Gösterim: 7 Boyut: 17.3 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/> TOHUM 1. Bitkilerde, döllenme ve yumurtacığın ge...
Gösterim: 7Boyut: 17.3 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
TOHUM
1. Bitkilerde, döllenme ve yumurtacığın gelişmesi sonucunda oluşan, filizlenmeden sonrasında yeni bir bitkinin oluşmasını elde eden organ. (Bk. ansikl. böl.)
2. Soy sop, sülale: O çocuğun tohumu bozuk.
3. Gelecekte bazı durumlara, eylemlere, sonuçlara yol açacak olan, onları hazırlayan tutum, fiil vb.: Topluma düzensizlik tohumları ekmek. Bugün ekilen tohumlar yarın neticelerini verecektir.
4. Meni.
5.
Tohuma kaçmak, bir bitkiden söz ederken, tohum üretme zamanına gelmek, kartlaşmak; bir kimseden söz ederken, (latife yollu) yaşlanmak, kartlaşmak.
Tohumu dökülmek, aşırı seviyede korkma yüzünden çocuk yapma enerjisini yitirmiş olmak.
Fena tohum, fena yola düşeceği kabul edilen çocuk, genç.
—Bot.
Tohum iç zarı, iki zarlı (kabuklu) tohumların içteki zarı. Yumurtacıktaki ikinci zarın gelişmesiyle oluşur ve albumeni dıştan sarıyor.
Tohum taslağı, YUMURTACİKIN eşanlamlısı.
—Böcbil. ipekböceğinin (Bomyx mori) yumurtası. (Tohumun ağırlığı 0,5 ila 1 mg içinde değişmiş olur.)
Sıçrayıcı tohum, ABD ve Afrika'da yetişen sütleğengillerden bazı bitkilerin, içinde Carpocapsa saltiltans tırtılı bulunan tohum, (içerdeki tırtılın kıpırdanışı bu tohumlara bazı ani hareketler yaptırabilir. Sıçrayıcı tohumların en iyi bilineni “sıçrayıcı bezelye"dir)
Tohum belirleyici, Terebrantia öbeğinden zarkanatlılarda, döllenmiş yumurtanın çekirdeğini çevreleyen ve çokembriyonluluk halinde, tüm embriyon taslaklarına dağılarak onların erişkin hale geçmelerini elde eden sitoplazma organitlerinin tümü. (Tohum belirleyicinin görevi, Ageniaspis ve Litomastix cinslerinde bilhassa incelenmiştir.)
—Ormanc.
Tohum ağacı, kesilinceye kadar alıkonan, tohum elde etmeye yarayan seçkin ağaç.
Tohum ağaçlığı, yeni bir orman oluşturmak amacıyla tohum elde etmek için seçilmiş ağaçlardan meydana gelen hususi ağaçlık.
Tohum kurutma yeri, orman ağaçlarından elde edilmiş tohumların kabuklarından çıkarılmasına ve saklanmak suretiyle kurutulmasına ayrılmış yapı.
—Ziraat, mak. Tohum ekme makinesi - EKİM" MAKİNESİ.
—Zootekn. Adam hayvandan çıkan sperma. ll Tohum tüpü, iki ucu kapalı 11 santimetre uzunluğunda bir boru biçiminde olan ve çapına gore 1, 0,5 ya da 0,25 mİ sulandırılmış sperma içeren plastik minik tüp. Suni tohumlamada tohum taşıma, gizleme ve depolama amacıyla kullanılır.
Kaynak: Büyük Larousse
BAKINIZ
Bitkilerin çok sayıda tohum oluşturmalarının sebepleri nedir?
Açık ve kapalı tohum nedir?
