Karbondioksit gazı ile ilgili olarak genel bilgilerin verildiği karbondioksit gazı ve kullanım alanları hakkında kısaca bilgi veren yazımız....
Karbondioksit gazı ile ilgili olarak genel bilgilerin verildiği karbondioksit gazı ve kullanım alanları hakkında kısaca bilgi veren yazımız.
Serbest gaz halinde volkanik bölgelerden çıkan gazlar arasında, suda çözünmüş halinde de maden sularında rastlanır. İçinde karbondioksit çözünmüş sular kireçli bölgelerde çok çeşitli özellikler gösteren mağara ve çukurlar açar. Sarkıt ve dikitler bu mağaralarda doğan şekillerdir.
Karbondioksit bir solunum ürünüdür. Bütün canlılar solunum yaparlar. Solunum sırasında hava alınır, içindeki oksijen canlının vücudunda bir çeşit yanma olayına yardım eder, karbondioksit haline geçerek soluk şeklinde havaya çıkar. İnsanlarda, hayvanlarda, bitkilerde bu olay günün her saatinde sürekli olarak devam eder. Yalnız, bitkilerde bu olay değişiktir. Onlar gündüz havadan karbondioksit, gece ise oksijen alırlar.
Normal havada 10.000’de 3-4 oranında karbondioksit vardır. Bu oran kesin değildir, artar, azalır. Şehir dışı yerlerin havası şehir havasından oksijen bakımından daha zengindir. Kalabalık, büyük şehirlerde çeşitli yakıtlardan çıkan gazlar çok miktarda karbondioksit taşır. Motorlu araçların egzozlarından çıkan gazda % 13 kadar karbondioksit bulunabilir. Laboratuvarlarda karbondioksit, kızdırılmış kok kömürü üzerinden hava geçirilerek elde edilir.
Yangın Söndürme Aracı. — Karbondioksit içinde yanma olayları devam edemez, bu özelliğinden yangın söndürme işlerinde kullanılır. Çelik tüplerde, 50 atmosfer basınç altında saklanan bu gaz, tüp içinde sıvı halindedir. Tüpün musluğu açılınca hızla kaynayarak gaz halinde dışarı çıkar, yanan cismin üzerini örterek hava ile ilişiğini keser, ateş söner.
Karbon Dioksit Karı. — Sıvı halindeki karbondioksidi, tüpü eğerek, dışarı dökersek, etrafa şiddetle saçılarak, gürültüyle kaynamaya başlar. Bu sırada gereken kaynama ısısının tamamını dışarıdan alamayarak kendi içinden alır, kendisini soğutarak donar, kar şeklinde etrafa yayılır. Buna «karbondioksit karı» denir. —79° C kadar soğumuştur. Ergime noktasının altındaki bu ısıda kaynamaya devam ederek tamamen gaz haline geçer. Bu olaydan faydalanarak, istenilen zamanda —80° C soğuk ortam elde edilebilir. Karbondioksit karı asetonla karıştırılarak «Dewar kapları» denilen termoslara konur, dışarı ile ısı alışverişi yapmayan bu kaplarda —80° C ısı elde edilmiş olur.
Karbonat Asidi. — Karbondioksit suda biraz çözünür. Bu sırada «karbonat asidi» (asit karbonik) denilen bir bileşik haline geçmiştir. Zayıf asit özelliği gösterir Gazoz ve soda imalinde kullanılır. Basınç altında şişelere konan gaz şişe açıldığı zaman kaynama sesi vererek dışarı çıkar, suda çözünmüş kısmı da gazoza, sodaya tat verir.
YORUMLAR