Roman, temsil etmiş olduğu akıma nazaran duygusal roman, natüralist roman, gerçekçi roman; mevzusuna nazaran sevgi romanı, toplumsal roman, ...
Roman, temsil etmiş olduğu akıma nazaran duygusal roman, natüralist roman, gerçekçi roman; mevzusuna nazaran sevgi romanı, toplumsal roman, polisiye roman, serüven romanı şeklinde adlar alır. Servet-i Fünûn yazarları, yakından takip ettikleri Fransız yazarların etkisiyle gerçekçi roman anlayışını benimsemişlerdir. Gerçekçi romanlar vakaları şahıs ve çevreyi gerçekçi bir biçimde anlatır. Yazarlar kendi his ve fikirlerini esere yansıtmazlar. Vakalar ve kişiler karşısında yansız bırakılırlar. Gerçekçi romanlarda eserin üslubu yapmacıksızdır. Servet-i Fünûn yazarları, romanda gerçekçi ve natüralist yazarları örnek almışlardır. Gerçekçi romanda gözlem ve araştırma ön planda, his ve hayal unsurları ise ikinci plandadır. Gerçekçi romanlarda gerçekler, görülenler ve araştırmaların ortaya koyduğu sonuçlar önemlidir. Gözlem önemlidir. Yazarlar gerçeğe uygun çevre betimlemeleri yapmıştır. Bu dönem romancıları, esere kendi his, fikir ve hayallerini karıştırmaz, kişiliğini gizler. Bundan ötürü de vakaları, kişileri iç ve dış özellikleriyle, ruhsal yönleriyle objektif bir biçimde anlatır. Dil ve üslup vakaya ve olayın kahramanının kişiliğine uygun olarak kullanılır. Natüralist romanlarda bilime ve araştırmaya daha çok ehemmiyet verilir. Natüralistler gerçeğe bağlılıkta ve toplumsal meseleleri araştırmada realistlerden epey fazla bilimsel metodlara bağlıdır. Toplumu âdeta bir laboratuvar olarak düşünürler ve eserlerini bu laboratuvar içinde, bilimsel verilere bağlı kalmış olarak yazarlar. Servet-i Fünûn yazarlarının romanlarında realizm belirgindir. Sanat sanat içindir anlayışından hareketle sanatçılar dil ve anlatıma ehemmiyet vermişlerdir.
YORUMLAR