TANZİM a. (ar. tanzim). 1. Nesnelere, şeylere belli bir düzen verme, onları düzenleme: Bir odanın, eşyaların tanzimi, işlerin tanzim...
TANZİM a. (ar. tanzim).
1. Nesnelere, şeylere belli bir düzen verme, onları düzenleme: Bir odanın, eşyaların tanzimi, işlerin tanzimi.
2. Şeyleri, bir yeri, bir mekânı tanzim etmek, bir düzen, bir biçim vermek; düzenlemek. || Tanzim satışı, temel besin maddelerinin fiyatlarının yükseltilmesini önlemek, tüketicinin eline kolay geçmesini sağlamak amacıyla belediyelerce yapılan satış.
*Esk.
1. Sıraya koyma, sıralama.
2. Düzyazı ya da şiir olarak yazma, kaleme alma.
*Ask. Tanzim topu, atış hazırlığı, ayarların yapılması ve atışın gerçekleşmesi için kullanılan top. || Düzeltme tanzimi, bir ya da birkaç seri atışın gözetlemesiyle bu atışın orta vuruş noktasını, düzeltme tanzim noktasının istenilen isabetten daha yakın bir uzaklığına götürmeyi amaçlayan işlemlerin tümü. (Bir topçu atışının düzeltilmesi deyimi, modern gözetleme ve hesaplama araçlarının, tek bir seri atışın gözetlenmesiyle işlemlerin gerçekleştirilmesine olanak vermesi nedeniyle, düzeltme tanzimi deyiminin yerini almaya başlamıştır). || Düzeltme tanzimi elemanları, düzeltme tanzimi yardımıyla elde edilen atış elemanları (sapma, nişangâh açısı, imla hakkı, parçalanma). || Düzeltme tanzim noktası, üzerinde düzeltme tanzimi gerçekleştirilen, hedefe benzer nokta.
*Balist. Tanzim atışı, orta vuruş ya da paralanma noktasını, hedefin istenen yerine isabet ettirecek atış esaslarını saptamak amacıyla yapılan işlem. || Tanzim düzeltmesi, merminin uçuşuriu etkileyen koşullar (rüzgâr, sıcaklık vb.) dikkate alınarak, atış sırasında yapılan düzeltme.
*Bine. Doğru tanzim, yanlış tanzim, iyi ya da kötü eğitim.
*AnsİKL. Ask. Uzaklık, düzeltme tanzim noktasına oranla, istikamet ve menzil olarak meydana gelebilecek sapmadan daha düşükse, düzeltme tanzimi isabetli demektir; bunun tersi durumda ise isabetsizdir. ileri gözetleyici yaklaşık olarak top hedef istikametindeyse buna istikametten gözetleme, tersi durumda yandan gözetleme, eğer gözlemlerini düzeltme tanzim noktasına göre veren iki ileri gözetleyici varsa iki yanlı gözetleme denir, ileri gözetleyicilere kullandıkları optik araçlar koordinatlarıyla kusursuz olarak saptanmışsa ve ileri gözetleyiciler gözlemlerini kuzey ve toprak açısıyla veriyorlarsa buna birleştirilmiş gözetleme denir, iki yöntem uygulanır:
1. Orta vuruş noktasının kaydırılmasıyla yapılan düzeltme tanzimi: Bu düzeltme leyıcı taratınaan oıçumunu geıeiMim. durumda ileri gözetleyicinin bir uzaklıkölçüm aygıtına sahip olması gerekir: radar ya da laser. Günümüzde artık pek uygulanmayan ve birbirinden birkaç yüz metre uzaklıkta bulunan iki ileri gözetleyici tarafından kullanılan yöntemler aynı ölçümlerin elde edilmesine olanak veriyordu. Fakat bu yöntemler, günümüz harekât gerekleriyle (birleştirilmiş ve iki yanlı gözetleme) bağdaşmayacak biçimde hedeflerin saptanması ve belirtilmesine bir yavaşlık getiriyordu. Bu yöntem, aynı topla aynı unsurlara, istenen isabete göre ikili, dörtlü ya da sekizli darbe atışları yapmak ve bunlara göre orta vuruş noktasının, koordinatlarını saptamak ve yine bunlara bakarak orta vuruş noktasını düzeltme, tanzim noktasına götürmek için atış elemanlarına uygulanacak düzeltmeleri belirlemekten ibarettir. Kusursuzca gerçekleştirilebilen bu işlemler, elektronik bir atış ölçüm aygıtı ile günümüz harekât gereklerine uymaktadır.