Nebat Anatomisi - Tohum
TOHUM
—ANSİKL. Bot. Tohum, açı tohumlularda bir pulcuğun üstünde açıkta, kapalıtohumlularda ise bir meyvenin içindedir. Meyvenin içindeki tohum sayısı bitkilere göre farklılık gösterir. Tohumun bir kabuğu bir de içi vardır. Kabuğun yüzeyi kimisinde pürüzsüz, kimisinde dikenli (haşhaş) ya da baştan başa tüylü (pamuk) ya da bir noktada sorguç biçiminde toplu bir tutamla kaplıdır (söğüt). Tohumun üstünde, tohumu meyveye bağlayan göbekbağının izi olarak bir göbek, yumurtacığın kapısının kalıntısı olan ve kapıcık denilen çok minik bir delik bulunur Kimi zaman kabuk, kapıcığın çevresinde ibik isminde olan bir çıkıntı oluşturur (keneotu).
Tohumun mühim kısmı embriyondur. Embriyonda bir kök taslağı ve bunun uzantısı olan bir sap taslağı bulunur. Sap taslağının üstünde iki yanda çenekler (ya da birçeneklilerde tek çenek) yer alır. Sap taslağının ucunda tomurcuk taslağı denilen bir embriyon tomurcuğu bulunur. Embriyon çoğunlukla, albumen denilen bir yedek gıda dokusunun içindedir (albumenli tohumlar). Albumensiz denilen bazı tohumlarda albumen yoktur (fasulye); bu şeklinde tohumlarda yedek besinler şişkin ve etli olan çeneklerde birikir.
Bazı tohumlarda (nilüfer, karabiber), yedek besinler azca gelişmiş bir albumenin ve perisperma denilen devamlı bir evinin içinde yer alır. Tohumlar rüzgârla (kanatlı ya da sorguçlu minik tohumlar), memelilerle, kuşlarla ya da böceklerle (yenen bir meyve içindeki tohumlar, çengel tüylü ya da yapışkan tohumlar), suyla (yüzer tohumlar) ya da onları çok uzaklara fırlatan karmaşık mekanizmalarla (eşek hıyarı) etrafa dağılır. Bazı tohumlar kısa zamanda (kahve), hatta ana nebat üstünde (avicennia şeklinde vivipar bitkiler) çimlenmeye hazırdır. Fakat tohumların bir çok azca ya da çok devam eden canlı bir uyuşukluk (uyku periyodu) geçirir ve çimlenmek için elverişli dönemin gelmesini bekler Canlılık (çimlenme gücü), türlere gore birkaç günden birkaç yıla kadar sürebilir.
Bazı tohumlar gıda olarak kullanılır (buğday, fasulye, pirinç, kocadan, mısır vb. şeklinde unlu tohumlar); bazı tohumlar, çeneklerde ya da albumende depolanmış sıvı yağlar verir (kolza, haşhaş, ayçiçeği, yerfıstığı, ceviz, hindistancevizi vb.); bazıları baharat olarak kullanılır (biber, kimyon vb.); kahve, kakao gibileriyse kavrularak tüketilir.
Fosil tohumlar pek çoktur (iz halinde ya da silisleşmiş olarak). Bir tohumun bulunması o bitkinin tohumlu bitkiler şubesinden sayılması için yeterlidir.
Yabani bitkilerin çimlenme gücü ziraat bitkilerininkine (tahıllarda 10 yıldan azca) gore daha uzun sürer (20-30 yıl). Bazı bitkiler çimlenme enerjisini bir tek birkaç hafta koruyabilir (kahve ağacı, kavak, huş). Çoğu zaman 2-3 yıl bekledikten sonraki çimlenme yüzdesi bir çok vakit ilk yıla gore daha fazladır (mor üçgül: hasatta °/o 14, 3. yılda % 63), fakat 5. yıldan sonrasında azalır (aynı üçgül için % 25). Kurutularak uzun süre saklanmış olan tohumlar çimlendirilebilmiştir: nilzambağı için 250 yıl, baklagiller için 50-100 yıl. Firavunların mezarında bulunan buğdayların çimlenmesi düpedüz söylencedir, fakat tamamen istisnai koşullarda (turbalık) Neolitik devirden kalma 2 ya da 3 lotus tohumunun Japonya'da bir laboratuvarda çimlendirildiği söylenmektedir.
