Rumeli Nedir

Rumeli : Osmanlı imparatorluğunun Tuna’ya kadar olan Avrupa arazisine verilen umumî isim. Rumeli Beylarbeyiliği : Merkezi Sofya ve bazan M...

Rumeli : Osmanlı imparatorluğunun Tuna’ya kadar olan Avrupa arazisine verilen umumî isim.
Rumeli Beylarbeyiliği : Merkezi Sofya ve bazan Manastır olan pek geniş Osmanlı eyaleti.
Rumeli Türküleri : Türk halk musikisinin Balkanlar’da teşekkül etmiş branşının türkü şeklindeki klasik ürünleri.

---

Rumeli Nedir

Rumeli, (Osmanlı Türkçesi: روم اىلى Rumili/Rumeli, Bulgarca: Румелия, Yunanca: Ρούμελη, Roúmeli) Osmanlı İmparatorluğu döneminde 15. yüzyıldan itibaren Balkanlar’ın güneyine verilen addır. Rumeli, sözündeki “Rum” kelimesi “Şark Roma İmparatorluğu sınırları içinde olan toprak, halklar”[1] anlamıyla kelimenin yapısına iştirak etmiştir.

Osmanlı Türkleri, Avrupa’ya ayak bastıktan sonrasında, burada fethettikleri bölgelere Rumeli ismini verdiler. Hâlbuki bu isim evvelce şimdiki Anadolu için kullanılmış, hatta Orta Çağ Avrupa kaynaklarında Romanie şeklinde çeviri edilmiş iken bu son biçim, Rumeli’nin Anadolu’ya bakışan olarak kullanılması benzer biçimde, Balkan yarımadasına uygulama olunmuş ve garp kaynaklarında “Peninsule romaine” tarzında da kullanılmıştır. Yeni çağlardan itibaren, Avrupa harita ve kitaplarında bu yarımadaya “Turquie d'Europe” ya da “Empire ottoman d'Europe” denildiği görülüyor ki, sonradan Türkçe neşriyatta, bu adlara denk olmak suretiyle, “Avrupa-i Osmânî” ve “Rumeli-i Şžâhâne” tabirleri kullanılmıştır.[2]

11. ve 12. yüzyıllarda, Bizans egemenliği alt kısmındaki Anadolu toprakları Diyar-ı Rum (Roma ülkesi, Rum ülkesi), Anadolu’da egemen olan Selçuklulara da Rum Selçukluları (Anadolu Selçukluları) denmiştir.

Etimoloji

“Rumeli” sözünün yapısında “Rum”, “el” sözleri vardır. Rum+el+i ( Rum (Osm.Tr.). Rumeli şu demek oluyor ki “Romalıların ülkesi” ifadesi genel olarak Şark Roma İmparatorluğu'nun haiz olduğu topraklar karşılığında kullanılmıştır.

Mana dünyası
1.Rum, Roma diyarı.
2.Osmanlı İmparatorluğu'nun Güneydoğu Avrupa'daki topraklarının tümü.
3.Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar kurulan eyaletinin ismi.
4.Osmanlı İmparatorluğu döneminde merkezi Manastır olan vilayetin ismi olup Rumeli Vilayeti olarak adlandırılır ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yenileşme ve yeni uygulamaları başlatmış olduğu ilk ildir. İlk Sandık Emini Zeyfe Güvenilir Efendi’dir. Kayıların Rumeli’de ilk konut tuttuğu yerdir. Kemal Karpat'ın Ottoman Population'ına gore halkı kahir ekseriyetle Türk’tür.

---

Coğrafi Olarak Rumeli

---

Rumelinin Sınırları

Şimal Bulgaristan, Garp Arnavutluk ve Mora yarımadası tarafındaki Cenup Arnavutluk’u, ya da başka bir ifadeyle içinde İstanbul ve Selanik, Trakya ve Makedonya’nın dâhil olduğu bölgeleri ifade eder.

16. yüzyıl

Rumeli eyaletinin kapsadığı alan günümüz Bulgaristan'ı, cenup Sırbistan, Makedonya, Bosna-Hersek, Karadağ, Arnavutluk, ve Tesalya (orta Yunanistan) bölgelerini içermekteydi.

17. yüzyıl

17.yüzyıldan başlayarak kurulan yeni eyaletler sonucunda Rumeli eyaletinin sahası giderek daralmış, ve 1864'e gelindiğinde yalnız Arnavutluk ve garp Makedonya mıntıkalarından ibaret olmuştur. 1864'ten sonrasında yürürlüğe giren Vilâyât-ı Umumiye Nizamnâmesi ile beraber Rumeli eyaleti ortadan kaldırılmıştır.

Rumeli adı son olarak daha çok merkezi Arnavutluk'la çizilen ve Garbi (Garp) Makedonya'yı ve Manastır Vilayetini de içine alan bölgenin adıdır. İdari yapıdaki değişimlerle,1870 ve 1875 de Rumeli adı de mülki taksimatla uyumlu hale getirilmiş ve temsili de durdurulmuştur

Şark Rumeli

1878 de Berlin Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu ile özerk bölge hâline getirilmiştir, fakat 18 Kasım 1885 tarihinde savaşsız bir ihtilalden sonrasında Bulgaristan'la bütünleşti.

Bugün Rumeli

Bugün "Rumeli" adı ara ara Türkiye'nin Avrupa kıtasındaki toprakları (Edirne, Kırklareli, Tekirdağ illerinin tamamı, İstanbul ve Çanakkale illerinin Avrupa Yakası ) için kullanılır.

Rumeli ve Trakya

Kimi zaman Rumeli bölge ismi ile Trakya ismi denkleştirilir ama ikisinin sınırları farklıdır. “Rumeli” ve “Trakya”, aynı yer değildir, yalnız kesiştikleri kısımlar vardır.

Rumeli İdaresi

Rumeli’nin ilk beylerbeyi (mir-i miranı) Lala Şžahin Paşa, hususi öğretmen (tutor), mürşit, muallim,hadim, atabek, sadrazam I. Murad’ın lalasıdır.Filibe’de 1362 den itibaren oturdu. 1382 Rumeli’nin başkenti Sofya’ya geçti.
Şžehabettin Paşa (1436)
Yeğen Paşa (17. yüzyıl)
Ali Paşa (1741-1822)
Georgantzoglu Paşa (1905)