Kelime kökü nedir? KÖKLER 1- Kökler, kelimelerin anlamlı parçalarıdır. Meselâ bakış kelimesinde bak köktür. Bakma işinin anlamı b...
Kelime kökü nedir?
KÖKLER
1- Kökler, kelimelerin anlamlı parçalarıdır. Meselâ bakış kelimesinde bak köktür. Bakma işinin anlamı bak kökü üzerindedir. Buradan bakma işi anlamını çıkarıyoruz.
2- Kökler, kelimelerin parçalanamayan kısımlarıdır. Meselâ bak kökü daha fazla parçalanamaz. Parçalanırsa bakmakla ilgili anlamı ortadan kalkar.
3- Kökler varlıkların ve hareketlerin yalın karşılıklarıdır. Onları bir zaman, şahsa bağlamazlar, soyut olarak ifade ederler.
4- Kökler, kelimelerin çekirdekleridir. Meselâ gözlemek, gözlem, gözcü, gözcülük, gözlük kelimeleri hep göz kökünden türetilmiştir.
GÖZ= gözlemek, gözlem, gözcü, gözcülük, gözetmen, gözlük, gözlükçü, gözlükçülük, gözlü, gözsüz.....
5- Her varlık veya hareket için dilde bir kök yoktur. Birbirine yakın varlık veya kavramlar aynı kök etrafında yapılan kelimelerle karşılanır. Meselâ ver kökünden vergi, verim, verimli, verecek, verimlilik gibi.
6- Kökler eskiden beri var olan ve sonradan yapılamayan dil birlikleridir. Yeniden kök yapılamaz. Ancak yabancı dillerden yeni kökler alınabilir. Radyo-cu, radyo culuk vb.
7- Dilde iki çeşit kök vardır: isim kökleri, fiil kökleri. Çünkü kâinatta iki çeşit varlıktan söz edebiliriz:
A- Nesne
B- Hareket
İnsan, hayvan, bitki, dağ, orman, taş, toprak, duygu, akıl, hastalık vb. nesnelerdir. Bunların gelmesi, gitmesi, yanması, büyümesi, tükenmesi vs. Hareketlerdir. İşte nesneler isimlerle, hareketlerle fiillerle karşılanmaktadır.
KELİMELERİN YAPI ÖZELLİKLERİ
KÖK : Bir kelimenin, daha küçük parçalara ayrılmayan, anlamlı en küçük parçasına denir.
Kelimenin kökünün, kelimenin tamamı ile ilgili olmalıdır.
Örnek: Okul kelimesinin kökü, oku fiilidir. Fakat bu kelimede ok kısmı da bir anlam taşır. Ama okul ile ok arasında bir ilgi yoktur.
Kökler iki çeşittir:
1. İsim Kökleri
2. Fiil Kökleri
İSİM KÖKLERİ : Bir varlığı, niteliği, ilgiyi veya duyguyu en kısa biçimde tanıtan köklere denir. Dört çeşittir:
a) Varlık kökleri : Çöl, yol, sıra, ev...
b) Nitelik kökleri : İyi, güzel, kötü...
c) Duygu kökleri : Ah, vah, tüh, ey...
d) İlgi kökleri : Ben, sen, o, ile, için...
İsim kökleri cümle içinde #8220;isim, zamir, zarf, sıfat, edat, bağlaç ve ünlem #8221; göreviyle kullanılabilir. Dilimizde isim kökleri en fazla üç heceden oluşur. Örnek: Karınca, kelebek, araba...
FİİL KÖKLERİ : Hareketleri, işleri anlatan köklere denir. Örnek: Gel-, otur-, ver- ...
Sesteş (Eşsesli ) Kökler : Kullanıldığı cümleye göre hem isim, hem fiil olabilecek köklere denir. Örnek: Yaz, kız, geç...
>
İsim kökü ve fiil kökü nedir, örnek verir misiniz?
Fiil kökü olan kelime nedir, örnek verir misiniz?
Kelime-i tevhid nasıl çekilir?
kon (fiil kök - konmak...) > ak (fiilden isim yapım eki) > la (isimden fiil yapım eki) > dı (3. çoğul şahıs görülen geçmiş zaman eki) > lar (çoğul eki)
din (fiil kök - dinmek...) > le (fiilden fiil yapım eki - yor eki sebebi ile daralmaya uğrayarak ''e'' sesi ''i'' sesine dönüşmüştür.) > yor (şimdiki zaman eki) > du (3. tekil şahıs görülen geçmiş zaman eki)
- Yapım eki almayan sözcüklerdir.
- Çekim eki alabilirler.
- Kök halinde bulunurlar.
Kökler iki çeşittir:
1. İSİM KÖKLERİ
Bir varlığı, niteliği, ilgiyi veya duyguyu en kısa biçimde tanıtan köklere denir. Dört çeşittir:
a) Varlık kökleri : Çöl, yol, sıra, ev...
b) Nitelik kökleri : İyi, güzel, kötü...
c) Duygu kökleri : Ah, vah, tüh, ey...
d) İlgi kökleri : Ben, sen, o, ile, için...
İsim kökleri cümle içinde “isim, zamir, zarf, sıfat, edat, bağlaç ve ünlem†göreviyle kullanılabilir. Dilimizde isim kökleri en fazla üç heceden oluşur.
Örnek: Karınca, kelebek, araba...
İsim kökü içine “yansıma kök†dediğimiz doğa ses ve görüntülerinden esinlenerek yapılmış kökler de girer.
fış - kır-
miyav-la-
çıt-ırtı
fıs- ılda-
2. FİİL KÖKLERİ
İş, oluş,hareket ve durum bildiren köklere fiil kökleri denir.
