IBAN Nedir?

IBAN Nedir ? Avrupa Birliği düzenlemeleri çerçevesinde, ülkeler içinde gerçekleştirlern para transferlerinin hızı ile s...

IBAN Nedir ?

Avrupa Birliği düzenlemeleri çerçevesinde, ülkeler içinde gerçekleştirlern para transferlerinin hızı ile standardını çoğaltmak ve maliyetlerini düşürmek amacıyla International Bank Account Number-IBAN isminde olan internasyonal banka hesap numarası standardı geliştirilmiştir. IBAN bugün 33 Avrupa ülkesinde kullanılmaktadır.

IBAN'ın amacı Avrupa ülkelerindeki banka ve öteki finansal kurumlar aracılığı ile meydana gelen para transferlerindeki hataları ve bundan doğan gecikmeleri engellemektir. IBAN yardımıyla aktarma edilen para daha süratli ve hatasız bir şekilde göndericinin hesabından alıcının hesabına geçmekte; böylece, işlemlerde oluşan hatalardan lanan bekleme süreleri ve ek maliyetler ortadan kalkmaktadır.

IBAN, Hesap Sahiplerine Iyi mi Kolaylık Sağlar ?

Günümüzde her ülkenin ve bankanın hesap numaralarının biçimi ve uzunluğu farklıdır. Bir başka ülkeye ya da bankaya para transferi meydana getirecek olan müşteriler, hesap numaralarında belirli bir standart olmadığından, para transferi yapacakları kişiden aldıkları karşı hesap numarasının doğruluğundan güvenilir olamamaktadırlar.

Bir mal ya da hizmet alımı söz mevzusu ise birçok değişik satıcı tarafınca gelen faturaların üstünde değişik yapıda hesap numaraları yer almakta; bu da para gönderecek ithalatçı firmaların/kişilerin hata yapmalarına niçin olmaktadır. Netice olarak yanlış hesap numaraları ile meydana getirilen para transferleri gerçekleşmemekte; karşı hesap numarasının hatalı olduğu, para karşı bankaya ulaştığında ortaya çıkmaktadır. Hatalı işlemin düzeltilmesi için birçok operasyon yapılmakta, işlemlerin süresi uzamakta ve maliyeti yükselmektedir.

IBAN uygulamasına geçen ülkelerde banka hesap numaralarının her biri için hesap sahiplerine bir IBAN verilir. Her ülke için belirli bir biçimi ve standardı bulunan IBAN'ın içinde hususi bir şifreleme algoritması ile elde edilmiş iki basamaklı “kontrol rakamı†bulunmaktadır. Bir başka ülkeye ya da bankaya para aktarma etmek isteyen bir satın alan, elindeki IBAN'ı gönderici bankaya verdiğinde, para, alıcı bankaya gitmeden ilkin alıcı hesabın IBAN'ı gönderici bankada denetim edilir. IBAN yanlış ise para karşı bankaya gönderilmez ve yanlış işlem engellenmiş olur.

IBAN'ın Kullanımı

Almanya'da yaşayan Ahmet Bey'in, Türkiye'deki oğlu Ali'ye havale göndermek istediğini varsayalım.

1. Ali, eğer bilmiyorsa X bankasına giderek hesabına ilişkin IBAN numarasını öğrenir.
   
   
2. Ali, IBAN numarasını babasına iletir.
   
   
3. Oğlundan parayı havale edeceği hesabın IBAN'ını öğrenen Ahmet Bey Almanya'daki Y bankasına gider. Ahmet Bey oğlunun IBAN'ını Y bankasındaki görevliye verir ve bu hesaba havale yapmak istediğini söyler.
   
   
4. Y Bankası görevlisi, Ahmet Bey tarafınca verilen IBAN'ın doğru olup olmadığını önündeki ekrandan denetim eder. Verilen IBAN doğru ise para transferi gerçekleşir.
   
   

Para transferi doğru IBAN ile gerçekleştiğinden, Almanya'daki Y bankasından gelen havale mesajı Türkiye'deki X bankasına ulaştığında Ahmet Bey'in gönderilmiş olduğu miktar, oğlu Ali'nin hesabına otomatikman geçer.

IBAN Standardı (IBAN Iyi mi Oluşturulur ?)

IBAN, Dünyadaki tüm banka hesapları içinde yalnızca bir hesabı işaret eden; sayı ve harflerden oluşur. Her hesabın bir IBAN'ı vardır ve bir IBAN, yalnızca bir hesabı işaret eder.

Bir IBAN, en fazla 34 basamaktan oluşur. IBAN'ın ilk dört hanesi, iki haneli ülke kodu ve iki haneli denetim rakamıdır. Denetim rakamı, IBAN'ın doğru ve geçerli olup olmadığını gösterir. IBAN'ın bundan sonraki kısmı, ulusal banka hesap numarasını ihtiva eder. Bu bölüm, IBAN'ın toplam uzunluğu 34 haneyi aşmayacak şekilde her ülke tarafınca serbestçe belirlenebilir.

