İnsanoğlunun yaptığı en çirkin icatlardan birisi olan tüfek ile ilgili olarak genel bilgilerin verildiği yazımız. Kayışla omuza asılarak ta...
İnsanoğlunun yaptığı en çirkin icatlardan birisi olan tüfek ile ilgili olarak genel bilgilerin verildiği yazımız.
Kayışla omuza asılarak taşınan, ateşli bir av ve savaş silahıdır. Çeşitli modern savaş silahlarının icat edilmiş olmasına rağmen bugün de piyade erinin başlıca silahı tüfektir. Ucuna kasatura takılarak kesici bir silah olarak kullanıldığı gibi, dipçiğiyle de vurucu bir silah olarak faydalanılır.
Tüfek “namlu“, “mekanizma“, “kabza” gibi başlıca üç kısımdan meydana gelir.
Namlu. — İçinde merminin yol aldığı çelik bir borudur. Mermiye dönüş ve delme gücü kazandırmak üzere içinde yivler, setler vardır. Yanan barutun dumanı, yağ gibi maddelerden kirlendiği için, tüfeğin yanında ilişik olarak taşınan “harbi” denen uzunca bir çubuğun ucuna bez takılarak temizlenir.
Mekanizma. — Mermilerin namluya sürüldüğü yerdir. “Bağ” denen 6 mermi mekanizmanın bulunduğu yerden tüfeğe yerleştirilir. Bunların en uçta olanı namlunun hizasına gelir. Tüfeğin “emniyet“i açılır, tetiğe dokunulunca harekete geçen bir iğne merminin kovanının arkasına çarpar, kovandaki barut ateş alır. Yanan barutun meydana getirdiği yüksek basınç da mermiyi namlu içinden hızla dışarı fırlatır. Boşalan kovan kendiliğinden dışarıya düşer. Giden merminin yerine alttan bir yenisi sürülür.
Kabza. — Tüfeğin atış yapılırken omuza dayanacak yeridir. Tabanı omuzun çıkıntısını içine alabilecek bir biçimde oyuk yapılmıştır.
Tüfekle ayakta, diz çökerek, yatarak çeşitli durumlarda nişan alınır. Nişan namlunun hemen üzerindeki “arpacık” ile mekanizmaya yakın kısımdaki “gez“‘in bir hizaya getirilmesiyle alınır. Göz, gez ve arpacığın hedef alınan noktayla aynı doğrultuda olması gerekir. “Nişangah” denen bir düzen, nişan alınan yerin uzaklığına göre indirip kaldırılarak ayarlanır. Böylece, uzun menzilli atışlarda, tüfeğin namlusunu yukarıya kaldırarak yer çekiminin mermiyi hedeften aşağıya düşürmesinin önüne geçilir.
Tüfeklerin menzilleri çok değişiktir. Etkili menzilleri 400 m. kadardır; mermi 2.000 m.’ ye kadar ulaşabilir. Tüfekle çeşitli mermiler atılır. Ayrıca özel bombalar atan tipte tüfekler de yapılmıştır. Makinalı tüfek de tüfeğin daha geliştirilmiş bir şeklidir. Paralel iki namlusu olan, deha çok avcıların kullandığı tüfeklere de “çifte” denir.
İlk tüfekler namlunun ağzından doldurulurdu. Taşınması zordu, merminin hedefe isabet ihtimali azdı. Tetitk çekilince harekete geçen bir çakmaktaşı karşısındaki çelik parçasına çarpar, çıkan kıvılcımlar da barutu ateşlerdi. “Çakmaklı tüfek” denen bu biçim silahlar zamanla ortadan kalktı. At üzerinde rahatça kullanılan tabancaların yapılması, daha uzun menzilli, daha etkili tüfek modellerinin ortaya konmasiyle ateşli silahlar da gelişti.
YORUMLAR