Hidroelektrik enerji nedir? Iyi mi üretilir? Nerelerde kullanılır? Hidroelektrik en fazla nereden çıkarılır? HidroElektrik Enerji...
Hidroelektrik enerji nedir? Iyi mi üretilir? Nerelerde kullanılır?
Hidroelektrik en fazla nereden çıkarılır?
Hidroelektrik en fazla nereden çıkarılır?
HidroElektrik Enerji Nedir? Iyi mi üretilir? Nerelerde Kullanılır?
M.Ö. 3000-2000 yıllarından itibaren Mezopotamya ve Çin 'de, Mısır ve Anadolu 'da suyun potansiyel ve kinetik enerjisinden faydalanılmıştır. Buğu makinasının icadına kadar bir cismi hareket ettirmek için kuvvet membaı olarak bir tek su ve rüzgardan yararlanılıyordu. Rüzgarın süreksiz olması sebebiyle daha çok su kullanılmıştır.
Suyun Potansiyel ve kinetik enerjisinden faydalanılarak çeşitli tipte hidroelektrik tesisler yapılabilir. Çöllerde ve sıcak ülkelerde suyun buharlaşmasından yararlanmak suretiyle meydana getirilen depresyon tesisleri, gel-git vakasından ve dalga enerjisinden faydalanılarak yapılanlarla akarsular üstünde kurulan sistemler buna örnek verilebilir.
Hidroelektrik Enerji Çeşitleri
Denizden alçakta olan çöllerde ya da denize kıyısı olan çok sıcak bölgelerde, yüzeyden suyun fazla buharlaşmasından yararlanmak amacıyla hidroelektrik tesisler yapılmaktadır. Çok sıcak bölgelerdeki uygun bir koy bir duvar vasıtasıyla denizden ayrılır. Denizden ayrılan bölümde özgür su yüzeyinden buharlaşma sonucunda, buranın su seviyesi alçalır. İşte buharlaşan bu su miktarına eşit debi denizden alınarak hidroelektrik tesisi kurulur.
Çöllerde meydana getirilen tesislerde ise çölün denizden alçak olan kesimlerinde bir tünel ya da bir kanal ile deniz suyu göç eder. Çukur bölgede meydana getirilen tesiste ise enerji üretilir. Çukur bölgede oluşan göl kesimden bir yıl içinde buharlaşan su miktarına eşit olan debi, denizden alındığı takdirde vakit içinde gölde emin bir düzey oluşur. Çukur bölgede oluşan bu gölün hacminin deniz suyundaki tuzu depolayacak kadar büyük olması gerekir.
Kattara Hidroelektrik projesi. Kattara Çölü Kahire'nin 300 km batısında ve Akdeniz seviyesinden 135 m alçaktadır. 80 km uzunluğundaki bir tünel vasıtasıyla 600 m³/sn lik deniz suyu bu çukura aktarılacaktır. Oluşacak göl ham biriken tuzları hem de 60 m yüksekliğindeki 12000 m²'lik bir alana haiz gölün su yüzeyinde büyük oranda buharlaşma gerçekleşecektir. Yılda ortalama 2 m genişliğinde su buharlaşırsa, yılda toplam 24 milyar m³ su buharlaşacaktır. Bu da ~761 m³/s debiye karşılık gelir. Fırat nehrinin debisi ise 600 m³/s 'dır. Tesisin kur gücü 1200MW'dır.
Gel-Git Hidroelektrik Tesisleri
Açık denizlerde meydana gelen gel-git vakalarından yararlanılarak elektrik enerjisi elde edilmesi için kurulan tesislerdir. Yükselen deniz suyu bir nehrin ağzında meydana getirilen hazneye ya da bir koya doldurulur. Boşalırken, dolarken ya da her iki yönde çalışan tek ve çift hazneli gelgit tesisleri yapılmıştır.
24 saat içinde, 20 dk süre ile deniz iki kere kabarır ve alçalır. Dolarken ve boşalırken aynı türbin çalışabilir. İki taraf arası düzey farkı 3 m olunca türbinler durur. Ondan sonra yeniden kapaklar açılarak deniz suyu doldurulur ve boşaltılır. Bu tesislerin en büyüğü Fransa'da Atlantik sahilindeki Rance Tesisidir. Bu santralde her biri 10 MW gücünde 24 türbin-jeneratör grubu vardır. Tesisi çalıştırmakta bir tek bir şahıs görevli bundan dolayı tesis tam otomatikman iş koşturmacasındadır. Tesis 240 MW gücündedir.