ülkemizin IBAN uzunluğu 26 hane olarak belirlenmiştir. Türkiye IBAN'ın biçimi alttadır:

Bazı Avrupa ülkelerinin IBAN Standartları Alttadır:

ülke

Uzunluk

Örnek Numaralar

Almanya

22

DE89 3704 0044 0532 0130 00

Avusturya

20

AT61 1904 3002 3457 3201

Belçika

16

BE68 5390 0754 7034

Danimarka

18

DK50 0040 0440 1162 43

Finlandiya

18

FI21 1234 5600 0007 85

Fransa

27

FR14 2004 1010 0505 0001 3M02 606

Hollanda

18

NL91 ABNA 0417 1643 00

İngiltere

22

GB29 NWBK 6016 1331 9268 19

İsveç

24

SE35 5000 0000 0549 1000 0003

İsviçre

21

CH39 0070 0115 2018 4917 3

IBAN'ın Elektronik Ortamda ve Kağıt Ortamındaki Gösterilişi

IBAN numarası, elektronik ortamda işlenecek ya da saklanacak ise (mesela bilgisayara ya da ekrana IBAN girişi yapılması) tüm harf ve rakamlar yan yana boşluk ya da herhangi bir fark karakteri (parantez, virgül, tire vb.) olmaksızın yazılmalıdır. Bu yayınlanma şeklinde “elektronik gösterim†adı verilmektedir.

IBAN'ın kağıt üstüne basılmasına yönelik gösterimine ise “yazım gösterimi†adı verilir. Bu gösterimde ise IBAN soldan 4'lü basamaklara ayrılarak yazılır. Numaranın 4'erli gruplar halinde yazılmasından sonrasında son bölümde sayı artıyorsa bunlar da yan yana yazılır.

IBAN'ın Elektronik Vizyonu

TR5600061000 00012990022302

IBAN'ın Yazım Vizyonu

TR56 0006 1000 0001 2990 0223 02

Türkiye'de IBAN Kullanımı

Türkiye'de IBAN kullanımı 1 Eylül 2005 tarihinden itibaren başlayacaktır. Bu tarihten itibaren devletimizde etkinlik gösteren tüm bankalar, satın alan tarafınca talep edilen ve para transferine mevzu olan her bir hesap (Vadesiz TL ve Döviz Hesapları) için birer IBAN numarası üretmiş olacaklardır.

Ek olarak bankalar 1 Eylül 2005'ten itibaren IBAN ile yurtdışına havale taleplerini karşılamaya ve yurtdışından IBAN ile gelen havaleleri kabul etmeye başlayacaklardır.

IBAN'ın Yurtiçi Para Transferlerinde Kullanımı

IBAN, yurtdışı para transferlerinde olduğu benzer biçimde ülkemizdeki bankalar arasındaki yurtiçi para transferlerinde (EFT işlemlerinde) de 1 Eylül 2005 tarihinden itibaren kullanılmaya başlanacaktır.

Böylece 1 Eylül 2005'ten itibaren müşteriler, bir banka ve öteki finans kurumundan, Türkiye'deki bir başka banka ve öteki finans kurumu nezdindeki bir hesaba IBAN ile EFT havalesi gönderebileceklerdir.

IBAN ile meydana getirilen para transferlerinde alıcının şubesi, şehri vb. bilgileri bilmeye gerek olmayacak, yalnızca hesap numarası ile aktarma işlemi gerçekleştirilebilecektir.

Böylece ülkelerarası para transferlerinde olduğu benzer biçimde ülkemizdeki bankalar arası EFT işlemlerinde de karşı banka hesap numarasının yanlış yazılmasından doğacak gecikme, yanlış hesaba geçme vb. riskler ortadan kaldırılmış olacaktır.

Gerek yurtiçi gerekse yurtdışı para transferlerinde IBAN uygulaması mecburi olmayıp mevcut hesap numaraları ile para transferi yapılmasına devam edilecektir. Para transferlerinde IBAN kullanmak alıcı ve göndericinin tercihine bağlıdır.

Müşteriler Ne Yapmalı ?

Banka hesaplarınızın IBAN'larını almak için Bankanıza başvurunuz. Hesaplarınıza ilişkin IBAN'larınızı yalnızca Bankanızdan alabilirsiniz. Başka şahıs, kurum ve kuruluşların hesabınıza IBAN üretme yetkisi bulunmamaktadır.

IBAN ile gelen kolaylıklardan yararlanmak için hesabınıza para gönderecek olan kişilere IBAN'ınızı iletiniz; ülkeler arası ya da bankalar arası para transferi yapacağınız kişilerin IBAN'ını isteyiniz. Tecim yaptığınız ya da size para transferi icra eden şahıs ve kuruluşlara vereceğiniz dokümanlara IBAN numaranızı mümkün olduğunca yazınız.

IBAN ile meydana getirilen para transferlerindeki hata olasılığı oldukça düşüktür, gönderdiğiniz ve hesabınıza gelen IBAN'lı para transferleri hesap numarası ile meydana getirilen para transferlerine bakılırsa çok daha acele sonuçlanır. Bu yüzden yalnız internasyonal para transferlerinde değil, yurtiçi havale ve EFT işlemlerinizde de IBAN kullanmayı tercih ediniz.