Omurga ve Omurilik Hakkında Bilgi

Omurga ve omurilik nedir? Omurga ve omuilik ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız. Omurga, 33 kemiğin birbirlerine ek...

Omurga ve omurilik nedir? Omurga ve omuilik ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız.

Omurga, 33 kemiğin birbirlerine eklenmesiyle meydana gelmiş bir kemik dizisidir, omurgalı yaratıkların iskeletlerinin esasını meydana getirir. Tüm diğeri kemikler bu omur dizisinin çevresine çatılmıştır. Omurgayı oluşturan 33 kemiğin her birine «omur» denir. Omurların 7’si uzunlukta, 12’si sırtta, 5’i belde, 5’i sağrıda, 4’ü de kuyruksokumundadır. Kuyruk sokumundaki omurlar biçimlerini kaybetmişler, birbirleriyle kaynaşmışlardır. Hayvanlarda omurlar kuyrukta da uzayıp gider.

Her omurda kalınca bir kısımla üç çıkıntı, ortada da yuvarlak bir delik vardır. Bu kalınca kısma «omur cismi», çıkıntıların ortadakine de «dikensi çıkıntı» denir. Bunlar sırtımızda zincir benzer biçimde bir sıra kemik çıkıntısını meydana getirirler. İki yandaki kısa çıkıntılara da «yan çıkıntıları» denir. Bunlar elle dışarıdan anlaşılmaz.

Omurların ortasındaki delikler uzun bir kanal meydana getirirler. «Omurga kanalı» denilen bu kanalın içinde «omurilik» bulunur.

Omurilik Nedir?

Omurilik, beyinciğin derhal altında bulunan «omurilik soğanı»nın omurga kanalı içindeki devamıdır. Dışı fildişi beyazlığında, içi de boz renktedir, üstünde saçak biçiminde sinirler bulunur. Omuriliğin görevi, her şeyden ilkin, vücutla beyin arasındaki ilintiyi sağlamaktır.

Omurilik 27-30 gram ağırlığındadır; çapı, ortalama 1 santim’dir; yalnız, her yerinde aynı değildir: Biri belin, ikincisi de kolların bulunmuş olduğu iki ayrı yerde hafifçe şişkinlik gösterir. Son kısmı da at kuyruğu biçiminde saçaklı bir sinir demeti halindedir.

Omuriliğin, biri öne, diğeri arkaya bakan yüzünde, boylu süresince uzayıp giden iki oluğu vardır. Boz renkli kısım bu iki oluğun ortasında kanatlarını iki yana açmış bir kelebek biçiminde kalır. Önde kalan kısmında hareket sinirlerinin kökleri, arkada kalan kısmında da duyu sinirlerinin kökleri yer almıştır.

Omuriliğin bir başka görevi tepke (refleks) hareketlerinin merkezi olmasıdır. Kendi isteğimizle yapmamıza, ya da önlememize olanak olmayan hareketler «tepke hareketleri»dir. Karanlık bir odada göz bebeklerimizin genişlemesi, ekşi bir yiyecek karşısında ağzımızın kendiliğinden sulanıvermesi, elimiz yanınca, derhal çekivermemiz benzer biçimde hareketler hep tepke hareketleridir.

Uyurken birinin tabanımızı gıdıkladığını farz edelim. Bu duyu, duyu sinirlerinden omuriliğe gelir. Oradan beyne doğru gideceği yerde, omuriliğin ön tarafına geçer, hareket sinirleri tarafınca bir hareket emri haline gelir, hareket sinirleriyle tekrardan ayağımıza doğru yol alır. Bunun sonucu olarak da derhal ayağımızı çekeriz.

İstemli hareketlerin beyinden gelmesine karşılık, tepke hareketleri omurilikten gelir. Böylece, omurilik birçok bakımdan beynin emek harcama yükünü azaltır.

Omurilik alışkanlık hareketlerini yerine getirmemizi de sağlar. Dans etmek, bir müzik aleti çalmak, hattâ merdivenden inmek benzer biçimde hareketleri, başlangıçta acemiyken beynin yardımı ile düşünerek yaparsak da, zaman içinde, bu hareketler «yeti» (meleke) haline gelir, bu işi, omuriliğin yardımı ile, asla düşünmeden, üstelik daha kolaylıkla yaparız.