RİBAT a. (ar. ribat). Esk. 1. ip, bağ, sicim. 2. Han gibi barınılacak, konaklanacak yer. *Ed. Divan edebiyatında âşığı sevgiliye ...
RİBAT a. (ar. ribat). Esk.
1. ip, bağ, sicim.
2. Han gibi barınılacak, konaklanacak yer.
*Ed. Divan edebiyatında âşığı sevgiliye bağlayan duygu, sevgi: Ribat-ı muhabbet (sevgi bağı). || Divan edebiyatında evren: Ribat-ı harap (yıkık konak).
*Esk. anat. Sinir. || Ribat-ı ariz, enli bağ. || Ribat-ı beynel mafsal, eklem bağı. || Ribat-ı muallik, aşıcı bağ. || Ribat-ı müdevver, yuvarlak bağ.
*Mim. İslam mimarlığında, kara ve deniz sınırlarının önemli noktalarında yer alan, güvenli bir üs niteliğinde, korunaklı yapı. (Bk. ansikl. böl.)
*Tasav İnsanların ve tüm ölümlülerin için- dp yer aldığı gelip geçici ülke, dünya. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Mim. Önceleri, askerlerin barındığı savunma amaçlı ribatlar, kervansaray işlevini de üstlenmişti. Daha sonra zaviye, tekke, hankâh gibi dinsel bir nitelik kazandı. D'dan B.'ya geldikleri sanılan ve bulundukların yerin önemine göre büyüklükleri değişen bu yapılar, bir savunma duvarıyla çevrili mescit, odalar, arhbarlar, ahırlar, sarnıç ve gözetleme ve işaret kulesi olarak da kullanılan bir minareden oluşuyordu. Semerkand'da, Horasan'da, Maveraünnehır'de ve Akdeniz kıyıları boyunca ribatlar inşa edilmişti. D.'daki ebatlardan günümüze kalıntı ulaşmamasına karşılık. G Akdeniz kıyılarından, İfrıkiyede sağlam örnekler bulunmaktadır. Bunların ilk örneklerinden biri, abbasi valisi Hartama'nın yaptırdığı Monastır rıbatı'dır (796). Bu ribat daha sonraki eklemelerle korunaklı bir kent görünümü kazandı. Bir başka önemli örnek, aglebı emirı Zıyadetullah'ın inşa ettirdiği Sus ribatı'dır (821).
*Tasav. Tasavvuf inancına göre, dünya bir konak, başta insanlar olmak üzere tüm canlılar bu konağın gelip geçici konuklarıdır; tüm ölümlüler, yolları üzerindeki bir ribatta (handa, kervansarayda) konaklayan yolculara benzerler. Bu ribat, bir konukevidir ve konuk, eninde sonunda geldiği ana kaynağa, tanrısal ülkeye dönecektir Bazı sufiler, insan bedeninin de ruh için bir geçici konaklama yeri olduğuna öne sürerler. Ribat sözcüğü bunun dışında dergâh, tekke anlamlarında da kullanılmıştır.
1. ip, bağ, sicim.
2. Han gibi barınılacak, konaklanacak yer.
*Ed. Divan edebiyatında âşığı sevgiliye bağlayan duygu, sevgi: Ribat-ı muhabbet (sevgi bağı). || Divan edebiyatında evren: Ribat-ı harap (yıkık konak).
*Esk. anat. Sinir. || Ribat-ı ariz, enli bağ. || Ribat-ı beynel mafsal, eklem bağı. || Ribat-ı muallik, aşıcı bağ. || Ribat-ı müdevver, yuvarlak bağ.
*Mim. İslam mimarlığında, kara ve deniz sınırlarının önemli noktalarında yer alan, güvenli bir üs niteliğinde, korunaklı yapı. (Bk. ansikl. böl.)
*Tasav İnsanların ve tüm ölümlülerin için- dp yer aldığı gelip geçici ülke, dünya. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Mim. Önceleri, askerlerin barındığı savunma amaçlı ribatlar, kervansaray işlevini de üstlenmişti. Daha sonra zaviye, tekke, hankâh gibi dinsel bir nitelik kazandı. D'dan B.'ya geldikleri sanılan ve bulundukların yerin önemine göre büyüklükleri değişen bu yapılar, bir savunma duvarıyla çevrili mescit, odalar, arhbarlar, ahırlar, sarnıç ve gözetleme ve işaret kulesi olarak da kullanılan bir minareden oluşuyordu. Semerkand'da, Horasan'da, Maveraünnehır'de ve Akdeniz kıyıları boyunca ribatlar inşa edilmişti. D.'daki ebatlardan günümüze kalıntı ulaşmamasına karşılık. G Akdeniz kıyılarından, İfrıkiyede sağlam örnekler bulunmaktadır. Bunların ilk örneklerinden biri, abbasi valisi Hartama'nın yaptırdığı Monastır rıbatı'dır (796). Bu ribat daha sonraki eklemelerle korunaklı bir kent görünümü kazandı. Bir başka önemli örnek, aglebı emirı Zıyadetullah'ın inşa ettirdiği Sus ribatı'dır (821).
*Tasav. Tasavvuf inancına göre, dünya bir konak, başta insanlar olmak üzere tüm canlılar bu konağın gelip geçici konuklarıdır; tüm ölümlüler, yolları üzerindeki bir ribatta (handa, kervansarayda) konaklayan yolculara benzerler. Bu ribat, bir konukevidir ve konuk, eninde sonunda geldiği ana kaynağa, tanrısal ülkeye dönecektir Bazı sufiler, insan bedeninin de ruh için bir geçici konaklama yeri olduğuna öne sürerler. Ribat sözcüğü bunun dışında dergâh, tekke anlamlarında da kullanılmıştır.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR