İlk kurulan Türk devletlerinin diğer çevre kültür ve devletler ile olan ilişkileri ile ilgili bilgilerin yer aldığı yazımız. 1. Türk – Çin ...
İlk kurulan Türk devletlerinin diğer çevre kültür ve devletler ile olan ilişkileri ile ilgili bilgilerin yer aldığı yazımız.
1. Türk – Çin İlişkileri
• Türk topluluklarının en çok ilişkide bulundukları devlet Çin’di.
• İlk dönemlerde, Çin topraklarına yapılan akınlar göçebe hayatın bir zorlamasıydı ve günlük ihtiyaçları gidermeye yönelikti, bir fetih hareketi değildi. Bunun dışında Türk-Çin ilişkileri ticarî ve kültürel ağırlıklıydı.
At kültürü ve Gök-Tanrı inancı Türklerden Çinlilere geçmiştir.
• Hunlar zamanında ilk kez (H Yüzyılın sonlarında) Çinlilerle antlaşma yapılmış, bu antlaşmaya göre Çinlilerin her yıl ipek, şarap vb.40 şey vermeleri öngörülmüştür.
• Göktürkler zamanında ticarî ilişkiler daha da gelişmiş, sınır kasabaları, ortak pazar yeri olarak kullanılmıştır.
• Uygurlar zamanında Çin ile yapılan ticaret en üst düzeye ulaşmıştır.
2. Türk-Moğol ilişkileri
• Moğol soyundan gelen Kitanlar X. Yüyılda, Orta Asya’da egemenlik kurmuşlardı. Kitanlar, Türkler’den;
– Sürülerin ayrılması için kullanılan hayvanların damgalanma işlemini,
– Kımız içkisini,
– Kavun – karpuzu,
– Kamdu adı verilen üzeri mühürlü olan ve para yerine geçen bez parçalarını,
– “Küçük yazı” denilen yazı türünü
– Kağan, tekin, tarkan gibi unvanları
aldılar.
Uygurlar, Moğol Devleti’nin ilk yıllarından itibaren kendilerine hocalık yapmış, devlet teşkilatında görev almışlardır.
• Bahşi adı verilen Uygur hocalar, Cen-giz’in oğullarına ders vermişler, Moğollara yazıyı öğretmişlerdir.
• Moğollar, eski Türk hukukunun pek çok yasalarını almış ve Cengiz Yasası’nın temeli böyle oluşmuştur.
• Moğolların askeri teşkilatında ve terimlerinde Türklerin etkisi açıkça görülmektedir.
3. Türk-Arap İlişkileri
• İlk ilişki, Sâsâni Devleti aracılığıyla başlamıştır.
• Hz. Ömer döneminde Nihavend savaşını kazanan Müslüman Orduları, Horasan’a kadar ilerlediler. Böylece, Batı Göktürklerle Araplar karşı karşıya geldiler.
• Emeviler döneminde Araplar Semerkant ve Horasan gibi önemli kentleri ele geçirdiler.
YORUMLAR