Sürtünme kuvveti nedir, iyi mi bir kuvvettir, sürtünme kuvvetinin cismin hareketi üstündeki tesiri nedir? Sürtünme cisme iyi mi bir ...
Sürtünme kuvveti nedir, iyi mi bir kuvvettir, sürtünme kuvvetinin cismin hareketi üstündeki tesiri nedir?
Sürtünme cisme iyi mi bir kuvvet uygular?
Sürtünme cisme iyi mi bir kuvvet uygular?
Sürtünme kuvveti, bir yüzey üstünde hareket eden cismin hareketine karşı yüzeyin göstermiş olduğu dirençten lanan bir kuvvettir ve cismin hareketine zıt yönde bir kuvvet olup cismin yavaşlamasına niçin olur!
Sebep: İç başlık ve sual düzeni!!
Bir cisim başka bir cisme temas etmeden ona kuvvet uygulayabilir mi?
Dengelenmemiş bir kuvvet iyi mi dengelenir?
Uygulanan kuvvet cisme yol aldırmıyorsa iş yapılmış olur mu?
SüRTüNME KUVVETİ
Bir cismi değişik yüzeylerde hareket ettirmenin, cismin hareketinde değişimler yaptığını günlük yaşantımızdan bilmekteyiz. Pürüzlü, ıslak ya da cilalı yüzeylerde aynı cismin hareketi değişik değişik olmaktadır. Cam üstünde bir cisim daha kolay hareket ederken tahta üstünde hareket etmesi daha zor olsa gerek.
Cismin hareket etmiş olduğu yüzeyin pürüzlü olması, cismin harekete geçmesini zorlaştırırken, düz ya da pürüzsüz yüzeylerde aynı cisim daha kolay harekete geçer. Bundan dolayı halı, tahta, taşlı zemin şeklinde yüzeylerde cismi harekete geçirmek için lüzumlu olan kuvvet; cam, asfalt, yağlı zemin şeklinde yüzeylerdeki aynı cismi hareket ettirmek için lüzumlu olan kuvvetten daha büyüktür. Şu demek oluyor ki cismin temas etmiş olduğu yüzeyin pürüzlüğü arttıkça, cismin harekete geçmesi için lüzumlu olan kuvvete artmaktadır.
Şekilde olduğu şeklinde iki traktör yolda gitmektedirler. Bu traktörlerden bir tanesi asfalt yolda giderken öteki taşlı bir yolda gitmektedir. Taşlı yolda giden traktörle düz yolda giden traktörün aynı hızda gitmeleri için taşlı yoldaki traktörün daha çok kuvvet kullanımı gerekmektedir.
Bir zemin üstünde bulunan bir cismi harekete geçirmek için, yüzeyin cisme uygulanan hareketin zıt yönünde oluşan sürtünme kuvvetinden daha büyük bir kuvvete gereksinim vardır. Aksi taktirde uygulanan kuvvet cismin sürtünme kuvvetinden daha minik ya da eşitse cisim harekete geçmez.
Durağan(durgun) hızla hareket eden bir cisme etkiyen sürtünme kuvveti ile harekete geçirici kuvvetin bileşkesi sıfırdır. Şundan dolayı cismi harekete geçirici kuvvet ile sürtünme kuvveti ters yöndedir.
Bu bilgilerden hareketle; cisimler hareket ederken temas ettikleri yüzeylerin sürtünmesinden lanan ve yer değiştirmeye zıt yönde ortaya çıkan kuvvete sürtünme kuvveti denir.
Sürtünme Kuvvetinin Bağlı Olduğu Etkenler
a) Yüzeyin pürüzlü olması
Cismin hareket edeceği yüzeyin pürüzlü olması cismin hareketinde önemlidir. Pürüzlü yüzeylerde cisimlerin hareket etmesi için daha büyük kuvvete gereksinim vardır.
