PITRAK a. 1. Anadolu'da yaygın olarak yetişen, 15 ile 100 cm boyunda, çok dallı, üzeri dikenli ya da dikensiz biryıllık otsu bit...
PITRAK a.
1. Anadolu'da yaygın olarak yetişen, 15 ile 100 cm boyunda, çok dallı, üzeri dikenli ya da dikensiz biryıllık otsu bitki. (Bil, a. Xanthium; bileşikgiller familyası.) [Bk. ansikl. böl ]
2. Bu bitkinin dikenli meyvesi.
3. Pıtrak gibi, dallar üzerinde meyvelerin aşırı ölçüde çok ve sık olarak bulunduğunu belirtmek için kullanılır: Dallarda bademler pıtrak gibiydi.
*Pedol. Zaman zaman toprak parçacıklarından oluşan bir yığışımı tanımlayan, ama nicel olarak belirlenmemiş terim.
*Tekst. Pıtrak bıçağı, pamuk iplikçiliğinde, elyaf üzerindeki yabancı maddeleri temizlemek için batör üzerine takılan, iki ya da üç metal bıçak taşıyan ve çok hızlı dönen metal mil. || Pıtrak silindiri, uzun, bükülgen iğnelerle donatılmış döner bir silindirden meydana gelen ve elyafın tarak iğneleri tarafından tutulmasını kolaylaştıran organ. || Pıtrak temizleme, yün elyafına yapışmış yabancı maddeleri temizlemek işlemi. (Bk. ansikl. böl.)
* Dokunmuş ya da yapağı halindeki yünü bitkisel maddelerden temizlemek eylemi. || Pıtrak temizleme işçisi, eskiden, elle pıtrak temizleyen kimse. || Pıtrak temizleyici, yünü, mekanik olarak pıtraklardan temizlemede kullanılan makine.
*ANSİKL. Bot. Adi pıtrağın (Xanthium spinosum) yaprakları parçalı ve sapsızdır; meyvesi 10-15 mm uzunluğunda, oval biçimde ve serttir; meyvenin üzeri çengelli, sarı renkli sık dikenlerle kaplıdır. Pıtrak otlaklarda, ekin tarlalalarında yetişen zararlı otlardandır. Dikenli meyvelerini yapıştığı yerden, özellikle koyunların yününden ayırmak zordur Büyük pıtrağın (X. strumarium) gövdesi dikensizdir, meyvesi daha iri ve dikenlidir. Her iki pıtrağın da yaprakları halk hekimliğinde idrar artırıcı, terletici ve yatıştırıcı olarak kullanılır.
*Tekst. Koyunların otladığı kimi bölgeler (özellikle Güney Amerika), yaprakları ve meyveleri dikenli çeşitli bitkilerle kaplıdır; "pıtrak" denilen bu bitkiler, koyunların sırtındaki yağlı posta takılır. Yün, iplik ya da dokuma haline getirilirken, bu parçacıklar iyice ayıklanıp temizlenmezse, boyama işlemi sırasında önemli hatalar meydana gelir. Eskiden pıtrak temizleme elle yapılırdı. Günümüzde ise pıtrak temizleme genellikle, pıtrak temizleyici aygıtlar taşıyan taraklarla, tarama sırasında gerçekleştirilir. Bu aygıtlardan kimileri, çok hızlı dönen ve üzerinde kıvrık ince uçlar bulunan silindirler yardımıyla büyük pıtrakları tutar: bu uçlara çarpan pıtraklar, takılır ve aygıtın altındaki sac hunide toplanır. Yüne daha çok yapışan, yassı pıtrakları temizlemede başka tip aygıtlar kullanılır: yün tülbenti, birbiri üzerine bastıran oluklu silindirler arasından geçirilir ve içinde yassı pıtraklar ezilerek tarama sırasında daha kolay temizlenmesi sağlanır.
1. Anadolu'da yaygın olarak yetişen, 15 ile 100 cm boyunda, çok dallı, üzeri dikenli ya da dikensiz biryıllık otsu bitki. (Bil, a. Xanthium; bileşikgiller familyası.) [Bk. ansikl. böl ]
2. Bu bitkinin dikenli meyvesi.
3. Pıtrak gibi, dallar üzerinde meyvelerin aşırı ölçüde çok ve sık olarak bulunduğunu belirtmek için kullanılır: Dallarda bademler pıtrak gibiydi.
*Pedol. Zaman zaman toprak parçacıklarından oluşan bir yığışımı tanımlayan, ama nicel olarak belirlenmemiş terim.
*Tekst. Pıtrak bıçağı, pamuk iplikçiliğinde, elyaf üzerindeki yabancı maddeleri temizlemek için batör üzerine takılan, iki ya da üç metal bıçak taşıyan ve çok hızlı dönen metal mil. || Pıtrak silindiri, uzun, bükülgen iğnelerle donatılmış döner bir silindirden meydana gelen ve elyafın tarak iğneleri tarafından tutulmasını kolaylaştıran organ. || Pıtrak temizleme, yün elyafına yapışmış yabancı maddeleri temizlemek işlemi. (Bk. ansikl. böl.)
* Dokunmuş ya da yapağı halindeki yünü bitkisel maddelerden temizlemek eylemi. || Pıtrak temizleme işçisi, eskiden, elle pıtrak temizleyen kimse. || Pıtrak temizleyici, yünü, mekanik olarak pıtraklardan temizlemede kullanılan makine.
*ANSİKL. Bot. Adi pıtrağın (Xanthium spinosum) yaprakları parçalı ve sapsızdır; meyvesi 10-15 mm uzunluğunda, oval biçimde ve serttir; meyvenin üzeri çengelli, sarı renkli sık dikenlerle kaplıdır. Pıtrak otlaklarda, ekin tarlalalarında yetişen zararlı otlardandır. Dikenli meyvelerini yapıştığı yerden, özellikle koyunların yününden ayırmak zordur Büyük pıtrağın (X. strumarium) gövdesi dikensizdir, meyvesi daha iri ve dikenlidir. Her iki pıtrağın da yaprakları halk hekimliğinde idrar artırıcı, terletici ve yatıştırıcı olarak kullanılır.
*Tekst. Koyunların otladığı kimi bölgeler (özellikle Güney Amerika), yaprakları ve meyveleri dikenli çeşitli bitkilerle kaplıdır; "pıtrak" denilen bu bitkiler, koyunların sırtındaki yağlı posta takılır. Yün, iplik ya da dokuma haline getirilirken, bu parçacıklar iyice ayıklanıp temizlenmezse, boyama işlemi sırasında önemli hatalar meydana gelir. Eskiden pıtrak temizleme elle yapılırdı. Günümüzde ise pıtrak temizleme genellikle, pıtrak temizleyici aygıtlar taşıyan taraklarla, tarama sırasında gerçekleştirilir. Bu aygıtlardan kimileri, çok hızlı dönen ve üzerinde kıvrık ince uçlar bulunan silindirler yardımıyla büyük pıtrakları tutar: bu uçlara çarpan pıtraklar, takılır ve aygıtın altındaki sac hunide toplanır. Yüne daha çok yapışan, yassı pıtrakları temizlemede başka tip aygıtlar kullanılır: yün tülbenti, birbiri üzerine bastıran oluklu silindirler arasından geçirilir ve içinde yassı pıtraklar ezilerek tarama sırasında daha kolay temizlenmesi sağlanır.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR