O Nedir?

O a 1. Türk abecesinin on sekizinci harfi. 2 Geniş, yuvarlak, art meşhur. *ANSİKL. Dilbil. Fenike abecesindeki, "göz" anl...

O a

1. Türk abecesinin on sekizinci harfi.

2 Geniş, yuvarlak, art meşhur.





*ANSİKL. Dilbil. Fenike abecesindeki, "göz" anlamına gelen ayn (göstergenin önceki yazılarda rastlanan biçimine uyar) boğazsıl bir ünsüzü belirtiyordu. Yunanlılar bu göstergeyi o ünlüsünün yazımında kullandılar, ionialılar'ın yapmış olduğu kısa bir o (omikron) ile uzun bir o (omega) arasındaki fark klasik yunan abecesinde benimsenmiş, fakat Etrüskler'le Romalılar tarafınca kullanılmamıştır. Tek çizgiyle çizilmiş çember biçimindeki o'nun ortaya çıkması, latin yazılarında, bilhassa de işlek biçimlerde, çok sonralara rastlar: genel olarak o yönleri ters iki yarım çemberle gösterilirdi; bu durum çoğunlukla dikey bir eksenin iki yanında bulunan kalınca çizgileri de açıklar.


* Sesbilgisi. O sesi, eski türkçe döneminden beri kurallı olarak yalnızca ilk hecelerde bulunur. Şimdiki süre ekiyor, yorıyürümek' fiilinin ekleşmesi ile ortaya çıktığından (XV. ve XVI. yy.) bu kurala aykırıdır. Ek olarak ünlemlerde (aboo!, ohooi), bileşik sözcüklerde (karakol, başıboş, akkor, anayol), aktarımlarda (hekim koridor rapor panorama, pantolon, hipodrom) ilk heceden sonraki hecelerde de o sesi bulunur.


* Tarihsel sesbilgisi. Eski türkçede o sesi bulunduran kimi sözcükler, Türkiye türk- çesinde daralarak u ve ü olmuştur: yorı- > yöri- > yürü-, odun- > oyan- > uyan-, bodun > budun, bo > bu. Eski türkçede işte anlamında kullanılan oş sözcüğü de uş olduğu şeklinde türevlerinde ş sesinin daraltıcı ve inceltici etkisiyle i sesine dönüşmüş, kimi zaman de düşmüştür: Oş ol > uşol > şol, oş amtı > uş emdi > şimdi, oşda > uşda > işte. Doğu türkçesinde buz- biçiminde olan ve eski türkçede de doğu türkçesindeki şeklinde olduğu varsayılan eylem, Türeye türkçesinde boz- olmuştur. Gene doğu türkçesinde tuğ- biçiminde kullanılan eylem, Türkiye türkçesinde toğ- > doğ- olmuştur.

Eski türkçede kısa o sesi yanında bir de uzun o sesi (ö) vardır. Bu ses uygurca yazıda iki o ile gösterilmiştir: oon ‘on', oof 'od, ateş', toon 'don, elbise', tooz 'toz'. Bu sözcükler bugünkü türmencede de uzun meşhur ile söylenir. Yakutçada ise o, 5>uo gelişmesi görülür: uot 'ateş', uen 'on', su- ot 'yol', tuol- 'dolmak'.

Kazan türkçesinde ve başkırtçada o > u gelişmesi görülür: bol- > bul- ‘olmak', kol > > kul ‘kol', oku- > uku- 'okumak', yol > yul 'yol'.

«aşka ağzında o > O olur: ok > Ol}, ol- > üt-, çok > çat}.

Özbekçede o ile a içinde bir ses vardır: â. Genel türkçedeki kimi a sesleri, â'ya dönüşmüştür: bâş lt; baş, âl- lt; al-, uyğân- lt; oyğan- 'uyanmak', kelmâk 'gelmek', bây lt; bay 'varlıklı'. Arapça ve farsçadan geçen uzun a sesleri de özbekçede â'ya çevrilir: zamân lt; zamSn, devâr lt; divar, tjâne lt; }Sne, kitâb lt; kitâb.