2. Çevrelemeyle yapılan düzeltme tanzimi. Bu yöntem, ileri gözetleyicinin hassas ve uygun bir uzaklıkölçüm aygıtı olmadığı zaman kullanılır, ileri gözetleyici istikametteki sapmaların yönünü ve değerini ölçse bile, artık menzilde atışların yalnızca yönünü bilebilir: kısa ya da uzun olarak yöntem, gözetlenen her atış serisinden sonra, atışları hedefin diğer yanına geçirecek biçimde, gerektiğinde gözetleme hattı üzerinde tutarak topun atış elemanlarını değiştirmekten ibarettir. Her defasında, sıçrama değerleri, istenilen isabet elde edilinceye kadar yarı yarıya indirilir.
Birçok yöntem (hedef koordinat sistemi, dikaçılı koordinat sistemi, birleştirilmiş sıçrama sistemi [atışları gözetleme hattında tutacak biçimde menzildeki bir sıçramayı istikametteki bir sıçramayla birleştirmeyi içeren yöntem], atış düzlemine işaret direkleri dikme vb.) ileri gözetleyicinin, hedefin, topun konumuna göre ve gözetlemenin yukarıdan ya da toprak düzeyinden yapılmasına bağlı olarak kullanılır. Gözetlemenin dik bir açıyla yapılması, atışların menzilde gözetlenmesini kolaylaştırır ve atışların, gözetleme hattı üzerinde tutulmasını gerektirmez.
1. Nesnelere, şeylere belli bir düzen verme, onları düzenleme: Bir odanın, eşyaların tanzimi, işlerin tanzimi.
2. Şeyleri, bir yeri, bir mekânı tanzim etmek, bir düzen, bir biçim vermek; düzenlemek. || Tanzim satışı, temel besin maddelerinin fiyatlarının yükseltilmesini önlemek, tüketicinin eline kolay geçmesini sağlamak amacıyla belediyelerce yapılan satış.
*Esk.
1. Sıraya koyma, sıralama.
2. Düzyazı ya da şiir olarak yazma, kaleme alma.
*Ask. Tanzim topu, atış hazırlığı, ayarların yapılması ve atışın gerçekleşmesi için kullanılan top. || Düzeltme tanzimi, bir ya da birkaç seri atışın gözetlemesiyle bu atışın orta vuruş noktasını, düzeltme tanzim noktasının istenilen isabetten daha yakın bir uzaklığına götürmeyi amaçlayan işlemlerin tümü. (Bir topçu atışının düzeltilmesi deyimi, modern gözetleme ve hesaplama araçlarının, tek bir seri atışın gözetlenmesiyle işlemlerin gerçekleştirilmesine olanak vermesi nedeniyle, düzeltme tanzimi deyiminin yerini almaya başlamıştır). || Düzeltme tanzimi elemanları, düzeltme tanzimi yardımıyla elde edilen atış elemanları (sapma, nişangâh açısı, imla hakkı, parçalanma). || Düzeltme tanzim noktası, üzerinde düzeltme tanzimi gerçekleştirilen, hedefe benzer nokta.
*Balist. Tanzim atışı, orta vuruş ya da paralanma noktasını, hedefin istenen yerine isabet ettirecek atış esaslarını saptamak amacıyla yapılan işlem. || Tanzim düzeltmesi, merminin uçuşuriu etkileyen koşullar (rüzgâr, sıcaklık vb.) dikkate alınarak, atış sırasında yapılan düzeltme.
