarda ise kurşun (Pb) bileşikleri mühim bir kirleticidir.
Kaynak: Çevre Orman Bakanlığı Çevre Vaziyet Raporu
YORUMLAR