Doğu türkçesinde ikinci hecede bulunan u sesi gerileyici benzeşme ile ilk hecede a > o gelişmesine niçin olur: - tun > tjotun, açuk > oçuk, aruk > oruk 'zayıf', tamur > tomur 'damar', tanut- > tonut- 'tanıtmak', namus > nomus.

Kırgızcada ve altaycada dudaksıl uyum yerini dudaksıl çekime bırakmıştır. Böylece yuvarlak ünlülerden sonrasında, geniş yuvarlak ünlüler gelir: oymok lt; oymak, ko- nok lt; konuk, korkok lt; korkak, orto lt; orta, çolok lt; çolak, boyok lt; boyağ ‘boya'. Kırgızcada eski ğ, -ğu > w sesleri meşhur ile birleşerek uzun bir o olur: too lt; tağ 'dağ', ooz lt; ağız, boo lt; bağ.

Çağataycada v sesi şu sözcüklerde yanında bulunan a'yı o'ya çevirir: avuç > ovuç, acun > ocun (bunun yanında acun), avun- > ovun-. Buna karşılık şu sözcüklerde v tarafındaki o sesi de a olur: soğuk > sovuk savuk. kov- > kav-.

O k. adi. 3. teki. k.

1. Adı geçen ya da sözü edilen kişinin vurgulanması durumunda kullanılır (vurgulama haricinde fiile eklenen 3. teki. k. eki konuşanı belirtmekte yeterlidir): O söylemiş oldu. O artık geri dönemez. Bu işi o mu yapmış oldu? Onu, 3. teki. k. adılının belirtme durumu: Onu evde bıraktık. Onu ve dostlarını görmek istemiyorum. || Ona, 3. teki. k. adılının yönelme durumu: Ona erken gelmesini söylemiştim. Kitabı ona bırak, ben sonrasında alırım. || Onda, 3. teki. k. adılının bulunma durumu: Çakmağım onda kaldı. || Ondan, 3. teki, k. adılının çıkma durumu: Ondan haber temenni ediyorum; o nedenle o yüzden: Bugünlerde parasız da ondan buraya gelmiyor. || Onun, 3. teki. k. adılının tamlayan durumu: Bu sigara kimin? Onun. Onun se çimi, ben karışamam. Onun kızı. || Onunki, 3. teki, kişiye ilişik olan şeyi, kimseyi belirtir: Onunki güzel değil, bunu al. || Onsuz, o olmadan: Onsuz hiçbir yere gitmem.

2. O bu, hepimiz, diğeri beriki: O bu söz edecekmiş, etsin.


* işaret adi.

1. BU ve şu'ya karşıt olarak uzakta, göz önünde bulunmayan bir varlığı, bir şeyi ya da daha evvelinde söylenmiş olanı belirtmek suretiyle, bir adın, ad öbeğinin ya da bir cümlenin yerine kullanılır: istediğim o değil, şuradaki kırmızı olanı. O daha pahalı, bunu alalım. O bir hataydı. O başka, bu söylediğim daha uygun. O söylediğini duymamış olayım. || Onu, o adılının belirtme durumu: Onu bana uzatır mısın? || Ona, o adılının yönelme durumu: Ona söz söyleme. || Onda, o adılının bulunma durumu: Onda kızacak bir şey bulamıyorum, o şekilde vakalar devamlı dur. || Ondan, o adılının çıkma durumu: Ondan başka söyleyecek söz bulamadın mı? Onun, o adılının tamlayan durumu: Onun kadar karmaşığına rastlamadım.