—Ziraat, iyi verim alabilmek için çiftçiler sağlam ve iyi tohum kullanmak zorundadırlar.
Bir tohumun tarımsal kıymeti laboratuvar deneyleriyle belirlenip denetlenir. Bu deneyler türün saflık derecesini (bir kilogram tohumdaki yabancı maddelerin miktarı ve niteliği) ve tohumun çimlenme enerjisini (100 saf tohumdan kaç tanesinin çimlendiği) ortaya çıkarır.
Ekilmeden ilkin tohumlar asalak hastalığı mikroplarını yok etmek ya da asalak hayvanlardan, bilhassa zararı olan böceklerden korumak için işlemden geçirilip ilaçlanabilir.
Tohum dezenfeksiyonu şekilleri asalakların kullanılan fizyolojik ya da kimyasal etkenlere karşı duyarlığına bağlı olduğu şeklinde mikropların tohumda bulunabileceği yere de bağlıdır.
Tohumlar ek olarak ekimi kolaylaştırmaya yarayan (tohumun eylemsiz bir kılıfla kap lanması) ya da çimlenmeyi çabuklaştıran (pancar tohumunun geç ekim için suya daldırılması, patates yumrularında dinlenme periyodunun aradan çıkarılması...) işlemlerden de geçirilebilir.
Daima verimi artırma kaygısı taşıyan ekicilerin gittikçe artan tohum isteklerini karşılamak için çok oranda sağlam, iyi ve benzeşik tohum üretmek her ülkede ziraat örgütlerince çok ehemmiyet verilen bir iştir.
Islah edilmiş kaliteli tohum üretimi ve ticaretiyle uğraşan ziraatçi sayısı, bilhassa batılı ülkelerde, pek çoktur.
Sadece üretilen tür ve çeşitler, pozitif yönde bir niteliği devamlı ve kesin şekilde taşıdıkları kanıtlanmak suretiyle lüzumlu kontrol ve muayeneden geçirilmedikçe pazarlanamaz. Ek olarak laboratuvarda elde edilmiş birkaç örnekten, genetik kaliteyi bozmadan, bolca oranda tohum üretimi de devamlı denetimi gerektirir.
Bilhassa naturel değişinimlerden, denetlenemeyecek melezleşmelerden, çeşitli yozlaşmalardan sakınmak için, her tohum kuşağı ilk genetik çekirdekle karşılaştırılmak ve şüpheli görülenler ayıklanıp atılmak ister. Bundan başka, yabancı çiçek- tozlarıyla döllenme tehlikesini azaltmak için alogam bitkiler çevreden azca çok yalıtılarak yetiştirilmek gerekir.
Hepsi bir saf çeşitler sadece otogam, kısaca kendidöllek bitkilerde olur: buğday, kolza, çeltik, yulaf, keten, tütün, bezelye, fasulye vb. Dolayısıyla bu bitkiler çeşit saflığını epey vakit koruyabilir ve ekiciler kendi tarlalarından elde ettikleri tohumu ertesi yıl ekimde kullanabilirler.
—ANSİKL. Bot. Tohum, açı tohumlularda bir pulcuğun üstünde açıkta, kapalıtohumlularda ise bir meyvenin içindedir. Meyvenin içindeki tohum sayısı bitkilere göre farklılık gösterir. Tohumun bir kabuğu bir de içi vardır. Kabuğun yüzeyi kimisinde pürüzsüz, kimisinde dikenli (haşhaş) ya da baştan başa tüylü (pamuk) ya da bir noktada sorguç biçiminde toplu bir tutamla kaplıdır (söğüt). Tohumun üstünde, tohumu meyveye bağlayan göbekbağının izi olarak bir göbek, yumurtacığın kapısının kalıntısı olan ve kapıcık denilen çok minik bir delik bulunur Kimi zaman kabuk, kapıcığın çevresinde ibik isminde olan bir çıkıntı oluşturur (keneotu).
