Paralel Daireleri : Kutup noktalarına eşit uzaklıktaki noktaları birleştiren, Ekvator'dan başlayıp yer ekseni ile Ekvator düzlemi arası...
Paralel Daireleri : Kutup noktalarına eşit uzaklıktaki noktaları birleştiren, Ekvator'dan başlayıp yer ekseni ile Ekvator düzlemi arasındaki 90° lik açıya bağlı olarak 1° aralıklarla çizilen hayali (İzafi) çizgilerdir. Paralel Dairelerinin Özellikleri
* Paralel dairelerin numaraları Ekvator'dan başlayıp, kuzeye ve güneye doğru birer derece aralıklarla artar.
* 0° Ekvator, paralel dairelerin başlangıcı ve en geniş olanıdır. Paralel dairelerinin numaralarının artış yönüne bakılarak bir yerin hangi yanmkürede bulunduğu tespit edilebilir.
* Paralel daireler, doğu-batı yönlü olarak uzanırlar. Bu özellik haritalarda yön bulmada kullanılır.
* Bir paralel daire üzerindeki bütün noktaların Ekvator'a olan uzaklığı aynıdır. Bundan dolayı enlemleri de aynı kabul edilir.
* Farklı yarımkürelerde yer alan ve mutlak değerleri aynı olan paralel dairelerin Ekvator'a uzaklığı aynıdır.
Bir yarımküredeki aynı paralel üzerindeki bütün noktaların, Ekvator'a olan uzaklıktarı, çizgisel hızları, aynı zamanda güneş ışınlarını alma açıları, gece gündüz süreleri ve enlemleri aynı kabul edilir.
* 180 paralel dairelerinin 90 tanesi Kuzey Yarımküre'de 90 tanesi Güney Yarımkürede'dir. (90° paralelleri birer noktadır.)
* Paralel daireler birbirini kesmezler.
* Paralel dairelerin çevreleri, çap ve yarıçapları, Dünya'nın şekline bağlı olarak Ekvator'dan kutuplara doğru küçülür.
* Üzerinden fazla sayıda paralel geçen yani kuzey güney yönünde geniş olan ülkelerde iklim çeşitliliği fazladır. (ABD - Şžili gibi)
* Ardışık iki paralel daire arasındaki kuşuçuşu dikey uzaklık 111 km. dir. Bu özellik iki nokta arasındaki kuşuçuşu uzaklığı hesaplamada kullanılır. Bir meridyen üzerinde komşu paralellerin arasındaki uzaklık 111 km. dir. Komşu iki meridyen daire ile komşu iki paralel arasındaki uzaklığın eşit ve 111 km olduğu yer Ekvator'dur.Paralel Nedir ? (Detay)
Ekvatora paralel olarak 1°lik açı aralıklarıyla çizildiği varsayılan dairelerdir.
Başlangıç paraleli Ekvator'dur ve en büyük paralel dairesidir (40.076km). Dünyanın şeklinden dolayı Kutuplara gidildikçe çevre uzunlukları azalır.
Ekvator : 40 076 km
30º : 34 700 km
60º : 20 000 km
Kutuplara eşit uzaklıktaki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen hayali çembere Ekvator denir. Ekvator yerküreyi Kuzey Yarımküre ve Güney Yarımküre olmak üzere iki eşit yarımküreye böler.
90 tanesi Güney, 90 tanesi Kuzey Yarımküre'de olmak üzere toplam 180 tanedirler.
İki paralel arasındaki uzaklık her yerde 111 km dir.
Paralellerin derecesi kuzey ve güneye doğru artar.
Ekvator’la dönenceler arasında kalan paralellere alçak enlemler; dönenceler ile kutup daireleri arasında kalan enlemlere orta enlemler, kutup daireleri ile kutup noktaları arasında kalan enlemlere ise yüksek enlemler adı verilir.
Bazı paraleller özel isimler alırlar.
0° paraleli Ekvator
23° 27’ kuzey paraleli Yengeç Dönencesi
23° 27’ güney paraleli Oğlak Dönencesi
66° 33’ kuzey paraleli Kuzey Kutup Dairesi
66° 33’ güney paraleli Güney Kutup Dairesi
90° kuzey paraleli Kuzey Kutup Noktası
90° güney Paraleli Güney Kutup Noktası Paralel Farkı ile Uzaklık Hesaplama
Paralel farkı ile uzaklık hesaplanabilmesi için bize verilen merkezler aynı meridyen üzerinde olmalıdır. Farklı meridyen yaylarında olduğunda açı farkı ortaya çıkar ve iki paralel arası 111 km den daha fazla olur.
Paralel farkı bulunurken verilen merkezler aynı yarımkürede ise büyük olan enlem derecesinden küçük olan çıkarılır. Farklı yarımkürede olurlarsa enlem dereceleri toplanır. 
30 x 111= 3330 km
B+D=? 20 +15=35 paralel farkı
35 x 111=3885 km Enlem Nedir ?
Yerkürede herhangi bir noktanın ekvatora olan uzaklığının açı cinsinden değeridir.Enlemin Etkileri:
Güneş ışınlarının düşme açısı kutuplara doğru küçülür. Işınların atmosferdeki yolu uzar. Tutulma artar ve sıcaklık ta kutuplara doğru azalır.
Denizlerin sıcaklığı ve tuzluluğu kutuplara doğru azalır.
İklim ve bitki örtüsü kutuplara doğru değişir.
Not: Enlem farkı arttıkça iklim ve bitki çeşitliliği artar. KYK’de görülen iklim ve bitki türlerinin benzeri GYK’de görüldüğü için iki yarımkürede uzanan alanlardan sadece birisi alınır.. Özellikle iklim ve bitki çeşitliliği Ekvatoral ve Kutup kuşağı arasındaki geçiş özelliği taşıyan Orta kuşakta artmaktadır.
Tarımın yükselti sınırı, toktağan kar sınırı (Daimi kar sınırı), Orman üst sınırı ve yerleşme sınırı kutuplara doğru azalır.
Akarsuların donma süresi kutuplara doğru uzar.
Gece gündüz arasındaki zaman farkı kutuplara doğru artar.
Dünyanın çizgisel dönüş hızı kutuplara doğru azalır. Aynı Enlem Üzerindeki Merkezlerde Ortak Özellikler
Ekvatora ve kutuplara eşit uzaklıktadırlar.
Güneş ışınlarını aynı açıyla alırlar.
Gece- gündüz süreleri birbirine eşittir.
Dünyanın çizgisel dönüş hızı aynıdır.
Aynı iklim kuşağındadırlar. Fakat aynı iklim özelliği görülmeyebilir (özel konumdan dolayı).
İki meridyen arasındaki mesafe aynıdır.
Aynı tarihlerde aynı mevsim yaşanır
YORUMLAR