MABEYİN, -yni a. (ar ma- ve beyn'öer. mâ-beyn). Esk. 1. Ara, iki şey arasındaki mesafe: Mabeyn-en-nehreyn (iki dere arası). 2. ...
MABEYİN, -yni a. (ar ma- ve beyn'öer. mâ-beyn). Esk.
1. Ara, iki şey arasındaki mesafe: Mabeyn-en-nehreyn (iki dere arası).
2. iki şahıs arasına giren soğukluk.
3. Mabeyin olmak, aralanmak, iki şeyin arası açılmak.
*-*Esk. giy. Mabeyin terliği ya da Mabeyin pabucu, çoğu zaman adamların giydirilmiş olduğu bir terlik türü. (Genellikle siyah ya da kahverengi deriden yapılır altı kösele olurdu. Önü kapalı, iki yanı oyuk ve alçak topukluydu.)
*-*İkt. tar Mabeyin senedi, OsmanlI döneminde, taşınmaz malların alım ve satımına ilişkin olarak iki taraf içinde düzenlenen senet. (Bir işgören huzurunda düzenlenmemiş olmaları sebebiyle, 1901'den sonrasında bu senetlerle hak iddiası yasaklandı.)
*-*Kur tar OsmanlI imparatorluğu'nda padişah sarayının harem dairesi ile dış daireler arasındaki kısımı. (Bk. ansikl. böl.)
*-*Mim. Geleneksel türk saray ve konaklarında, harem ile selamlığı birbirine bağlayan ve her iki kısma de kapısı olan daire ya da oda. (Zülvecheyn de denir) || Mabeyin kapısı, harem ile selamlık.
*-*Müz. Mabeyin akortları, türk müziğinde, temel sesi, diyezli (ya da bemollü) bir ses olan akortlar. (Her mabeyin akordu, kendinden 4-5 koma daha pes olan akordun adıyla anılır: mansur mabeyni, davut mabeyni, müstahsen mabeyni vb)
*-*ANSİKL. Kur tar Pâdişâhlar, saraydan çıkmadıklarında vakitlerini burada geçirir ve yiyeceklerini de burada yerlerdi. Silahtar çuhadar rikabdar, tülbent gulamı, peşkir gulamı, kafa müezzin, sırkâtibi, kafa çuhadar, sarıkçıbaşı, kahvecibaşı, tüfekçibaşı şeklinde görevliler mabeyin dairesinde hizmet ederler ve tümüne aniden mabeyinci denirdi, imparatorlukta mabeyin ve mabeyinciler, bilhassa Mahmut H'nin (1808-1839) son dönemlerinde ehemmiyet kazanmıştır ve mabeyin başkâtipliği makamı oluşturularak, mabeyin başkâtibi padişah ile BabIâli arasındaki yazışmaları yönetmekle göreve getirildi. Abdülhamit II döneminde (1876-1909) devlet yönetiminin büyük seviyede BabIâli'den Yıldız sarayı'na kaymasıyla mabeyin ve mabeyincilerin önemi de arttı.
1. Ara, iki şey arasındaki mesafe: Mabeyn-en-nehreyn (iki dere arası).
2. iki şahıs arasına giren soğukluk.
3. Mabeyin olmak, aralanmak, iki şeyin arası açılmak.
*-*Esk. giy. Mabeyin terliği ya da Mabeyin pabucu, çoğu zaman adamların giydirilmiş olduğu bir terlik türü. (Genellikle siyah ya da kahverengi deriden yapılır altı kösele olurdu. Önü kapalı, iki yanı oyuk ve alçak topukluydu.)
*-*İkt. tar Mabeyin senedi, OsmanlI döneminde, taşınmaz malların alım ve satımına ilişkin olarak iki taraf içinde düzenlenen senet. (Bir işgören huzurunda düzenlenmemiş olmaları sebebiyle, 1901'den sonrasında bu senetlerle hak iddiası yasaklandı.)
*-*Kur tar OsmanlI imparatorluğu'nda padişah sarayının harem dairesi ile dış daireler arasındaki kısımı. (Bk. ansikl. böl.)
*-*Mim. Geleneksel türk saray ve konaklarında, harem ile selamlığı birbirine bağlayan ve her iki kısma de kapısı olan daire ya da oda. (Zülvecheyn de denir) || Mabeyin kapısı, harem ile selamlık.
*-*Müz. Mabeyin akortları, türk müziğinde, temel sesi, diyezli (ya da bemollü) bir ses olan akortlar. (Her mabeyin akordu, kendinden 4-5 koma daha pes olan akordun adıyla anılır: mansur mabeyni, davut mabeyni, müstahsen mabeyni vb)
*-*ANSİKL. Kur tar Pâdişâhlar, saraydan çıkmadıklarında vakitlerini burada geçirir ve yiyeceklerini de burada yerlerdi. Silahtar çuhadar rikabdar, tülbent gulamı, peşkir gulamı, kafa müezzin, sırkâtibi, kafa çuhadar, sarıkçıbaşı, kahvecibaşı, tüfekçibaşı şeklinde görevliler mabeyin dairesinde hizmet ederler ve tümüne aniden mabeyinci denirdi, imparatorlukta mabeyin ve mabeyinciler, bilhassa Mahmut H'nin (1808-1839) son dönemlerinde ehemmiyet kazanmıştır ve mabeyin başkâtipliği makamı oluşturularak, mabeyin başkâtibi padişah ile BabIâli arasındaki yazışmaları yönetmekle göreve getirildi. Abdülhamit II döneminde (1876-1909) devlet yönetiminin büyük seviyede BabIâli'den Yıldız sarayı'na kaymasıyla mabeyin ve mabeyincilerin önemi de arttı.
Kaynak: Büyük Larousse
Osmanlı Kurumları - Mabeyn-i Hümayun
YORUMLAR