Tohumun mühim kısmı embriyondur. Embriyonda bir kök taslağı ve bunun uzantısı olan bir sap taslağı bulunur. Sap taslağının üstünde iki yanda çenekler (ya da birçeneklilerde tek çenek) yer alır. Sap taslağının ucunda tomurcuk taslağı denilen bir embriyon tomurcuğu bulunur. Embriyon çoğunlukla, albumen denilen bir yedek gıda dokusunun içindedir (albumenli tohumlar). Albumensiz denilen bazı tohumlarda albumen yoktur (fasulye); bu şeklinde tohumlarda yedek besinler şişkin ve etli olan çeneklerde birikir.
Bazı tohumlarda (nilüfer, karabiber), yedek besinler azca gelişmiş bir albumenin ve perisperma denilen devamlı bir evinin içinde yer alır. Tohumlar rüzgârla (kanatlı ya da sorguçlu minik tohumlar), memelilerle, kuşlarla ya da böceklerle (yenen bir meyve içindeki tohumlar, çengel tüylü ya da yapışkan tohumlar), suyla (yüzer tohumlar) ya da onları çok uzaklara fırlatan karmaşık mekanizmalarla (eşek hıyarı) etrafa dağılır. Bazı tohumlar kısa zamanda (kahve), hatta ana nebat üstünde (avicennia şeklinde vivipar bitkiler) çimlenmeye hazırdır. Fakat tohumların bir çok azca ya da çok devam eden canlı bir uyuşukluk (uyku periyodu) geçirir ve çimlenmek için elverişli dönemin gelmesini bekler Canlılık (çimlenme gücü), türlere gore birkaç günden birkaç yıla kadar sürebilir.
Bazı tohumlar gıda olarak kullanılır (buğday, fasulye, pirinç, kocadan, mısır vb. şeklinde unlu tohumlar); bazı tohumlar, çeneklerde ya da albumende depolanmış sıvı yağlar verir (kolza, haşhaş, ayçiçeği, yerfıstığı, ceviz, hindistancevizi vb.); bazıları baharat olarak kullanılır (biber, kimyon vb.); kahve, kakao gibileriyse kavrularak tüketilir.
Fosil tohumlar pek çoktur (iz halinde ya da silisleşmiş olarak). Bir tohumun bulunması o bitkinin tohumlu bitkiler şubesinden sayılması için yeterlidir.
Tohumların ömrü
Yabani bitkilerin çimlenme gücü ziraat bitkilerininkine (tahıllarda 10 yıldan azca) gore daha uzun sürer (20-30 yıl). Bazı bitkiler çimlenme enerjisini bir tek birkaç hafta koruyabilir (kahve ağacı, kavak, huş). Çoğu zaman 2-3 yıl bekledikten sonraki çimlenme yüzdesi bir çok vakit ilk yıla gore daha fazladır (mor üçgül: hasatta °/o 14, 3. yılda % 63), fakat 5. yıldan sonrasında azalır (aynı üçgül için % 25). Kurutularak uzun süre saklanmış olan tohumlar çimlendirilebilmiştir: nilzambağı için 250 yıl, baklagiller için 50-100 yıl. Firavunların mezarında bulunan buğdayların çimlenmesi düpedüz söylencedir, fakat tamamen istisnai koşullarda (turbalık) Neolitik devirden kalma 2 ya da 3 lotus tohumunun Japonya'da bir laboratuvarda çimlendirildiği söylenmektedir.
—Ziraat, iyi verim alabilmek için çiftçiler sağlam ve iyi tohum kullanmak zorundadırlar.
Bir tohumun tarımsal kıymeti laboratuvar deneyleriyle belirlenip denetlenir. Bu deneyler türün saflık derecesini (bir kilogram tohumdaki yabancı maddelerin miktarı ve niteliği) ve tohumun çimlenme enerjisini (100 saf tohumdan kaç tanesinin çimlendiği) ortaya çıkarır.
Ekilmeden ilkin tohumlar asalak hastalığı mikroplarını yok etmek ya da asalak hayvanlardan, bilhassa zararı olan böceklerden korumak için işlemden geçirilip ilaçlanabilir.
Tohum dezenfeksiyonu şekilleri asalakların kullanılan fizyolojik ya da kimyasal etkenlere karşı duyarlığına bağlı olduğu şeklinde mikropların tohumda bulunabileceği yere de bağlıdır.
Tohumlar ek olarak ekimi kolaylaştırmaya yarayan (tohumun eylemsiz bir kılıfla kap lanması) ya da çimlenmeyi çabuklaştıran (pancar tohumunun geç ekim için suya daldırılması, patates yumrularında dinlenme periyodunun aradan çıkarılması...) işlemlerden de geçirilebilir.
Daima verimi artırma kaygısı taşıyan ekicilerin gittikçe artan tohum isteklerini karşılamak için çok oranda sağlam, iyi ve benzeşik tohum üretmek her ülkede ziraat örgütlerince çok ehemmiyet verilen bir iştir.
Islah edilmiş kaliteli tohum üretimi ve ticaretiyle uğraşan ziraatçi sayısı, bilhassa batılı ülkelerde, pek çoktur.
Sadece üretilen tür ve çeşitler, pozitif yönde bir niteliği devamlı ve kesin şekilde taşıdıkları kanıtlanmak suretiyle lüzumlu kontrol ve muayeneden geçirilmedikçe pazarlanamaz. Ek olarak laboratuvarda elde edilmiş birkaç örnekten, genetik kaliteyi bozmadan, bolca oranda tohum üretimi de devamlı denetimi gerektirir.
Bilhassa naturel değişinimlerden, denetlenemeyecek melezleşmelerden, çeşitli yozlaşmalardan sakınmak için, her tohum kuşağı ilk genetik çekirdekle karşılaştırılmak ve şüpheli görülenler ayıklanıp atılmak ister. Bundan başka, yabancı çiçek- tozlarıyla döllenme tehlikesini azaltmak için alogam bitkiler çevreden azca çok yalıtılarak yetiştirilmek gerekir.
Hepsi bir saf çeşitler sadece otogam, kısaca kendidöllek bitkilerde olur: buğday, kolza, çeltik, yulaf, keten, tütün, bezelye, fasulye vb. Dolayısıyla bu bitkiler çeşit saflığını epey vakit koruyabilir ve ekiciler kendi tarlalarından elde ettikleri tohumu ertesi yıl ekimde kullanabilirler.
Kaynak: Büyük Larousse
tohum
- kendisinden nebat üreyen tane.
- adam ve hanım adı olarak kullanılır.
- bir meyvenin içinde bulunan ve çimlenerek yeni bir nebat veren tane.
tohum ingilizcesi
1. (a) seed.
2. biol. fertilized egg.
3. sperm.
4. stock, family.
- baðlamak (for a plant) to develop seed, go to seed.
-u dökülmek to reach the menopause.
- ekmek to sow seed, seed, plant.
-a kaçmak
1. (for a plant) to go to seed; (for a plant, vegetable, or fruit) to get tough and inedible.
2. (for a person) to go to seed, run to seed, get dry around the edges, lose his/her youthful charms. -- vermek to produce seed."
1. (a) seed.
2. biol. fertilized egg.
3. sperm.
4. stock, family.
- baðlamak (for a plant) to develop seed, go to seed.
-u dökülmek to reach the menopause.
- ekmek to sow seed, seed, plant.
-a kaçmak
1. (for a plant) to go to seed; (for a plant, vegetable, or fruit) to get tough and inedible.
2. (for a person) to go to seed, run to seed, get dry around the edges, lose his/her youthful charms. -- vermek to produce seed."
Tohum
Necip Fazıl Kısakürek'in üç perdelik oyunu (1935).
Kurtuluş savaşı'nın başlangıç dönemlerinde ve Fransızlar'ın Kahramanmaraş'ı işgali tarihlerinde, direniş hareketinin öncülerinden Ferhat Bey'in yaptıkları anlatılır. Çeteciler, Ferhat Bey'in kardeşi Osman'ı tuzağa düşürüp öldürmüş, kansını da kaçırmışlardır Rsrhat Bey de çetecilerin başını kaçırıp kadının kurtulmasını sağlar Çok geçmeden fransız birlikleri de kentten ayrılırlar. Ferhat, kardeşinin karısını bir yolcunun eşliğinde İstanbul'a gönderir. ilk kez, 29 ekim 1935'te İstanbul Kent tiyatrosu'nda sahnelenen yapıt, o tarihlerde büyük ilgi toplayan ve üstünde en fazla durulan oyunlardan biri olmuştur.
Necip Fazıl Kısakürek'in üç perdelik oyunu (1935).
Kurtuluş savaşı'nın başlangıç dönemlerinde ve Fransızlar'ın Kahramanmaraş'ı işgali tarihlerinde, direniş hareketinin öncülerinden Ferhat Bey'in yaptıkları anlatılır. Çeteciler, Ferhat Bey'in kardeşi Osman'ı tuzağa düşürüp öldürmüş, kansını da kaçırmışlardır Rsrhat Bey de çetecilerin başını kaçırıp kadının kurtulmasını sağlar Çok geçmeden fransız birlikleri de kentten ayrılırlar. Ferhat, kardeşinin karısını bir yolcunun eşliğinde İstanbul'a gönderir. ilk kez, 29 ekim 1935'te İstanbul Kent tiyatrosu'nda sahnelenen yapıt, o tarihlerde büyük ilgi toplayan ve üstünde en fazla durulan oyunlardan biri olmuştur.
Kaynak: Büyük Larousse
Tohum
isim, nebat bilimi Farsça
1 . Bitkilerde döllenme sonunda yumurtacıktan oluşan ve yeni bir nebat oluşmasını elde eden tane:
"Bir bez parçasına sardığı boru çiçeği tohumlarını toprağa serpti."- İ. O. Anar.
2 . (mecaz) Soy sop, döl, nesil, sülale:
"Tohumu kurudu."- .
3 . (mecaz) Ortaya bir netice çıkaran, bir sonucun oluşmasına sebep olan şey:
"Ruhuna ve hafızasına serpilen bu tohumlar onda zaman içinde çiçeklerini açar ve meyvelerini verir."- A. Ş. Hisar.
4 . Spermatozoit.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
isim, nebat bilimi Farsça
1 . Bitkilerde döllenme sonunda yumurtacıktan oluşan ve yeni bir nebat oluşmasını elde eden tane:
"Bir bez parçasına sardığı boru çiçeği tohumlarını toprağa serpti."- İ. O. Anar.
2 . (mecaz) Soy sop, döl, nesil, sülale:
"Tohumu kurudu."- .
3 . (mecaz) Ortaya bir netice çıkaran, bir sonucun oluşmasına sebep olan şey:
"Ruhuna ve hafızasına serpilen bu tohumlar onda zaman içinde çiçeklerini açar ve meyvelerini verir."- A. Ş. Hisar.
4 . Spermatozoit.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
- tohuma kaçmak
- tohumu dökülmek
- tohum zarı
- buğdaysı tohum
- keten tohumu
- nifak tohumu
Bitkilerin çok sayıda tohum oluşturmalarının sebepleri nedir?
Açık ve kapalı tohum nedir?
Nebat Anatomisi - Tohum
YORUMLAR