Dalga Enerjisinden Faydalanılarak Enerji üreten Tesisler
Bu tesisler hemen hemen uygulama safhasına girmemiştir. Dalga enerjisinin de süreksiz olması bu tür tesislerin etkinlik sürelerini kısıtlamaktadır. İstanbul Boğazındaki akıntıdan enerji elde edilmesi ise mümkün değildir. Şu sebeple tesisin harcamaları üretimle elde edilecek gelirin çok çok üstündedir. Ek olarak tesisin kurulabilmesi için Boğaz deniz trafiğine kapatılacaktır ve üretilecek enerji ise yalnızca 5 MW gücündedir. Kısaca konvansiyonel olmayan tesisler sadece belirli yerlerde ve belirli koşullar altında yapılabilmektedir.
Akarsular üstünde Kurulan Hidroelektrik Tesisleri
Bu tür santraller iki ana bölüme ayrılır. Barajsız hidroelektrik santralleri, dere santralleri ya da çevirmeli hidroelektrik tesisleri.
Barajsız Hidroelektrik Tesisleri
Akarsu, bağlama adında olan bir sistem vasıtasıyla kabartılarak su alınır. Alınan su bir tünel ya da kanal yardımıyla azca bir eğim oluşturacak şekilde, aynı ya da başka bir akarsu yatağına bırakılır. Böylece düzey farkından yararlanılarak elektrik enerjisi üretimi sağlanır. Akarsu üstüne meydana getirilen bağlama yardımı ile kabartılan suyun, düzey farkından yararlanarak kanalsız ya da tünelsiz tesisler yapılmaktadır.
Barajlı Hidroelektrik Tesisler
Akarsu üstünde bir baraj yardımı ile mevsimlik, senelik ya da çok senelik hazneler. Elektrik enerjisi üretimi ihtiyaca gore ayarlanarak, pik saatlerindeki gereksinim kolayca karşılanır. Yedek türbinler yardımı ile yağışlı yıllarda güvenilir enerjinin üstünde ikincil enerji üretilebilir ve haznenin büyüklüğü bakımından kurak mevsimlerde enerji ihtiyacı karşılanabilir. Bunlara rağmen barajların mühim olumsuzlukları da göz ardı edilmemelidir.
Ek Blgi;
Sebep: sual düzeni
vatanımızda en fazla hangi madenler çıkarılır, bu madenler nerelerde kullanılır?
Demir vatanımızda en fazla nerede çıkarılır?
Toryum madeni nereden çıkarılır?
Bu ileti 'en iyi yanıt' seçilmiştir.
M.Ö. 3000-2000 yıllarından itibaren Mezopotamya ve Çin 'de, Mısır ve Anadolu 'da suyun potansiyel ve kinetik enerjisinden faydalanılmıştır. Buğu makinasının icadına kadar bir cismi hareket ettirmek için kuvvet membaı olarak bir tek su ve rüzgardan yararlanılıyordu. Rüzgarın süreksiz olması sebebiyle daha çok su kullanılmıştır.
Suyun Potansiyel ve kinetik enerjisinden faydalanılarak çeşitli tipte hidroelektrik tesisler yapılabilir. Çöllerde ve sıcak ülkelerde suyun buharlaşmasından yararlanmak suretiyle meydana getirilen depresyon tesisleri, gel-git vakasından ve dalga enerjisinden faydalanılarak yapılanlarla akarsular üstünde kurulan sistemler buna örnek verilebilir.
Hidroelektrik Enerji Çeşitleri
Denizden alçakta olan çöllerde ya da denize kıyısı olan çok sıcak bölgelerde, yüzeyden suyun fazla buharlaşmasından yararlanmak amacıyla hidroelektrik tesisler yapılmaktadır. Çok sıcak bölgelerdeki uygun bir koy bir duvar vasıtasıyla denizden ayrılır. Denizden ayrılan bölümde özgür su yüzeyinden buharlaşma sonucunda, buranın su seviyesi alçalır. İşte buharlaşan bu su miktarına eşit debi denizden alınarak hidroelektrik tesisi kurulur.
Çöllerde meydana getirilen tesislerde ise çölün denizden alçak olan kesimlerinde bir tünel ya da bir kanal ile deniz suyu göç eder. Çukur bölgede meydana getirilen tesiste ise enerji üretilir. Çukur bölgede oluşan göl kesimden bir yıl içinde buharlaşan su miktarına eşit olan debi, denizden alındığı takdirde vakit içinde gölde emin bir düzey oluşur. Çukur bölgede oluşan bu gölün hacminin deniz suyundaki tuzu depolayacak kadar büyük olması gerekir.
