TOMURCUKLANMA a. Bitkilerde tomurcuk oluşumu. *Biyol. Maya mantarlarına özgü çoğalma yöntemi. (Maya mantarı üzerinde bir noktada kü...
TOMURCUKLANMA a. Bitkilerde tomurcuk oluşumu.
*Biyol. Maya mantarlarına özgü çoğalma yöntemi. (Maya mantarı üzerinde bir noktada küçük bir çıkıntı oluşur, büyür ve bölünüp ayrılarak birincisine benzer bir hücre haline geçer.)
*Zool. Çokhücreli hayvanlarda, çıkıntı yapan küçük bir hücre öbeğinden (tomurcuk) başlayan eşeysiz çoğalma biçimi. (Bk. ansikl. böl.) || Kozalaksı tomurcuklanma, STROBİLASYON'un eşanlamlısı. || Stolonlu tomurcuklanma, üzerinde zoitlerin uç verdiği stolonlarla çoğalma biçimi.
*ANSİKL. Zool. Tomurcuklanma, bir organizmadan, kendisiyle özdeş ve bir organizma verecek bir taslağın oluşmasıdır. Tomurcuklanmanın çeşitli tipleri vardır. Organ oluşumunu tamamladıktan sonra ana organizmadan ayrılan hareketli tomurcuklar serbest bir yaşam sürer; bu tip tomurcuklanma kirpiklilerde, selenterelerde (tat- lısu hidrası, bazı medüzler), süngerlerde, çokkıllı halkalısolucanlarda (Syllis) görülür. Geliştikten sonra, ana organizmadan ayrılmayarak ona bağlı kalan hareketli tomurcuklar selentere (hidralar, mercanlar),
yosunhayvanı ve tulumlu kolonilerini oluştururlar. Hareketli tomurcuklar ana organizmadan ayrılır ayrılmaz başlı başına ayrı bir canlı da oluşturabilirler (selentereler, süngerler).
Koloni halinde yaşayan bazı türler (süngerler, yosunhayvanları, tulumlular), elverişsiz yaşama koşullarıyla karşılaştıklarında, yedek besin yüklü farklılaşmamış hücrelerden oluşan ve dayanıklı bir kabukla kaplanan uyur tomurcuklar oluştururlar (süngerlerin gemulaları, yosunhayvanla- rının ve gömleklilerin statoblastları). Koşullar yeniden elverişli duruma gelince ge- mula ve statoblastlar gelişmeye koyulurlar. Embriyon halindeyken tomurcuklanma bir hidrada (Polpodium) görülür; larva tomurcuklanması da ender değildir (büyük medüzlerin skifistomaları, şeritlerin keseli larvaları).
Tomurcuklanma (gemmiparlık) ile bölünerek üreme (sisiparlık) arasında önemli bir fark yoktur ve eşeysiz üreme (eşlemesiz) terimi her ikisinin de yerini tutabilir. Tomurcuklanma eşeyli üremeyi ortadan kaldırmaz; iki üreme biçimi almaşık olarak gerçekleşebilir.
*Biyol. Maya mantarlarına özgü çoğalma yöntemi. (Maya mantarı üzerinde bir noktada küçük bir çıkıntı oluşur, büyür ve bölünüp ayrılarak birincisine benzer bir hücre haline geçer.)
*Zool. Çokhücreli hayvanlarda, çıkıntı yapan küçük bir hücre öbeğinden (tomurcuk) başlayan eşeysiz çoğalma biçimi. (Bk. ansikl. böl.) || Kozalaksı tomurcuklanma, STROBİLASYON'un eşanlamlısı. || Stolonlu tomurcuklanma, üzerinde zoitlerin uç verdiği stolonlarla çoğalma biçimi.
*ANSİKL. Zool. Tomurcuklanma, bir organizmadan, kendisiyle özdeş ve bir organizma verecek bir taslağın oluşmasıdır. Tomurcuklanmanın çeşitli tipleri vardır. Organ oluşumunu tamamladıktan sonra ana organizmadan ayrılan hareketli tomurcuklar serbest bir yaşam sürer; bu tip tomurcuklanma kirpiklilerde, selenterelerde (tat- lısu hidrası, bazı medüzler), süngerlerde, çokkıllı halkalısolucanlarda (Syllis) görülür. Geliştikten sonra, ana organizmadan ayrılmayarak ona bağlı kalan hareketli tomurcuklar selentere (hidralar, mercanlar),
yosunhayvanı ve tulumlu kolonilerini oluştururlar. Hareketli tomurcuklar ana organizmadan ayrılır ayrılmaz başlı başına ayrı bir canlı da oluşturabilirler (selentereler, süngerler).
Koloni halinde yaşayan bazı türler (süngerler, yosunhayvanları, tulumlular), elverişsiz yaşama koşullarıyla karşılaştıklarında, yedek besin yüklü farklılaşmamış hücrelerden oluşan ve dayanıklı bir kabukla kaplanan uyur tomurcuklar oluştururlar (süngerlerin gemulaları, yosunhayvanla- rının ve gömleklilerin statoblastları). Koşullar yeniden elverişli duruma gelince ge- mula ve statoblastlar gelişmeye koyulurlar. Embriyon halindeyken tomurcuklanma bir hidrada (Polpodium) görülür; larva tomurcuklanması da ender değildir (büyük medüzlerin skifistomaları, şeritlerin keseli larvaları).
Tomurcuklanma (gemmiparlık) ile bölünerek üreme (sisiparlık) arasında önemli bir fark yoktur ve eşeysiz üreme (eşlemesiz) terimi her ikisinin de yerini tutabilir. Tomurcuklanma eşeyli üremeyi ortadan kaldırmaz; iki üreme biçimi almaşık olarak gerçekleşebilir.
Kaynak: Büyük Larousse
Tomurcuklanma ile çoğalan canlı çeşitleri nelerdir?
YORUMLAR