MUKATAA a. (ar. mukataca). Esk. 1. Toprağın belli bir para karşılığında birine bırakılması: "Kerem mukataası ta zamanı hâtemde...
MUKATAA a. (ar. mukataca). Esk.
1. Toprağın belli bir para karşılığında birine bırakılması: "Kerem mukataası ta zamanı hâtemden / Kalub mesadda bir kimse olmadı tatib" (Fuzuli, XVI. yy.).
2. Bağ, bahçe, tarla gibi ekili arazi için verilen ver.
—Ikt. tar. Osmanlı Imparatorluğu'nda tımar düzeni dışında kalan vergi larına verilen ad. (Bk. ansikl. böl.)
—isi. huk. Vakıf arsası üzerine yapılan bina ve dikilen ağaç için vakıf idaresine ödenen yıllık kira.
—ANSİKL. ikt. tar. Mukataaların coğrafi sınırları ile alınacak vergilerin tür ve miktarları maliye tarafından saptanırdı. Mukataaların sınırlı bir bölümü, emanet usulüyle devletçe yönetilir, büyük bölümü ise iltizama verilirdi. Yıllık gelirinin en az değeri maliye tarafından saptanan mukataalar açık artırmaya çıkarılır, en yüksek teklifi yapan mültezime 1-3 yıllığına vergilerini toplama hakkı devredilirdi. XVI. yy.'ın ikinci yarısında devletin nakit gereksinmesinin artmasıyla, tımar düzeninin bir parçası olan vergi ları da mukataaya çevrilerek iltizama verilmeye başlandı.
1. Toprağın belli bir para karşılığında birine bırakılması: "Kerem mukataası ta zamanı hâtemden / Kalub mesadda bir kimse olmadı tatib" (Fuzuli, XVI. yy.).
2. Bağ, bahçe, tarla gibi ekili arazi için verilen ver.
—Ikt. tar. Osmanlı Imparatorluğu'nda tımar düzeni dışında kalan vergi larına verilen ad. (Bk. ansikl. böl.)
—isi. huk. Vakıf arsası üzerine yapılan bina ve dikilen ağaç için vakıf idaresine ödenen yıllık kira.
—ANSİKL. ikt. tar. Mukataaların coğrafi sınırları ile alınacak vergilerin tür ve miktarları maliye tarafından saptanırdı. Mukataaların sınırlı bir bölümü, emanet usulüyle devletçe yönetilir, büyük bölümü ise iltizama verilirdi. Yıllık gelirinin en az değeri maliye tarafından saptanan mukataalar açık artırmaya çıkarılır, en yüksek teklifi yapan mültezime 1-3 yıllığına vergilerini toplama hakkı devredilirdi. XVI. yy.'ın ikinci yarısında devletin nakit gereksinmesinin artmasıyla, tımar düzeninin bir parçası olan vergi ları da mukataaya çevrilerek iltizama verilmeye başlandı.
Kaynak: Büyük Larousse
Osmanlı Kurumları - Mukataa Kurumu
YORUMLAR