Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza yarayan özelliklere denir. Bu ayırt edici özellikler; fiziksel, kimya...
Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza yarayan özelliklere denir. Bu ayırt edici özellikler; fiziksel, kimyasal, biyolojik, nükleer... şeklinde sınıflandırılabilir.
Doğada birbirindenden farklı sayısız miktarda madde vardır. Kütle ve hacim maddelerin, ölçülebilen ortak özellikleridir. Maddelerin kendine özgü özellikleri de vardır. Maddelerin rengi, kokusu, tadıve şekli birbirinden ayrı olabilir. tadına kokusuna ve şekline bakarak ayırt edebileceğimiz meaddeler vardır. Limonun tadı ve portakalın tadı birbirinden farklıdır. Tuz ve şekeri birbirinden ayırtetmek için tadına bakılabilir. Ancak her maddeyi tanımak ve diğerlerinden ayırmak için tadına, rengine, kokusuna ve şekline bakmak yeterli değildir. Ayrıca her maddeyi koklamak veya tatmak tehlikelide olabilir.
Ayırt Edici Özellik: Maddeleri tanımayı ve diğerlerinden ayırmayı sağlayan özelliklere, ayırt edici özellikler adı verilir. Ayırt edici özellikler her madde için farklı farklı değerler alır. Kaynama Noktası, Erime Noktası ve Donma noktası ile yoğunluk maddenin ayırt edici özelliklerinden bazılarıdır.
A. Erime ve Donma Noktası
Erime: Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir.
Bir katı maddeye ısı verildiğinde, maddenin sıcaklığında belirli bir değere kadar artış olur. Daha sonra madde sıvı hale geçene kadar sıcaklık sabit kalır. Sabit kalan bu sıcaklığa maddenin erime sıcaklığı adı verilir.
Katı maddenin miktarı erime sıcaklığını etkilemez. Madde miktarı yalnızca kaynama ya da erime süresini etkiler. Örneğin; bir 100g buzda 0 Co de erir, 200g suda 0 C0 de erir.
Donma: Sıvı haldeki bir maddenin soğuyarak katı hale geçmesine donma denir. Bir saf maddenin erimeye başladığı sıcaklıkla, donmaya başladığı sıcaklık aynıdır.Örneğin; su 0 Co ta donar, buz ise aynı sıcaklıkta erir. Maddeler hangi sıcaklıkta eriyorsa, sıvı halide aynı sıcaklıkta donar. Donma süresince sıcaklık sabit kalır.Maddelerin erime ve donma sıcaklıklarının bilinmesi, onların kullanılmasını kolaylaştırır.
B. Kaynama Noktası
Isıtılan sıvıların sıcaklıkları,kaynama başlayıncaya kadar artar. Su,ısıtılırken sıcaklığı 100 C oluncaya kadar sıcaklığı artar. Su ısıtılmaya devam edildiğinde sıcaklıkta artış olmaz. Bu durumda suyun kaynama sıcaklığının 100 C0 olduğu anlaşılır.
Sıvıların kaynamaya başladığı sıcaklıklar farklıdır. Etil alkol,aseton ve eter gibi saf sıvıların kendine özgü kaynama sıcaklıkları vardır. Örneğin eter 64 C’ta kaynar. Sıvıları kaynama sıcaklıklarına bakarak ayırt edebiliriz.
SAF MADDE | ERİME ve DONMA SICAKLIÄžI (C) | KAYNAMA VE YOÄžUŞžMA SICAKLIÄžI
Etil alkol | -117 | 78.4
Civa | -39 | 356
Su | 0 | 100
Naftalin | 80 | 218
Kükürt | 119 | 445
Kurşun | 327 | 1950
Bakır | 1084 | 2595
Demir | 1535 | 2861
C. Yoğunluk
Suda çözünmeyen katılardan bazıları suda yüzer bazıları ise batar. Suda yüzen maddeler,kütleleri artırılsada suda batmaz.Kütlesi büyük tahta parçaları suda yüzerken,küçük taş parçaları suda batar.Bu durum, suda yüzme ve batmanın sadece kütleyle ilgili olmadığını gösterir.
Aynı maddeden hem küçük hemde büyük hacimli parçalar suya atıldığında iki parçanında ya yüzdüğü ya da suda battığı görülür. Buna göre,suda batmayada yüzmenin sadece hacimle ilgili olmadığı söylenebilir.Suda yüzme batma,hacim ve kütle değerlerinin her ikisiyle birden ilgilidir.
Hacimleri eşit olan iki farklı madde tartıldığında kütlelerinin farklı olduğu görülür.Hacmine oranla,kütlesi büyük olan maddelere yoğun maddeler adı verilir. Eşit hacimli iki farklı katıdan kütlesi büyük olan daha yoğundur.Yoğun olan maddenin birim hacmindeki madde miktarı daha fazladır. Yoğunluk: Bir maddenin birim hacminin kütlesine yoğunluk denir. Birim hacmi 1mL olarak alınır.Bu durumda bir maddenin 1mL sinin kütlesi, o maddenin yoğunluğunu verir. Bir maddenin yoğunluğunu hesaplamak için kütle ve hacminin bilinmesi gerekir.Bir maddenin yoğunluğu, Yoğunluk=Kütle/hacim eşitlği ile bulunur.Yoğunluk birimi g/mL dir. Suyun yoğunluğu 1 g/mL dir. Bu durumda yoğunluğu 1 den büyük olan maddeler suda batar.Küçük olan maddeler ise suda yüzer. Demirin yoğunluğu 7,8 g/mL,buzun yoğunluğu ise 0,9 g/mL’dir.Buna göre demir suda batar buz ise suda yüzer.
YORUMLAR