Kısa Kısa Memeli Hayvanlar (Memeliler) : Çift ve karmaşık dolaşım sistemine haiz, durağan vücut sıcaklıklı hayvanlardır. Vücutları çoğu zam...
Kısa Kısa Memeli Hayvanlar (Memeliler) : Çift ve karmaşık dolaşım sistemine haiz, durağan vücut sıcaklıklı hayvanlardır. Vücutları çoğu zaman kıllarla örtülüdür. Solunumda diyafram kullanırlar. Memeliler sıcak kanlı hayvanlardır. Derhal hepsinde yedi boyun omuru vardır. Genç bireyler anne sütü ile beslenirler. Memeliler
Memeliler (Latince: Mammalia), hayvanlar aleminin insanların da dahil olduğu, dişilerinde bulunan meme bezleri ve hem dişi hem adam bireylerinde bulunan ter bezleri, kıl, işitmede kullanılan üç orta kulak kemiği ve beyinde yer edinen neokorteks bölgesi ile ayrılan bir omurgalı hayvan sınıfıdır.
Dünya üstünde ortalama 4500 memeli türü bulunmaktadır. Bunların 200 kadarı Avrupa’da görülebilir, Türkiye ise tek başına ortalama 170 memeli türü barındırmaktadır. Çift ve karmaşık dolaşım sistemine haiz, durağan vücut sıcaklıklı hayvanlardır. Vücutları çoğu zaman kıllarla örtülüdür. Genç bireyler anne sütü ile beslenirler. Çoğu zaman bacak şeklinde oluşmuş dört üyeleri vardır. Solunumda diyafram kullanırlar. Alt çeneleri bir çift kemikten oluşmuştur; orta kulaktaki kemikler üç parçalı olup kulak zarı ve iç kulakla bağıntılıdır. Derhal hepsinde yedi boyun omuru vardır.
Memeliler, sıcak kanlı yaratıklardır. Kısaca vücut sıcaklıkları genel olarak çevre koşullarından bağımsızdır. Bu ısı yalıtkanlığını sağlamak için ise toplam ürettikleri enerjinin % 80'ini harcarlar. Vücutları tüylerle kaplıdır ki, bu doku bir takım türlerde dikenli bir hal alabilir (mesela kirpi) ya da azalıp neredeyse pürüzsüz hale gelebilir; insan, yunus ve balinalarda olduğu şeklinde. Theria alt sınıfı doğurarak çoğalırken Prototheria alt sınıfı yumurtlayarak artar.
Yavru memeliler, genel olarak belli başlı bir gelişim evresini tamamlayıncaya kadar annelerinin karnında göç eder. Doğum esnasında yavrunun gelişmişliği memeli türüne nazaran değişkenlik gösterir. Kör (ve genel anlamda çıplak) doğan ve kimi zaman senelerce anası tarafınca yetiştirilen memeli türleri olduğu şeklinde, doğumun peşinden kısa süre içinde koşmaya ya da yüzmeye süregelen memeli türleri de vardır. Ama genel olarak memelilerde, yavruların belli başlı bir süre anne tarafınca bakımı zorunludur. Dişi memeli, yavrusunu bebeğin gelişimi için lüzumlu bileşenleri içeren varlıklı içerikli sütü ile besler.
Memelilerin vücut büyüklükleri değişkendir. En minik memeli, bir böcekçil olan Yabanarısı yarasası (Craseonycteris thonglongyai - averaj 3 santimetre, 1 gr); en büyük memeli ise Mavi balina'dır (Balaenoptera musculus - averaj 35 m, 120 ton). Memeli vücudu, sıcak ya da soğuk iklim koşulları ile savaşım için de değişik özelliklere haizdir. Karasal memeliler için kalınca bir kış kürkü, deniz memelileri için ten altında kalınca bir yağ tabakası ya da yağlanmış bir kürk bu mücadelenin silahlarıdır. Bir takım memeliler de kış uykusuna yatarak, bu periyodu enerjiden tutum ederek geçirir. Yiyeceğin bolca olduğu dönemde vücudunda depoladığı fazladan kalorileri, yiyeceğin kıt olduğu bu zamanda ‘uyku’ durumunda iken yakar. (Sincaplar, ayılar ve porsuklarda olduğu şeklinde.) Bu vaziyet gerçek bir kış uykusu halini de alabilir (yediuyurlar ya da yarasalarda olduğu şeklinde) şu demek oluyor ki bu süre içinde canlılar, yaşamsal faaliyetlerini ve vücut sıcaklıklarını minimuma indirirler.
Bir takım memeli türleri insanoğlu tarafınca evcilleştirilmiştir ve yabani türleri ortadan kalkmış ya da çok az kalmıştır. (İnek, at, koyun şeklinde.)Memeli Hayvanların Özellikleri
1. Vücutları genel olarak belli başlı süre aralıklarında dökülen kıllarla kaplıdır. Derilerinde ter, yağ, koku ve süt bezleri şeklinde türlü salgı bezleri bulunmaktadır. Bir takım memelilerin vücut ve kuyruk kısımlarında sürüngenlerinkine çok benzeyen pullar vardır.
2. Balinalar (Cetacea) ve Deniz inekleri (Sirenia) şeklinde deniz memelileri haricinde kalanlarda dört üye vardır. Bu deniz memelilerinde arka üyeler kaybolmuştur. Her bir üyede 5 ya da daha az sayıda parmak bulunmaktadır. Gerek üyeler ve gerekse parmaklar türlü yaşam biçimlerine nazaran, mesela, yürümek, koşmak, tırmanmak, yüzmek, uçmak ve kaçmak şeklinde görevleri yerine getirecek şekiller kazanmışlardır. Parmak uçlarında boynuz yapısında tırnak ve toynaklar, parmak altlarında ise etli yastıklar mevcuttur.
