PLANETARİUM a. (fr. plandtarıum). Gökyüzündeki başlıca öğeleri, gökcisimlerinin hareketlerini, yıldızlı göğün çeşitli dönemlerdeki ...
PLANETARİUM a. (fr. plandtarıum). Gökyüzündeki başlıca öğeleri, gökcisimlerinin hareketlerini, yıldızlı göğün çeşitli dönemlerdeki görünümünü, kimi gökbilim olaylarını yarıküresel bir kubbe üzerinde ışıklı izdüşümlerle göstermeye yarayan aygıt.
*Ansikl Jena'da, alman firması Cari Zeiss tarafından gerçekleştirilen ilk planetarium 1925 yılında Münih'e yerleştirildi. Bugün, dünyanın dört bir yanında, özellikle ABD'de, Almanya'da, Fransa'da, Japonya'da vb binden fazla planetarium vardır.
Pedagojik bakımdan çok önemli bir aygıt olan planetarium, yeryüzünün herhangi bir noktasında bulunan bir gözlemciye, hangi enlemde olursa olsun, gökyüzünün geçmiş ya da gelecek herhangi bir tarihteki görünümünün yansıtılmasını sağlar. En modern aygıtlarda, betimleme, merkezinde yer alan son derece parlak, noktasal bir ışık kaynağının aydınlattığı ve ekranı oluşturan yarıküresel bir kubbe üzerine doğrudan ya da optik bir sistem arasından yansıtılan delikli bir küreyle elde edilir. Ayrıca bu küre, Yer'in hareketlerinden lanan görünümlerin mekanizmasını birkaç dakikada yansıtmak için gerekli ivmeyle, gökcisimlerinin hareketlerini (günlük hareket, yıllık hareket, yüzyıllık hareketler) oluşturan hareketleri meydana getirir. Yıldızlar noktasal bir görünüme sahiptir ve gerçekte olduğu gibi parlar; ayrıca, göreli parlaklık farklılıkları da gerçeğe uygundur. Mikroişlemciler tarafından kumanda edilen servomotorlar planetleri yönetmeyi sağlar.
Elektroniğin ve bilişimin olanaklarından yararlanan en modern planetariumlar, gök mekaniği gösterilerinin, konusu son gökbilim keşifleri ya da uzayla ilgili haberler olan bir görsel-işitsel kurgu ya da film gösterisiyle tamamlandığı gerçek "uzay tiyatrolarfdır.
*Ansikl Jena'da, alman firması Cari Zeiss tarafından gerçekleştirilen ilk planetarium 1925 yılında Münih'e yerleştirildi. Bugün, dünyanın dört bir yanında, özellikle ABD'de, Almanya'da, Fransa'da, Japonya'da vb binden fazla planetarium vardır.
Pedagojik bakımdan çok önemli bir aygıt olan planetarium, yeryüzünün herhangi bir noktasında bulunan bir gözlemciye, hangi enlemde olursa olsun, gökyüzünün geçmiş ya da gelecek herhangi bir tarihteki görünümünün yansıtılmasını sağlar. En modern aygıtlarda, betimleme, merkezinde yer alan son derece parlak, noktasal bir ışık kaynağının aydınlattığı ve ekranı oluşturan yarıküresel bir kubbe üzerine doğrudan ya da optik bir sistem arasından yansıtılan delikli bir küreyle elde edilir. Ayrıca bu küre, Yer'in hareketlerinden lanan görünümlerin mekanizmasını birkaç dakikada yansıtmak için gerekli ivmeyle, gökcisimlerinin hareketlerini (günlük hareket, yıllık hareket, yüzyıllık hareketler) oluşturan hareketleri meydana getirir. Yıldızlar noktasal bir görünüme sahiptir ve gerçekte olduğu gibi parlar; ayrıca, göreli parlaklık farklılıkları da gerçeğe uygundur. Mikroişlemciler tarafından kumanda edilen servomotorlar planetleri yönetmeyi sağlar.
Elektroniğin ve bilişimin olanaklarından yararlanan en modern planetariumlar, gök mekaniği gösterilerinin, konusu son gökbilim keşifleri ya da uzayla ilgili haberler olan bir görsel-işitsel kurgu ya da film gösterisiyle tamamlandığı gerçek "uzay tiyatrolarfdır.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR