Monosakkaritler nelerdir?

Monosakkaritler nelerdir? En basit karbonhidratlardır ve basit şekerler olarak adlandırılır. Monosakkaritler daha küçük birimlere...

Monosakkaritler nelerdir?

En basit karbonhidratlardır ve basit şekerler olarak adlandırılır. Monosakkaritler daha küçük birimlere parçalanamazlar.

Cn(H2O)n genel formülü ile gösterilir (n = 3, 4, 5,.... gibi rakamları gösterir). Fakat bu formül bütün karbonhidratlara uygulanamaz. Mesela, deoksiriboz (C5H10O4) ve rammoz (C6H12O5) şeker oldukları halde yukarıdaki formüle uymazlar. Diğer taraftan C3H6O3 formülü ile gösterilen laktik asit, karbonhidratların genel formülüne uymasına rağmen bir şeker değildir.

Monosakkaritlerin, karbon sayısı 3-8 arasında değişir.

Biyolojik açıdan önemli monosakkaritler;

5 C'lu pentoz ve 6'lu heksoz şekerlerdir. Riboz ve deoksiriboz, 5 C'lu şekerlerdir.

Glikoz (üzüm şekeri, kan şekeri), galaktoz (süt şekeri) ise 6 C'lu şekerlerdir. Suda çözünürler ve tatlıdırlar.

• 
  Monosakkaritler - Trioz


• 
  Monosakkaritler - Pentoz


• 
  Monosakkaritler - Heksoz

Monosakkarit


Monosakkaritler, su ile daha küçük birimlere parçalanamadıklarından basit şekerler, tek şekerler, monozlar olarak da bilinirler.

Bu sekerler karbonhidratların en küçük yapı birimidir. Çoğu Cn(H2O)n formülüne uyar. Bazı monosakkaritler tatlıdır. Zincir veya halkalı yapıya sahip olup, genellikle 3-6 arasında karbon C atomu taşırlar. Moleküllerindeki karbon sayılarının Latincelerinin sonuna -oz eki getirilerek gruplandırılırlar. üç karbonlu olanlar trioz, dört karbonlular tetroz, beş karbonlular pentoz, altı karbonlular heksoz adını alırlar. Pentozlardan riboz (C5H10O5) ve deoksiriboz (C5H10O4) nükleik asitlerin yapısına girer. Hücre zarından difüzyon ile kolay geçerler.

Besin kaynağı bakımından önemli olan monosakkaritler heksozlardır. Bunlardan glikoz, fruktoz (levüloz) ve galaktoz en önemlileridir. Sindirilmeden kana karışırlar. Hepsinin kapalı formülleri C6H12O6 şeklinde olup birbirlerinin izomeridirler.


İçerdikleri C sayısına göre monosakkaritler:

• 3C'li şekerler: Gliser aldehit (Triozlar)
• 5C'li şekerler: Riboz, Deoksiriboz (Pentozlar)
• 6C'li şekerler: Glikoz, Galaktoz, Fruktoz (Hegsozlar)

6 C'li monosakkaritlerin difüzyon hızları şöyledir:

Galaktoz > Glikoz > Fruktoz

Bunun yanında Glikozun ayracı Fehling veya Benedik çözeltisidir. Ayraç glikozla birleşince kırmızı olur.

Monosakkaritler
*Sindirime uğramazlar.

*Yalnızca ototroflar tarafından sentezlenir.
*İçerdikleri C sayısına göre 2'ye ayrılırlar.

a) 5C'lu şekerler: Riboz, Deoksiriboz (Pentozlar)

b) 6C'lu şekerler: Glikoz, Galaktoz, Fruktoz (Hegsozlar)

*Riboz: ATP ve RNA'da bulunur.
• Deoksiriboz: DNA'da bulunur.
*Glikoz: Hızlı emilir ve insan bey­ninin enerji kaynağıdır. n bütün gıdalardaki şekerler, kanda glikoz şeklinde bulunur. Bal, üzüm ve incirde bol bulunur. Açlık ve koma anında kullanılır.

*Fruktoz: Meyve şeke­ri. Serbest şekilde en çok balda bulunur, ayrıca meyvalarda da çok bulunmaktadır. Glikoz ile beraber ev şekerinin (beyaz şekerin) yapısına da girer. Bal ve olgun meyvelerde bol bulunur.

*Galaktoz: Tek başına değil de, umumiyetle diğer şekerlerle birlikte bulunur. Meselâ sütün karbonhidratlarından biri olan laktoz; galaktoz ve glikozun birleşimin­den meydana gelir. Süt ve süt ürünlerinde bol bulunur (=süt şekeri). Tabiatta az bulunur. Hayvansal bir besin kaynağıdır.
*Monosakkaritlerin difüzyon hızları şöyledir.

Galaktoz > Glikoz > Fruktoz

Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.

En basit karbonhidratlardır ve basit şekerler olarak adlandırılır. Monosakkaritler daha küçük birimlere parçalanamazlar.

Cn(H2O)n genel formülü ile gösterilir (n = 3, 4, 5,.... gibi rakamları gösterir). Fakat bu formül bütün karbonhidratlara uygulanamaz. Mesela, deoksiriboz (C5H10O4) ve rammoz (C6H12O5) şeker oldukları halde yukarıdaki formüle uymazlar. Diğer taraftan C3H6O3 formülü ile gösterilen laktik asit, karbonhidratların genel formülüne uymasına rağmen bir şeker değildir.


Monosakkaritlerin, karbon sayısı 3-8 arasında değişir.

Biyolojik açıdan önemli monosakkaritler;

5 C'lu pentoz ve 6'lu heksoz şekerlerdir. Riboz ve deoksiriboz, 5 C'lu şekerlerdir.

Glikoz (üzüm şekeri, kan şekeri), galaktoz (süt şekeri) ise 6 C'lu şekerlerdir. Suda çözünürler ve tatlıdırlar.

Monosakkaritler(Basit Şekerler)

Karbonhidratların en basitidir.

Kullanılmaya hazır enerji larıdır.

Genel formülleri (CnH2nOn )dir.

Çoğu basit şeker tatlıdır ve suda eriyebilir.

Karbon sayıları 3 - 9 arasındadır.

Karbon sayılarına göre monusakkaritler:

3 karbonlu şekerler: Triozlar (Örnek:Gliseraldehit)

4 karbonlu şekerler: Tetrozlar (Örnek: Eritroz)

5 karbonlu şekerler: Pentozlar

6 karbonlu şekerler: Heksozlar

Bitkisel monosakkarritler nelerdir kısaca

• 
  Monosakkaritler - Trioz


• 
  Monosakkaritler - Pentoz


• 
  Monosakkaritler - Heksoz