Osmanlı İmparatorluğu'nu kuran Osmanoğulları, devlet egemenliğini elinde bulunduran bir ailedir. Devlet Başkanı ülke ve ülkede yaşayanla...
Osmanlı İmparatorluğu'nu kuran Osmanoğulları, devlet egemenliğini elinde bulunduran bir ailedir. Devlet Başkanı ülke ve ülkede yaşayanlar üzerinde mutlak bir egemenlik hakkına sahipti. Başlangıçta yalnızca cismani iktidara sahip alan devlet başkanı/padişah, Yavuz Sultan Selim'in, Mısır'da bulunan Abbasi halifesinden hilafeti devralması ile ruhani iktidara da ulaşmıştır.
Geleneksel devlet sistemi mutlak ve teokratik yada yarı teokratik bir monarşiydi. İşleyişi, Padişah-Ulema -Yeniçeri üçgeni arasındaki uyuma bağlıydı. Gerileme döneminde ise bu unsurlar tek tek yozlaşma içindeydi.
Osmanlıda devlet ve iktidar yapısında, saltanat kurumu Devletin monarşik karakterini vurgular ve iktidarın sahibi olarak görünür. Devlet aynı zamanda teokratik ağırlıklıdır, anayasallaşma hareketleri, padişahın iktidarını paylaşma çabaları kısmen sonuç verse de kısa sürmüş buna karşın yönetimi laikleştirme çabaları I.Meşrutiyetle sağlanamamıştır. Çünkü. Devletin dini "dni-i İslam'dır"(md.11),Padişah aynı zamanda halife olup(md.3,4) "ahkam-ı şerriye" yi uygulatır(md.7), Şžeyhülislam devlet örgütü içinde ve hükümette yer almaktadır (md.27), Yasalar "umur'u diniye"ye (din buyrukları) aykırı olamaz(md.64),Ülkede şeriyye mahkemeleri vardır ve anayasa tarafından tanınmıştır(md.87) gibi hükümler çoktan ilk anayasada yerini almıştı.
Laikleşme, anayasal gelişmelerle tam anlamıyla sağlanamasa da bu anlamda büyük gelişmeler sağlanmıştır. Şžimdi bunlara kısaca bir göz atalım.
YORUMLAR