3. İskelet iyi bir biçimde kemikleşmiştir. Kafataslarında 2 oksipital kondil, boyunlarında 7 tane omur bulunmaktadır. Kuyrukları uzun ve hareketlidir.
4. Her iki çenede de mevcut olan dişlerin kök kısımları çukurluklar içine gömülüdür. Dişler beslenme durumlarına nazaran türlü şekiller gösterir. Bazılarında dişler bulunmaz. Dilleri genellikle hareketlidir. Gözlerinde hareketli göz kapakları, kulaklarında etli bir dış kulak kısmı bulunmaktadır.
5. Kalpleri 2 kulakçık ve 2 karıncık olmak suretiyle 4 odacıklıdır. Kuşların tersine bunlarda yalnız sol aort kökü mevcuttur. alyuvarları yuvarlak ve çekirdeksizdir.
6. Solunumları yalnız akciğerlerle olur. Larinkste ses yapmaya yarayan ses telleri bulunmaktadır. Kalp ve akciğerlerin yer almış olduğu göğüs boşluğunu karın boşluğundan farklı kılan ve diyafram ismi verilen kaslı bir bölme vardır. Bu şekilde bir yapı memeliler haricinde hiçbir hayvan grubunda görülmez (kuşlardaki bölme kaslı değildir).
7. Vücut sıcaklığı sabittir ve çevre koşularına bağlı olarak farklılık göstermez (Homoiothermus). Vücut sıcaklığı metabolizma sonucunda sağlanır (endeterm). Vücut üstünde bir kıl örtüsünün varlığı, ten altında vücudu saran bir yağ tabakasının bulunması ve kirli kan ile temiz kan dolaşımının birbirlerinden tümüyle ayrılmış olması, vücut sıcaklığının değişmezliğini elde eden özelliklerinden bazılarıdır.
8. Sidik keseleri vardır ve boşaltım maddesi sıvı haldedir.
9. Beyinleri gelişmiş, cerebrum ve cerebellum kısımları oldukça büyüktür. Beyinden 12 çift sinir çıkar.
10. Erkeklerinde bir kopulasyon organı (penis) mevcuttur. Testisleri çoğu zaman karın boşluğu haricinde yer edinen ve scrotum ismi verilen torbalar içinde bulunmaktadır. Yumurtaları minik ve kabuksuzdur. Yumurtanın gelişmesi yumurta kanalı (ovidukt)'nın değişmesiyle meydana gelen döl yatağında (uterus) tamamlanır. Amnion, korion ve allantois şeklinde embriyonik zarlar mevcuttur. Çoğu zaman embriyoyu uterusa bağlayarak onun beslenmesini ve solunumunu elde eden bir plasenta mevcuttur. yavrular doğumdan sonrasında dişi hayvanın süt bezlerinden salgılanan süt ile beslenir.
-Memeliler sürüngenlerden meydana gelmiş olmalarına rağmen onlardan pek çok yapısal farklılıklar gösterirler. Bu farklılıkların en mühimleri şunlardır:
11. Memelilerde vücut örtüsü olarak pullar yerine kıllar bulunmaktadır. Yalnız bir takım memelilerin vücutlarında ve kuyruk bölgelerinde sürüngenlerden kalma bir özellik olarak hala pullar mevcuttur.
12. Memelilerin kafatasında iki oksipital kondil bulunmaktadır (sürüngenlerde bir tane) ve beynimiz kutusu daha büyüktür.
13. Memelilerde göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirlerinden farklı kılan kaslı bir diyafram vardır
14. Memelilerde alt çene kemiği bir parça halindedir (sürüngenlerde çok sayıda).Memelilerin Sınıflandırılması
Altsınıf: Prototheria- Yumurtlayan memeliler
Ekip: Monotremata-Tekdelikliler
Altsınıf: Theria- Doğuran memeliler
İnfra derslik: Marsupialia (=Metatheria) -Keseliler-
Ekip: Dasyuromorphia -Yırtıcı Keseliler
Ekip: Didelphimorphia - Keseli sıçangiller
Ekip: Diprotodontia - İki ön dişliler
Ekip: Microbiotheria - Chiloé keseli sıçanı
Ekip: Notoryctemorphia - Keseli köstebek
Ekip: Paucituberculata - Fare keseli sıçanıgiller
Ekip: Peramelemorphia - Keseli porsuğumsular
İnfra derslik: Placentalia (=Eutheria) -Eteneliler
Ekip: Afrosoricida - Tenreksiler
Ekip: Artiodactyla - Çift parmaklılar
Ekip: Carnivora - Etçiller
Ekip: Cetacea - Balinalar
Ekip: Chiroptera - Yarasalar
Ekip: Cingulata - Armadillo
Ekip: Dermoptera - Abalı memeliler
Ekip: †Desmostylia -
Ekip: Hyracoidea - Kırsıçanımsılar
Ekip: İnsectivora - Böcekçiller
Ekip: Lagomorpha - Tavşanımsılar
Ekip: Pacroscelidea -
Ekip: Perissodactyla - Tek toynaklılar
Ekip: Pholidota -
Ekip: Pilosa - Dişsiz memeliler
Ekip: Primates - Primatlar
Ekip: Proboscidea - Filler
Ekip: Rodentia - Kemiriciler
Ekip: Scandentia - Sivri sincapçıkgiller
Ekip: Sirenia - Deniz inekleri
Ekip: Tubulidentata -
YORUMLAR