2. O denli, o aşama, o şekilde, o denli: O denli çalışmana gerek yok. || O halde, bir durum karşısında "öyleyse, bu takdirde, bu şekilde olduğuna göre†anlamlarında kullanılır: O halde yapılacak hiçbir şey yok anlamına gelir. || O denli, aşırılık, çokluk belirtir: O denli ilgi göstermeyin, değmez; hiddet, kızgınlık ve korkutma anlatır: Benden söylemesi, o denli!; hepsi, tümü anlamında kullanılır: Ortalıkta birkaç yaşlı hanım var, o denli. || O takdirde, sözü edilen durum göz önüne alındığında; o halde. || Ona buna, her insana: Ona buna dil uzatmak, sataşmak. || Onu bunu bilmemek, özür tanımamak, başka söz, başka itiraz istememek: Onu bunu bilmiyorum, bizimle geleceksin. || Onun için, bundan dolayı, bundan dolayı: istediğini kday vermezler sana, onun için çok çalışman gerekecek.


*Psikan. Freud'un ikinci ruhsal aygıt kuramında, kişiliğin ruhsal öğesi ve dürtüsel kutbu, (alm. dasEs.) [Bk. ansikl. böl.]


* işaret sıt.

1. BU ve şuya karşıt olarak uzakta, göz önünde bulunmayan bir varlığı, bir şeyi ya da daha ilkin sözü edilmiş olan bir şeyi belirtir: O otomobil kimin? O evlerin hepsi birbirinden güzel. O sorun kafamı kurcalıyor.

2. Sözü edilen yere ya da zamana gönderir: O yerlerden hiçbir süre hoşlanmadım. O yıl çoğumuz bir aradaydık.

3. Bir hiç kimseye karşı kızgınlık, aşağılama anlamı taşır: O kızın yaptıklarına artık dayanamıyorum. O adama söyle, tekrar yoluma çıkmasın.

4. Cümlede yinelenen görevdeş öğeleri belirtirken anlatımı abartır: O evler, o bahçeler, o parklar, sanki cennetten bir köşe.

5. O duvar senin bu duvar benim, bir kimsenin sarhoşluk yüzünden yalpalayarak yürüdüğünü belirtmek için kullanılır. || O gün bu gün, o günden, o zamandan beri: O gün bu gün tekrar yanımıza gelmedi. || O kapı senin, bu kapı benim, devamlı olarak gezip dolaşmayı, kapı kapı gezmeyi anlatır: O kapı senin bu kapı benim derken gene akşamı ettin. || O saal, derhal, zaman geçirmeksizin, o anda: ilacı iç, o saat ağrın geçer. || O taraflı olmamak, aldırış etmemek, ilgisi yokmuş şeklinde hareket etmek, önemsememek: Karşı koyalım dedim, kimse o taraflı olmadı. || O tarakta bezi olmamak, o şeyle uğraşmamak, ona karşı ilgi duymamak: O tarakta bezi olanlardan değil. || O yolda, sürdürdüğü tutum ve seviye içinde: O yolda giderse hiçbir şeye haiz olması imkansız. || O yolun yolcusu, ahlakdışı sayılan fena bir yola kendini kaptırmış kimse.