Örnek: Gel-, otur-, ver- ...
Dilimizde hem fiil hem isim kökü olarak kullandığımız kelimeler de vardır. Bunlara “ ortak kök†denir.Bu kelimeler tek anlam taşımalarına rağmen diğer köklerin tersine hem isim hem fiil eklerini alabilirler.Bu kökleri sesteş (eş sesli) kelimelerle karıştırmamak gerekir.Sesteş kelimeler, iki ayrı kelimedir, ortak kök ise tek bir anlamı olan, kullanıldığı yere göre fiil ya da sim olan kelimedir.
Örnek:
eski - y - en giysi
fiil kökü
eski
ortak kök
eski -ci
isim kökü
ağrı - lar
isim kökü
ağrı
ortak kök
ağrı - yor
fiil kökü
taş- taş - kın su
fiil kökü fiil kökü
Sesteş kelimeler
taş taş - lık arazi
isim kökü isim kökü
konak-la-dı-lar
mak mek ekle ekler oluyosa fiil köküdür olmuyosa isim kökü
kelimenin sonuna -mak -mek geliyorsa fiil köküdür gelmiyorsa isim köküdür
En basit yolu bir kelimenin köküne mastar eki ( - mak -mek ) geliyorsa o kelimenin fiil kökü olduğunu anlayabiliriz.
Örneğin : Bilgili sözcüğünün kökü bilmekten bildir. Ama gözlükçü kelimesinin kökü göz kelimesidir ve mastar eki gelemediği için bu isim köküdür.
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
KÖKLER
1- Kökler, kelimelerin anlamlı parçalarıdır. Meselâ bakış kelimesinde bak köktür. Bakma işinin anlamı bak kökü üzerindedir. Buradan bakma işi anlamını çıkarıyoruz.
2- Kökler, kelimelerin parçalanamayan kısımlarıdır. Meselâ bak kökü daha fazla parçalanamaz. Parçalanırsa bakmakla ilgili anlamı ortadan kalkar.
3- Kökler varlıkların ve hareketlerin yalın karşılıklarıdır. Onları bir zaman, şahsa bağlamazlar, soyut olarak ifade ederler.
4- Kökler, kelimelerin çekirdekleridir. Meselâ gözlemek, gözlem, gözcü, gözcülük, gözlük kelimeleri hep göz kökünden türetilmiştir.
GÖZ= gözlemek, gözlem, gözcü, gözcülük, gözetmen, gözlük, gözlükçü, gözlükçülük, gözlü, gözsüz.....
5- Her varlık veya hareket için dilde bir kök yoktur. Birbirine yakın varlık veya kavramlar aynı kök etrafında yapılan kelimelerle karşılanır. Meselâ ver kökünden vergi, verim, verimli, verecek, verimlilik gibi.
6- Kökler eskiden beri var olan ve sonradan yapılamayan dil birlikleridir. Yeniden kök yapılamaz. Ancak yabancı dillerden yeni kökler alınabilir. Radyo-cu, radyo culuk vb.
7- Dilde iki çeşit kök vardır: isim kökleri, fiil kökleri. Çünkü kâinatta iki çeşit varlıktan söz edebiliriz:
A- Nesne
B- Hareket
İnsan, hayvan, bitki, dağ, orman, taş, toprak, duygu, akıl, hastalık vb. nesnelerdir. Bunların gelmesi, gitmesi, yanması, büyümesi, tükenmesi vs. Hareketlerdir. İşte nesneler isimlerle, hareketlerle fiillerle karşılanmaktadır.
KELİMELERİN YAPI ÖZELLİKLERİ
KÖK : Bir kelimenin, daha küçük parçalara ayrılmayan, anlamlı en küçük parçasına denir.
Kelimenin kökünün, kelimenin tamamı ile ilgili olmalıdır.
Örnek: Okul kelimesinin kökü, oku fiilidir. Fakat bu kelimede ok kısmı da bir anlam taşır. Ama okul ile ok arasında bir ilgi yoktur.
Kökler iki çeşittir:
1. İsim Kökleri
2. Fiil Kökleri
İSİM KÖKLERİ : Bir varlığı, niteliği, ilgiyi veya duyguyu en kısa biçimde tanıtan köklere denir. Dört çeşittir:
a) Varlık kökleri : Çöl, yol, sıra, ev...
b) Nitelik kökleri : İyi, güzel, kötü...
c) Duygu kökleri : Ah, vah, tüh, ey...
d) İlgi kökleri : Ben, sen, o, ile, için...
İsim kökleri cümle içinde #8220;isim, zamir, zarf, sıfat, edat, bağlaç ve ünlem #8221; göreviyle kullanılabilir. Dilimizde isim kökleri en fazla üç heceden oluşur. Örnek: Karınca, kelebek, araba...
FİİL KÖKLERİ : Hareketleri, işleri anlatan köklere denir. Örnek: Gel-, otur-, ver- ...
Sesteş (Eşsesli ) Kökler : Kullanıldığı cümleye göre hem isim, hem fiil olabilecek köklere denir. Örnek: Yaz, kız, geç...
>
Toplantı kelimesinin kökü nedir?
Arkadaşlar sorun kelimesinin kökü nedir acaba ikileme yaşadık kimi soru dur diyor kimi ise zaten kök halindedir sorun diyor
İsim kökü ve fiil kökü nedir, örnek verir misiniz?
Fiil kökü olan kelime nedir, örnek verir misiniz?
Kelime-i tevhid nasıl çekilir?
YORUMLAR