Kattara Hidroelektrik projesi. Kattara Çölü Kahire'nin 300 km batısında ve Akdeniz seviyesinden 135 m alçaktadır. 80 km uzunluğundaki bir tünel vasıtasıyla 600 m³/sn lik deniz suyu bu çukura aktarılacaktır. Oluşacak göl ham biriken tuzları hem de 60 m yüksekliğindeki 12000 m²'lik bir alana haiz gölün su yüzeyinde büyük oranda buharlaşma gerçekleşecektir. Yılda ortalama 2 m genişliğinde su buharlaşırsa, yılda toplam 24 milyar m³ su buharlaşacaktır. Bu da ~761 m³/s debiye karşılık gelir. Fırat nehrinin debisi ise 600 m³/s 'dır. Tesisin kur gücü 1200MW'dır.
Gel-Git Hidroelektrik Tesisleri
Açık denizlerde meydana gelen gel-git vakalarından yararlanılarak elektrik enerjisi elde edilmesi için kurulan tesislerdir. Yükselen deniz suyu bir nehrin ağzında meydana getirilen hazneye ya da bir koya doldurulur. Boşalırken, dolarken ya da her iki yönde çalışan tek ve çift hazneli gelgit tesisleri yapılmıştır.
24 saat içinde, 20 dk süre ile deniz iki kere kabarır ve alçalır. Dolarken ve boşalırken aynı türbin çalışabilir. İki taraf arası düzey farkı 3 m olunca türbinler durur. Ondan sonra yeniden kapaklar açılarak deniz suyu doldurulur ve boşaltılır. Bu tesislerin en büyüğü Fransa'da Atlantik sahilindeki Rance Tesisidir. Bu santralde her biri 10 MW gücünde 24 türbin-jeneratör grubu vardır. Tesisi çalıştırmakta bir tek bir şahıs görevli bundan dolayı tesis tam otomatikman iş koşturmacasındadır. Tesis 240 MW gücündedir.
Dalga Enerjisinden Faydalanılarak Enerji üreten Tesisler
Bu tesisler hemen hemen uygulama safhasına girmemiştir. Dalga enerjisinin de süreksiz olması bu tür tesislerin etkinlik sürelerini kısıtlamaktadır. İstanbul Boğazındaki akıntıdan enerji elde edilmesi ise mümkün değildir. Şu sebeple tesisin harcamaları üretimle elde edilecek gelirin çok çok üstündedir. Ek olarak tesisin kurulabilmesi için Boğaz deniz trafiğine kapatılacaktır ve üretilecek enerji ise yalnızca 5 MW gücündedir. Kısaca konvansiyonel olmayan tesisler sadece belirli yerlerde ve belirli koşullar altında yapılabilmektedir.
Akarsular üstünde Kurulan Hidroelektrik Tesisleri
Bu tür santraller iki ana bölüme ayrılır. Barajsız hidroelektrik santralleri, dere santralleri ya da çevirmeli hidroelektrik tesisleri.
Barajsız Hidroelektrik Tesisleri
Akarsu, bağlama adında olan bir sistem vasıtasıyla kabartılarak su alınır. Alınan su bir tünel ya da kanal yardımıyla azca bir eğim oluşturacak şekilde, aynı ya da başka bir akarsu yatağına bırakılır. Böylece düzey farkından yararlanılarak elektrik enerjisi üretimi sağlanır. Akarsu üstüne meydana getirilen bağlama yardımı ile kabartılan suyun, düzey farkından yararlanarak kanalsız ya da tünelsiz tesisler yapılmaktadır.
Barajlı Hidroelektrik Tesisler
Akarsu üstünde bir baraj yardımı ile mevsimlik, senelik ya da çok senelik hazneler. Elektrik enerjisi üretimi ihtiyaca gore ayarlanarak, pik saatlerindeki gereksinim kolayca karşılanır. Yedek türbinler yardımı ile yağışlı yıllarda güvenilir enerjinin üstünde ikincil enerji üretilebilir ve haznenin büyüklüğü bakımından kurak mevsimlerde enerji ihtiyacı karşılanabilir. Bunlara rağmen barajların mühim olumsuzlukları da göz ardı edilmemelidir.
Ek Blgi;
YORUMLAR