Tüm yüzeylerde ne olursa olsun pürüz vardır. Cisimler birbiri üstünde hareket ederken, yüzeylerindeki girinti ve çıkıntılar birbirinin içine girerek cismin hareket etmesini güçleştirirler. Cilalı yüzeylerde bu girinti-çıkıntılar daha azca olduğundan sürtünme kuvveti de o oranda azdır. Bundan dolayı pürüzlü yüzeylerin yağlanması ile bu girintiler azaltılarak daha azca sürtünme kuvveti uygulaması sağlanabilir.
b) Cismin ağırlığı
Bir cismin ağırlığı arttığında cismin ve yüzeyin girinti-çıkıntıları daha çok birbiri içine gireceğinden sürtünme de artar. Şu demek oluyor ki cismin hareketini engellemiş olan kuvvetin büyüklüğü de artar. Cismin hareket etmesini engellemiş olan bu kuvveti yenmek için, bu kuvvetten daha büyük bir kuvveti cisme uygulamak gerekir.
Sürtünme Kuvvetinin Tesirleri
Sürtünme kuvveti, cisimlerin yüzeyde tutunmasına yardım eden bir etkendir. Eğer sürtünme kuvveti var olmasaydı birçok yaşamsal etkinlik mümkün olmazdı. Yolda yürüyemez, bir yerde oturamaz, yiyecek yiyemez, yazı yazamaz, vasıta kullanamazdık. Örneklerde de görüldüğü şeklinde her türlü dirimsel olayın gerçekleşmesinde sürtünme kuvvetinin tesiri vardır. Otomobil örneğini birazcık açacak olursak, yolda hareketine süregelen bir aracın durması sürtünme kuvvetinin tesiri ile oluşmaktadır. Bu kuvvet olmasaydı frenler tutmayacağı için otomobil devamlı hareket ederdi.
Buzun sürtünme kuvvetinin toprak ya da asfalta nazaran daha düşük bir sürtünme kuvveti olduğu bilinmektedir. Kışın buzlu yollarda araçlar daha çok kaymakta ve frenlerin tesiri daha azca olmaktadır. Bundan dolayı kışın meydana gelen kazalar, öteki zamanlara nazaran daha çok olmaktadır. Bundan dolayı kışın buzun erimesi için tuz kullanılması (suyun donma sıcaklığını düşürür) ya da toprak atılması bu sürtünme kuvvetini çoğaltmak içindir.
Sürtünme kuvvetinin hayatımızı kolaylaştıran çok büyük etkilerinin yanında günlük yaşantıda işleri zorlaştırdığı da bilinmektedir. Şundan dolayı sürtünme kuvvetini yenerek, cisimleri harekete geçirmek için daha büyük kuvvet kullanılması gerekir. Ve büyük yükleri, sürtünme kuvveti sebebi ile kas gücümüzle hareket ettiremeyiz. Bundan dolayı çeşitli makineler kullanarak bu yükleri hareket ettiririz.
Makineler çalışırken, içindeki parçalar birbirine sürtünürler. Sürtünen bu parçalar zaman içinde aşınarak kullanılmaz hale gelirler. Makinelerin yıpranmasını engellemek için sürtünme kuvvetini düşürücü önlemler almak gerekir. Şu demek oluyor ki sürtünme kuvvetinin çok büyük yararları olmakla birlikte bazı zorlukları da vardır.
Sürtünme Kuvvetini Çoğaltmak ve Azaltmanın Yolları
Sürtünme kuvvetinin, bir olayın gerçekleşmesi için yetersiz kalmış olduğu durumlarda alınması ihtiyaç duyulan tedbirler vardır. Bunlardan bazılarını sıralayacak olursak;
a) Kışın otomobil lastiklerine zincir takılması,
b) Sporcuların ayakkabılarının altına dişler yapılması,
c) İş makinelerinin tekerlerinde dişlerin daha büyük yapılması,
d) Büyük kütlelerin altına tekerlek tipinde cisimlerin konulması,
e) Makinelerin yağlanması,
f) Dik yokuşlarda ulaşımı kolaylaştırmak için önlemler alınması.
Bu bildiri 'en iyi yanıt' seçilmiştir.
Bir cisim başka bir cisme temas etmeden ona kuvvet uygulayabilir mi?
Dengelenmemiş bir kuvvet iyi mi dengelenir?
Uygulanan kuvvet cisme yol aldırmıyorsa iş yapılmış olur mu?
YORUMLAR