Kompozisyon nedir? Kompozisyon nasıl yazılır? Kompozisyonun giriş, gelişme ve sonuç bölümleri nasıl olur? Kompozisyon yazımı ile ilgili bilg...
Kompozisyon nedir? Kompozisyon nasıl yazılır? Kompozisyonun giriş, gelişme ve sonuç bölümleri nasıl olur? Kompozisyon yazımı ile ilgili bilgiler.
Kompozisyon yazmaya alışmak için herşeyden önce bu yolda iyi niyet ve azim olmalıdır. Yani kişi, kültürlü bir insanın fikir ve duygularını en güzel ve doğru şekilde ifade etmesi gerektiğini bilmeli, kendinde bu eksikliği hissettikten son yazmak için bir zorunluluk duymalıdır. Sonra dil meselesi üzerinde durmalıdır. Öz dilini güzel ve doğru konuşmak her Türk vatandaşının millî bir görevidir. Kompozisyonda fikir ve duygular ne kadar kuvvetli olursa olsun dil bozuk oldu mu değeri yoktur.
Dilbilgisi yanında iyi ve doğru düşünebilme, duyabil-me yeteneğiyle gözlem yapmak ve okumak da başarıIı kompozisyon yazmak için şarttır. Olayların ve çevrenizin dışında, onlardan ayrı bir varlık olarak yaşamayınız; onlara yaklaşınız, görünüz, inceleyiniz. Bilinçli bir bakış farkında olmasanız bile size birçok şeyler kazandırabilir. İnsanları ve nesneleri tanır, onların özelliklerini ve ortak yönlerini keşfedersiniz. Bu da size çeşitli varlıklar arasında çeşitli yönlerden benzetme yapma yeteneğini kazandırır. Kompozisyonların en canlı materyalleri gözleme dayanır. Tasvirler gözlemin birinci plâna geçtiği yazı türleridir. Tabiatı ve varlıkları dikkatle izledikçe hayal dünyası da gelişir; bir gerçek görüntü hayalde türlü ilhamlar yaratabilir.
Gözlemlerden sonra zihnimizin olumlu bir çalışma pozisyonuna girmesi gerekir; Düşünmek! Olayları ve varlıkları izledikten sonra üzerinde düşününüz; bu neden böyle olmuştur. Böyle olması daha mı iyidir? Bu oluş nasıl sonuçlar doğuracak ve bu sonuçların etkisi nasıl olacaktır? şeklinde kendi kendinize sorular sorunuz.
Zihninize bu şekilde bir çalışma disiplini kazandırdıktan sonra giderek en güç meseleler arasında bile doğruyu, iyiyi kolayca kavrayabilen sağlam bir mantığa ve işlek bir zekâya sahip olursunuz. Düşünmek, kudretlerin en üstünüdür; baskı altına alınamaz, sınırlandırılamaz, yok edilemez. Düşüncenin ufukları sonsuz geniştir. İnsan düşündükçe bir şeyler yaratır ve gerçekleri yakalar. Şüphesiz en iyi düşünenler, en doğru hareket edenlerdir. Her-şeyi olduğu gibi kabul etmeden önce düşününüz. Bilgi, görgü ve kültürünüze uygun düşen fikirleri benimseyiniz. Size doğru yolu mantığınız gösterecektir.
OKUMANIN FAYDALARI:
Fikir ve hayal dünyamızın gelişmesinde okumanın etkisi çok büyüktür. Kitaplarla yeni ve bilinmedik dünyalar keşfederiz. İyi ve güze! eserleri okumak uslûbumuzu geliştirir, arzu edilen biçime sokar. Kitapları büyük bir dikkatle ve benimseyerek okuyunuz. Her kitap size bir çok şeyler kazandıracaktır.
Gözlemin ve kitapların yarattığı bilgi ve kültür zemininde ince bir ruhun ve derin düşünmenin desteklediği bir anlatınryolu bulmak «Üslûp» yaratmak demektir. Herkes aynı şeyi aynı şekilde yazamaz. Kimi yavandır; iter, kimi çekicidir; bizi okumaya sürükler. Bir şeyi anlatırken daima içten, canlı sürükleyici olmaya, özentiden kesin olarak kaçmaya dikkat etmelidir.
KONU:
Şüphesiz her kompozisyon bir konu üzerine yazılır. Konuyu yazmaya girişmeden önce onu çok iyi anlamak gerekir; anlaşılmadan yazılan kompozisyonlar okuyanı anlamsızlığa sürükler.
PLÂN:
Konunun düzenli bir şekilde açıklanması, genişletilmesi için bir plân yapmak gereklidir. Plânlı yazılarda:
a) Giriş
a) Giriş
b) Gelişme
b) Gelişme
b) Sonuç
olmak üzere üç ana bölüm vardır. Yazının geliştirilmesini sağlayan fikirleri bu bölümlere göre guruplandırmak gerekir.
AÇIKLAMA VE ÖNEMİ:
Genellikle sınavlarda karşımıza çıkan açıklama konuları, görüşümüzü kuvvetlendirme, düşünmeye alıştırma-fikirler arasında bağlantı kurma bakımından bizi özlü kompozisyon yazmaya götüren en belirli yoldur.
Açıklama, bir konuyu geliştirmek, berraklaştırmak, anlaşılır duruma sokmaktır. Bize aydınlanmak gereğini hissettiren herşey açıklama konusu olabilir. Açıklamaya en uygun konular atasözleri ve ünlü düşünürlerin sözleridir. Atasözleri, tecrübelere dayanan gerçekleri kısa ve öz olarak ifade ettiklerinden kişinin anlayışına göre açıklama ihtiyacı gösterir. Aynı şekilde ünlü düşünürlerin sözleri de gerçekleri kısa ve öz olarak anlattığı için bunları; gittikçe gelişen bir mantık düzeniyle ifade edebilmek yetenekten ziyade çalışma ve azimle kazanılabilecek bir hünerdir.
Okul sıralarında açıklama yeteneğini kazanmış bir kimse mesleğinde daha başarılı olur; fikir, görüş, düşünce ve bilgilerini bir mantık silsilesi halinde çevresindekilere anlatabilme kolaylığına ulaşır.
AÇIKLAMA YAPARKEN DİKKAT EDECEĞİNİZ HUSUSLAR :
Karşılaştığımız konuyu anlamak açıklama hususunda takip edeceğiniz yolu göstermesi bakımından çok önemlidir. Bütün kompozisyon türlerinde olduğu gibi açıklama, gelişi güzel değil, bir plâna göre yapılır. Şöyle ki:
YORUMLAR