*ANSİKL. Zur Einführung des Narzissmus (Narsisizmin incelemesine giriş) [1914] adlı çalışmasında Freud, ben'in bir seviyede bilinçdışı olabildiğini ortaya koyan bir takım klinik olguyu inceledi. G. Groddeck'in çarpıcı sezgisi olan o (Das Buch vom Es [O üstüne), 1923), S. Freud'a, bilindışı terimine eklenmekle beraber kişiliğin dürtüsel kutbunu tanımlayan bir ruhsal unsur terimini ortaya çıkarma olanağını sağlamış oldu. O'nun kendine özgü bir örgütlenmesi yoktu. Dış gerçekliğin baskısıyla, ben dürtüsel enerji deposu olan o' dan doğuyordu. Buna gore ben ve o, bir bağımlılık bağıntısı içinde ortaya çıkıyordu. Şundan dolayı ikinci topiğinde Freud ben, o ve üstben öğeleri arasındaki ekonomik ilişkilere, genel olarak onların dinamik çatışmalarından daha çok ehemmiyet veriyordu ve bu bakımdan ben de üstben de özerklik iddiasında bulunamazdı. üstben, o' nun ilk nesne seçimlerine karşı tepki göstermeyi sürdürdüğü süre bile, o'nun kalıtçısı olarak betimleniyordu. Ben'in nesneye gore çeşitli tavırlarıyla o'na gösterdiği aykırı fakat mecburi bir bağlılıktı bu. Aynı durum üstben ve ideal ben için de geçerliydi. Ben ve üstben öğeleri, o'nun etkinliğini tasarım olarak dile getirebilirse de o ben'e ne sevgi, ne de kin gösterebilirdi. Eros ve ölüm dürtüsünün çatıştıkları zamandışı arenaydı, zorlayıcı tesirleri ben ve üstben içinde çatışmalara neden olan bir öğeydi, Freud'un o görüşü kesinlikle insanbiçimci bir görüştü.


*O Anorg. kim. Oksijen'm simgesi.


*Hematol. ABO alyuvar sistemindeki bir kan grubunu belirtir.


*Mat. çözlm. Bir f fonksiyonunun bir g fonksiyonuna gore daha büyük kıymet aldığını göstermeye yarayan Landau*'ın no- tasyonu. [f = O (g).]


*o Mat. çözlm. Bir f fonksiyonunun bir g fonksiyonu yanında dikkatsizlik edilebildiğini göstermeye yarayan Landauâ€ın gösterilişi. [f - o(g).]


*Org. kim. Orto'nun kısaltması.


*O ünl. Cümlenin başına getirilerek şaşma, beğenme, alay, vb. duyguları vurgulayarak belirtir: O! Saatin bu kadar geç bulunduğunu fark etmemişim! O! Bu ne güzellik. O! Siz buralara gelir miydiniz?

Kaynak: Büyük Larousse








 

YORUMLAR

Ad

Anlamı Nedir?,22,Biyoloji Konu Anlatımı,25,Cilt Bakımı,82,Coğrafya Ders Anlatımı,978,Genel,46,Güzel Sözler,16075,Music,1,Ne Nedir?,32164,Resimli Sözler,4111,Saç Sağlığı,119,Sağlık Bilgileri,1596,Soru-Cevap,10236,Sports,1,Tarih Konu Anlatımı,5,Teknoloji,36,Türk Dili ve Edebiyatı Konu Anlatımı,2,
ltr
item
Ders Kitapları Konu Anlatımı: O Nedir?
O Nedir?
Ders Kitapları Konu Anlatımı
https://ders-kitabi.blogspot.com/2017/05/o-nedir.html
https://ders-kitabi.blogspot.com/
http://ders-kitabi.blogspot.com/
http://ders-kitabi.blogspot.com/2017/05/o-nedir.html
true
5083728687963487478
UTF-8
Tüm Yazılar Yüklendi hiçbir mesaj bulunamadı HEPSİNİ GÖR Devamı Cevap Cevabı iptal Silmek Cevabı iptal Home SAYFALARI POST Hepsini gör SİZİN İÇİN ÖNERİLEN ETİKET ARŞİV SEARCH Tüm Mesajlar İsteğinizle eşleşme bulunamadı Ana Sayfaya Dön Pazar Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Şu anda... 1 dakika önce $$1$$ minutes ago 1 saat önce $$1$$ hours ago Dün $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago more than 5 weeks ago İzleyiciler Takip et THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Tüm Kodunu Kopyala Tüm Kodunu Seç Tüm kodlar panonuza kopyalanmıştır. Kodları / metinleri kopyalayamıyor, kopyalamak için lütfen [CTRL] + [C] tuşlarına (veya Mac ile CMD + C'ye) basınız Table of Content