*Bine. Doğru tanzim, yanlış tanzim, iyi ya da kötü eğitim.
*AnsİKL. Ask. Uzaklık, düzeltme tanzim noktasına oranla, istikamet ve menzil olarak meydana gelebilecek sapmadan daha düşükse, düzeltme tanzimi isabetli demektir; bunun tersi durumda ise isabetsizdir. ileri gözetleyici yaklaşık olarak top hedef istikametindeyse buna istikametten gözetleme, tersi durumda yandan gözetleme, eğer gözlemlerini düzeltme tanzim noktasına göre veren iki ileri gözetleyici varsa iki yanlı gözetleme denir, ileri gözetleyicilere kullandıkları optik araçlar koordinatlarıyla kusursuz olarak saptanmışsa ve ileri gözetleyiciler gözlemlerini kuzey ve toprak açısıyla veriyorlarsa buna birleştirilmiş gözetleme denir, iki yöntem uygulanır:
1. Orta vuruş noktasının kaydırılmasıyla yapılan düzeltme tanzimi: Bu düzeltme leyıcı taratınaan oıçumunu geıeiMim. durumda ileri gözetleyicinin bir uzaklıkölçüm aygıtına sahip olması gerekir: radar ya da laser. Günümüzde artık pek uygulanmayan ve birbirinden birkaç yüz metre uzaklıkta bulunan iki ileri gözetleyici tarafından kullanılan yöntemler aynı ölçümlerin elde edilmesine olanak veriyordu. Fakat bu yöntemler, günümüz harekât gerekleriyle (birleştirilmiş ve iki yanlı gözetleme) bağdaşmayacak biçimde hedeflerin saptanması ve belirtilmesine bir yavaşlık getiriyordu. Bu yöntem, aynı topla aynı unsurlara, istenen isabete göre ikili, dörtlü ya da sekizli darbe atışları yapmak ve bunlara göre orta vuruş noktasının, koordinatlarını saptamak ve yine bunlara bakarak orta vuruş noktasını düzeltme, tanzim noktasına götürmek için atış elemanlarına uygulanacak düzeltmeleri belirlemekten ibarettir. Kusursuzca gerçekleştirilebilen bu işlemler, elektronik bir atış ölçüm aygıtı ile günümüz harekât gereklerine uymaktadır.
2. Çevrelemeyle yapılan düzeltme tanzimi. Bu yöntem, ileri gözetleyicinin hassas ve uygun bir uzaklıkölçüm aygıtı olmadığı zaman kullanılır, ileri gözetleyici istikametteki sapmaların yönünü ve değerini ölçse bile, artık menzilde atışların yalnızca yönünü bilebilir: kısa ya da uzun olarak yöntem, gözetlenen her atış serisinden sonra, atışları hedefin diğer yanına geçirecek biçimde, gerektiğinde gözetleme hattı üzerinde tutarak topun atış elemanlarını değiştirmekten ibarettir. Her defasında, sıçrama değerleri, istenilen isabet elde edilinceye kadar yarı yarıya indirilir.
Birçok yöntem (hedef koordinat sistemi, dikaçılı koordinat sistemi, birleştirilmiş sıçrama sistemi [atışları gözetleme hattında tutacak biçimde menzildeki bir sıçramayı istikametteki bir sıçramayla birleştirmeyi içeren yöntem], atış düzlemine işaret direkleri dikme vb.) ileri gözetleyicinin, hedefin, topun konumuna göre ve gözetlemenin yukarıdan ya da toprak düzeyinden yapılmasına bağlı olarak kullanılır. Gözetlemenin dik bir açıyla yapılması, atışların menzilde gözetlenmesini kolaylaştırır ve atışların, gözetleme hattı üzerinde tutulmasını gerektirmez.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR