Tariz (Taş Atma) : Bir kişiyi iğneleme, bir mevzuyla alay etme ya da sözün tam tersini kastetmedir. Ta’riz / Dokundurma / Taşlama : Sözcük...
Tariz (Taş Atma) : Bir kişiyi iğneleme, bir mevzuyla alay etme ya da sözün tam tersini kastetmedir.
Ta’riz / Dokundurma / Taşlama : Sözcük anlamıyla dokundurma ya da taşlama anlamına gelir. Kinayedekinden daha keskin alay ve eleştiri ihtiva eder. Sözün ya da kavramın gerçek ve mecazlı anlamı haricinde büsbütün tersini kastetmektir. Bununla birlikte ta’riz ile kinaye karıştırılmamalıdır. Ta’rizde mecaz anlamından ziyade sözün karşıt anlami daha önemlidir. Duz yazida ta’riz kimi zaman ayraç icinde unlem işareti ile belirtilir.
Tariz/Dokundurma/Taşlama Örnekleri
a) Tersinden Nasihat
Her nere gidersen eyle talanı,
O şekilde yap ki ağlatasın güleni,
Bir saatta söyle yüzbin yalanı,
El, bir doğru söz seylerse inanma.
b) Eline geçeni aşırmaya bak
Doğru gidenleri şaşırtmaya bak
Her insana tuzak kur düşürmeye bak
Şžerefsizlik onur olduktan sonrasında
c) "Ne kadar kültürlü olduğu ( ! ) yazılarından belirgin."
Her iki sair de ta’riz sanatı yapmış, aslolan söylemek istediklerinin tam tersini ifade etmişlerdir.
d)---müftü efendi bizlere kafir demiş.
tutalım ben ona diyem müselman.
lakin varıldıktan ruz-ı mahşere,
ikimiz çıkarız orda yalan.
---bu ne kudret ki elifbayı okur ezberden.
---tahir efendi bizlere kelp demiş,
iltifatı bu sözde zehirdir,
maliki mezhebim bana ait zira,
İtikadımca kelp tahirdir.
---bir nasihatım var zamana uygun,
tut sözümü yattıkça yat uyuma,
meşhur bir kelamdır sen kazan sen ye,
el için yok yere yanma.
---o kadar parlak zeka ki tüm sınıfları çift dikiş gidiyor.
YORUMLAR