Telesekop nedir? Telesekop iyi mi çalışır ve ne işe yarar? Tarih süresince teleskobun gelişimi ve telesekobu geliştiren bilim adamları kimle...
Telesekop nedir? Telesekop iyi mi çalışır ve ne işe yarar? Tarih süresince teleskobun gelişimi ve telesekobu geliştiren bilim adamları kimlerdir?
Gökyüzündeki Ay, Güneş, yıldız şeklinde cisimleri incelemek için kullanılan gök dürbünüdür.
Teleskopun esasını XIII. yüzyılda İngiliz bilginlerinden Roger Bacon düşünmüşse de, fikirlerini gerçekleştirememişti. Ondan sonrasında Hollandalı gözlükçü Hans Lippershey 1610’da ilk teleskopu yapmış oldu. İtalyan bilgini Galileo da bu buluşu ile birlikte geliştirdi, kusurlarını giderdi, bu dürbünle gökyüzünün o güne kadar bilinmeyen pek çok vakasını inceledi, ayrıca güneş ve ay tutulmalarını, yıldızların uydularını buldu, en önemlisi, Dünya’nın döndüğünü ispatladı. O çağlarda Kilise dünyanın dönmesini dine aykırı görüyordu. Bu nedenle Galileo’yu yargıladılar.
Teleskop iç içe girebilen iki borudan yapılmıştır. Kalınca borunun dibine ince kenarlı bir mercek yerleştirilmiştir. Bu merceğe «objektif» denir, ince borunun özgür ucunda ise gene ince kenarlı bir mercek vardır. Buna da «oküler» denir. Objektif gökyüzüne çevrilir, gözle okülerden bakılır. Uzaydan ışınlar objektife çarpınca boru içindeki odak noktasında, bakılan cismin bir görüntüsü meydana gelir. Bu, ufak bir görüntüdür. Okülerin görevi bu görüntüyü büyütmektir. İlk görüntüden çıkan ışınlar okülerden geçerek göz merceğine gelirler. Gözde ilk görüntünün daha büvük bir ikinci görüntüsü elde edilir. Böylelikle, bakılan cisim büyütülmüş, yaklaştırılmış olur, İki boruyu birbiri içine ya az, ya da çok sokarak, gözdeki görüntünün keskinleşmesi sağlanır.
İlk teleskopa, Galileo geliştirdiği için «Galileo teleskopu» denirdi. İngiliz bilgini Isaac Newton, 1666-1669 yıllarında o tür dürbünün şeklini küçük çapta değiştirerek, kendi ismini alan teleskopu yapmış oldu. Newton teleskopunda düz bir boru ile, bu borunun yanında bir delik vardır. Oküler bu deliğin önüne yerleştirilir. Borunun dibinde ise içbükey bir ayna vardır. Aynaya gelip toplanarak yansıyan ışınların önüne eğik bir düzlemsel ayna yerleştirilmiştir. Bu aynadan yansıyan ışınlar okülere, ordan da göz merceğine gelir, gözde görüntü oluşur.
Bir süre sonra, 1672’de Fransız fizikçisi N. Cassegrain, küçük çapta daha değişiklikle, kendi ismini alan teleskop tipini yarattı. Bunda düz borunun dibinde içbükey bir ayna, bu aynanın ortasında da bir delik vardır. Deliğin önüne oküler konur, okülerin arkasından da göz’e bakılır. Gökyüzünden gelen ışınlar içbükey aynada toplanarak yansıdıktan sonrasında borunun İçinde bulunan bir aynada tekrardan yansırlar. Borunun dibindeki delikten okülere, sonrasında da göz merceğine giderler. Gözde bakılan cismin görüngüsü oluşur.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonrasında çok büyük kuvvetli radyo teleskoplar yapılmıştır. Böylelikle, bugün epey uzaklardaki gök vakaları daha rahatlıkla inceleniyor. Bu tip teleskopla, uzaya radyo dalgaları gönderiliyor, bakılan cisme çarpıp geri gelen bu dalgalarla o cismin görüntüsü ortaya geliyor.
YORUMLAR