Şemdinli Şemdinli, Hakkari ilinin bir ilçesidir. Yüksekova'dan 2110 metre yükseklikteki Haruna Geçiti ile ayrılan ilçe, Zap Suyu...
Şemdinli
Şemdinli, Hakkari ilinin bir ilçesidir.
Yüksekova'dan 2110 metre yükseklikteki Haruna Geçiti ile ayrılan ilçe, Zap Suyu'nun bir kolu olan Şemdinli Deresi ve kolları tarafından sulanan bir alandan oluşur. İran ve Kuzey Irak ile sınırdaş olan ilçe, doğal güzellikleri ve tarihi yapılarıyla dikkat çekmektedir.
Geçmiş
Asurice (Doğu Aramicesi) Şamizdin adına tarihi larda 9. yüzyıldan itibaren rastlanmaktadır. Aynı adın Kürtçe Şemzînanın Türkiye Türkçesi biçimi olan Şemdinan, Cumhuriyet dönemine kadar kullanılmıştır. "Şemdinli" adı 1932'de Bakanlar Kurulu kararıyla benimsenmiş Musul'da Nakşibendi tarikini ihya eden Mevlana Halid-i Bağdadi'in müridi olan Seyyit Taha 19. yüzyıl başında Şemdinan bölgesindeki Nehri köyüne gelerek önemli bir medrese kurmuş, aşiretleri barıştırmış ve Osmanlı tabiiyeti altında Urmiye'den Van'a kadar uzanan alanda etkisi hissedilen bir egemenlik tesis etmiştir. 1854-58 Rus Harbinde Hakkari aşiretlerini Osmanlı Devleti lehine seferber etmekte önemli bir rol oynayan Seyyit Taha halen Hakkari ve Irak arasında büyük saygı ile anılır.
Seyyid Ubeydullah'ın oğlu olan Seyyit Abdülkadir, babasıyla birlikte bir süre Taif'te sürgünde yaşadıktan sonra da İstanbul'a gelmiş, Ayan Meclisi (Senato) üyeliğine seçilmiş, 1919'da Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın kurucuları arasında yer almış ve 1. Damat Ferit Paşa Hükümetine Şura-yı Devlet Reisi (Danıştay Başkanı) olarak girmiştir. Seyyid Abdülkadir 1925'te Şeyh Said İsyanı'nın çıkması üzerine Diyarbakır İstiklal Mahkemesi tarafından ölüme mahkûm edilerek idam edilmiştir.
I. Dünya Savaşı'nda Şemdinli dört kez Rus işgaline uğramıştır. İlk işgal 5 Kasım 1914'ten Aralık 1914'e, ikinci işgal 13 Mayıs 1915'tan itibaren kısa bir süre, üçüncü işgal 1915 sonbaharından 31 Temmuz 1916'e, dördüncü işgal 10 Ağustos 1916'dan 24 Kasım 1917'ye kadar sürmüştür. Savaşı izleyen dönemde Şikak aşireti reisi İsmail Ağa (Simko) 20.nci Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa ile işbirliği yaparak Hakkari'den İran'ın Urmiye bölgesine çekilen Nasturilerin bölgeye dönmelerine engel olmuştur.
Şemdinli, Hakkari ilinin bir ilçesidir.
Yüksekova'dan 2110 metre yükseklikteki Haruna Geçiti ile ayrılan ilçe, Zap Suyu'nun bir kolu olan Şemdinli Deresi ve kolları tarafından sulanan bir alandan oluşur. İran ve Kuzey Irak ile sınırdaş olan ilçe, doğal güzellikleri ve tarihi yapılarıyla dikkat çekmektedir.
Geçmiş
Asurice (Doğu Aramicesi) Şamizdin adına tarihi larda 9. yüzyıldan itibaren rastlanmaktadır. Aynı adın Kürtçe Şemzînanın Türkiye Türkçesi biçimi olan Şemdinan, Cumhuriyet dönemine kadar kullanılmıştır. "Şemdinli" adı 1932'de Bakanlar Kurulu kararıyla benimsenmiş Musul'da Nakşibendi tarikini ihya eden Mevlana Halid-i Bağdadi'in müridi olan Seyyit Taha 19. yüzyıl başında Şemdinan bölgesindeki Nehri köyüne gelerek önemli bir medrese kurmuş, aşiretleri barıştırmış ve Osmanlı tabiiyeti altında Urmiye'den Van'a kadar uzanan alanda etkisi hissedilen bir egemenlik tesis etmiştir. 1854-58 Rus Harbinde Hakkari aşiretlerini Osmanlı Devleti lehine seferber etmekte önemli bir rol oynayan Seyyit Taha halen Hakkari ve Irak arasında büyük saygı ile anılır.
Seyyid Ubeydullah'ın oğlu olan Seyyit Abdülkadir, babasıyla birlikte bir süre Taif'te sürgünde yaşadıktan sonra da İstanbul'a gelmiş, Ayan Meclisi (Senato) üyeliğine seçilmiş, 1919'da Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın kurucuları arasında yer almış ve 1. Damat Ferit Paşa Hükümetine Şura-yı Devlet Reisi (Danıştay Başkanı) olarak girmiştir. Seyyid Abdülkadir 1925'te Şeyh Said İsyanı'nın çıkması üzerine Diyarbakır İstiklal Mahkemesi tarafından ölüme mahkûm edilerek idam edilmiştir.
I. Dünya Savaşı'nda Şemdinli dört kez Rus işgaline uğramıştır. İlk işgal 5 Kasım 1914'ten Aralık 1914'e, ikinci işgal 13 Mayıs 1915'tan itibaren kısa bir süre, üçüncü işgal 1915 sonbaharından 31 Temmuz 1916'e, dördüncü işgal 10 Ağustos 1916'dan 24 Kasım 1917'ye kadar sürmüştür. Savaşı izleyen dönemde Şikak aşireti reisi İsmail Ağa (Simko) 20.nci Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa ile işbirliği yaparak Hakkari'den İran'ın Urmiye bölgesine çekilen Nasturilerin bölgeye dönmelerine engel olmuştur.
Hakkari
Hakkari'nin nüfusunun az olma nedeni nedir?
Yüksekova - Hakkari
İLÇEMİZİN COĞRAFİ YAPISI
a-) Yeri, Yüzölçümü ve Rakımı
Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan ilçemiz tabiat güzelliği bakımından Hakkari ilinin en güzel ilçesidir. Türkiye'nin İran ve Irak'a hudut teşkil eden üçgeninde yer alır. Yüzölçümü 1452 Km2, rakımı ise 1450 M.dir.
b-) Bitki Örtüsü
Genellikle dağlık olan ilçemiz alanının %45'i Ormanlık, %41'i tarıma elverişsiz alan, %10'u dört veya beş ay kullanılabilen çayır ve mera ve %4'ü tarıma elverişli alandır. Ormanlarda bulunan ağaçların cinsi genellikle meşedir.
c-) Dağlar, Ovalar ve Yaylalar
Bölgedeki önemli dağlar, Derecik bölgesinde Katina Tepe, Ortaklar bölgesinde Karadağ, Tahtataş Tepe, Süngü Tepe ve Akpınar Dağıdır. Ayrıca Eldir, Elmira, Geveroki dağları ilçemiz sınırları içerisindedir. Bölgemiz ova yönünden çok fakir olmasına rağmen büyük ve küçük 15 kadar yayla bulunmaktadır. En önemlilerinden Helane, Geveruk, Bestereş ve Kani Heyder sayılabilir. Yaylalar yılın Nisan ve Ekim aylarında barınmaya imkân verir.
d-) Boğaz, Geçiş ve Gedikler
Bölgemizde Haruna Geçidi, Şapatan Geçidi, Mezar Gediği, Ortaklar Gediği, Ulaşan Gediği, Katina Boğazı, Gilini Gediği, Su Gediği önemli gedik ve geçişlerdir.
e-) Akarsular
Bölgenin genelde kuzeyden güneye, doğudan batıya meyilli bir arazi yapısına sahip olması akarsu yönünden zengin olmasını sağlamıştır. Ancak akarsuların rejimi bu dağlık yapı nedeniyle düzgün değildir. En önemlisi Şemdinli Çayı'dır. Bu çaya bağlı Kayalar ve Tanyolu'ndan gelen koluyla, Güzelkonak bölgesinden gelen kolu, Zorgeçit bölgesinde birleşerek daha batıda Konur'dan gelen Gülkan çayıyla birleşip Ormancık bölgesinden geçip batıda Irak topraklarına akar. Diğer önemli akarsu güneyimizde Irak Devletiyle hududumuzu teşkil eden Hacıbey Çayıdır. Bu akarsular kış ve bahar aylarında köprüler dışında geçit vermezler. İlçemizde Göl, Gölet ve Baraj bulunmamaktadır.
İKLİM
İlçemiz Doğu Anadolu Bölgesinde bulunmasına rağmen iklimi oldukça değişiktir. Yazları oldukça sıcak geçmesine karşın, kışları genellikle kar yağışlı ve ılımandır. İlkbahar ve Sonbahar mevsimleri yağmur, kışlar kar yağışlı olup, yaz mevsimi kurak geçer. Kar yağışı genellikle Ocak ayında gerçekleşir. Rüzgâr genellikle güneybatıdan eser ve en şiddetli görüldüğü ay Kasım ayıdır. Yüksek zirvelerde kış aylarında sis görülür. Şemdinli-Yüksekova karayolu belli yerlerde kış aylarında buzlanma yapar, yoğun kar yağışı, çığ ve aşırı rüzgarın etkisi ile belirli zamanlarda kapanır
İLÇEMİZİN NüFUS DURUMU
2007 Yılında Adrese Dayalı Kayıt Sistemine göre 31/12/2008 tarihi itibariyle Merkez Nüfus 13.081, Derecik Beldesi 7.401, Köy ve Mezraların Nüfusu 32.297 olmak üzere toplam Şemdinli Nüfus 52.779 'dır
Şemdinli - Hakkari
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Hakkâri iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasabadır. İlçe toprakları İran ve Irak sınırında olup sarp ve dağlıktır. Önemli akarsuyu, Zap Suyu'na dökülen Şemdinan'dır. Hayvancılık önemli bir yer tutar, az miktarda tarım yapılır. Kasaba, adını Şemseddinli aşiretinden almıştır. Yüzölçümü 1.652 km2, ilçe nüfusu 38.253, merkez nüfusu 11.244 (1997).
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Hakkâri iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasabadır. İlçe toprakları İran ve Irak sınırında olup sarp ve dağlıktır. Önemli akarsuyu, Zap Suyu'na dökülen Şemdinan'dır. Hayvancılık önemli bir yer tutar, az miktarda tarım yapılır. Kasaba, adını Şemseddinli aşiretinden almıştır. Yüzölçümü 1.652 km2, ilçe nüfusu 38.253, merkez nüfusu 11.244 (1997).
Hakkari
Hakkari'nin nüfusunun az olma nedeni nedir?
Yüksekova - Hakkari
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR