tutku isim 1 . İrade ve yargıları aşan güçlü bir coşku, ihtiras. 2 . Güçlü istek ve eğilimin yöneldiği amaç. Atasözü, deyim ve ...
tutku
isim
1 . İrade ve yargıları aşan güçlü bir coşku, ihtiras.
2 . Güçlü istek ve eğilimin yöneldiği amaç.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
tutkuya kapılmak
Tutku Açık
TUTKU a.
1. Ed. Bir kimseye sürekli egemen olan yoğun ve akıldışı duygusal hal (genellikle çoğl.); ihtiras: Tutkularını yenmek. Tutkularına egemen olamadı.
2. Bir kimseye egemen olan ve onu bir kimseden, bir şeyden yana ya da onlara karşı olmaya iten güçlü duygu: Bir davayı tutkuyla savunmak
3. Şiddetli ve karşı durulmaz bir eğilim olarak ele alınan sevgi, ihtiras: Film bir tutkunun hikâyesini anlatıyor. Bir kadına karşı duyulan tutku.
4. Şiddetli ve sürekli eğilim: bu eğilime konu olan şey: Kumar tutkusu. Yazma tutkusu. Şiir, onun için vazgeçilmez bir tutkudur.
*Fels. Skolastik ve klasik felsefede, EYLEM'e karşıt olarak, bir kişiyi ya da bir şeyi şiddetle etkileyen ve o kişinin ya da şeyin bağımlı olduğu ya da boyun eğdiği şey. (Bk. ansikl. böl.)
*AnsİKL. Fels. Descartes'ta tutku, ya zihnin (tinin) doğaya ya da doğanın zihne bağlanmış olmasıdır: etki ruhsalsa ruh tutkuya dönüşür, neden cisimselse beden eyleme dönüşür. Descartes Metafizik düşünceler (Meditations metaphysiques) adlı yapıtında tutkunun doğurduğu güçlüğü irdeler. Tutku hem insana en yakın, her gün karşı karşıya olduğu şey, hem de her zaman anlaşılmaz kalan ve insana egemen olan şeydir. Bazı tutkular edilgin niteliklidir; örneğin ruh ile bedenin bileştiği alana ait olan ve dolayısıyla onlar gibi karışık olan algılar böyledir. Tutku, metafizik için bir sorun ortaya koyar, çünkü yalnızca zihin açısından tanımlanamaz. Ruh tüm düşüncelerin öznesi, beden de tüm hareketlerin öznesi olduğuna göre, ruhu mu yoksa bedeni mi etkilemek daha kolaydır? “Ruhun tutkularını ruhun öbür tüm düşüncelerinden ayıran şeyin ne olduğunu göz önüne aldıktan sonra bana öyle geliyor ki tutkuları, genellikle ruhun algıları, ya da duyguları ya da heyecanları olarak tanımlayabiliriz; bunlar genellikle ruha ilişkin sayılırlar ve zihinlerin şu ya da bu hareketinden doğarlar, desteklenirler ve güçlenirler" (Ruhun tutkuları [les Passions de l'âme], 27).
Spinoza tutkular ile akıl arasındaki çelişme üzerine özgün bir yorum getirir; ona göre tutkusal yaşamın temelde edilgin bir özelliğe sahip olmasının tek nedeni "upuygun olmayan fikirlerdir"; oysa bunun tersine, “Ruh'un eylemleri, upuygun fikirlerden doğarlar†(Etika, 3,3). Daha açık bir deyişle “tutkular ancak, Ruh, bir olumsuzlama barındıran bir şey kapsadığı ölçüde, yani Ruh ancak Doğa'nın, öbür bölümler olmaksızın salt kendi varlığından hareket edilerek açık ve seçik bir bçimde algılanamayan bir bölümü olarak görüldüğü ölçüde Ruh'a ilişkindirler" (ay. ypt., scolie).
1. Ed. Bir kimseye sürekli egemen olan yoğun ve akıldışı duygusal hal (genellikle çoğl.); ihtiras: Tutkularını yenmek. Tutkularına egemen olamadı.
2. Bir kimseye egemen olan ve onu bir kimseden, bir şeyden yana ya da onlara karşı olmaya iten güçlü duygu: Bir davayı tutkuyla savunmak
3. Şiddetli ve karşı durulmaz bir eğilim olarak ele alınan sevgi, ihtiras: Film bir tutkunun hikâyesini anlatıyor. Bir kadına karşı duyulan tutku.
4. Şiddetli ve sürekli eğilim: bu eğilime konu olan şey: Kumar tutkusu. Yazma tutkusu. Şiir, onun için vazgeçilmez bir tutkudur.
*Fels. Skolastik ve klasik felsefede, EYLEM'e karşıt olarak, bir kişiyi ya da bir şeyi şiddetle etkileyen ve o kişinin ya da şeyin bağımlı olduğu ya da boyun eğdiği şey. (Bk. ansikl. böl.)
*AnsİKL. Fels. Descartes'ta tutku, ya zihnin (tinin) doğaya ya da doğanın zihne bağlanmış olmasıdır: etki ruhsalsa ruh tutkuya dönüşür, neden cisimselse beden eyleme dönüşür. Descartes Metafizik düşünceler (Meditations metaphysiques) adlı yapıtında tutkunun doğurduğu güçlüğü irdeler. Tutku hem insana en yakın, her gün karşı karşıya olduğu şey, hem de her zaman anlaşılmaz kalan ve insana egemen olan şeydir. Bazı tutkular edilgin niteliklidir; örneğin ruh ile bedenin bileştiği alana ait olan ve dolayısıyla onlar gibi karışık olan algılar böyledir. Tutku, metafizik için bir sorun ortaya koyar, çünkü yalnızca zihin açısından tanımlanamaz. Ruh tüm düşüncelerin öznesi, beden de tüm hareketlerin öznesi olduğuna göre, ruhu mu yoksa bedeni mi etkilemek daha kolaydır? “Ruhun tutkularını ruhun öbür tüm düşüncelerinden ayıran şeyin ne olduğunu göz önüne aldıktan sonra bana öyle geliyor ki tutkuları, genellikle ruhun algıları, ya da duyguları ya da heyecanları olarak tanımlayabiliriz; bunlar genellikle ruha ilişkin sayılırlar ve zihinlerin şu ya da bu hareketinden doğarlar, desteklenirler ve güçlenirler" (Ruhun tutkuları [les Passions de l'âme], 27).
Spinoza tutkular ile akıl arasındaki çelişme üzerine özgün bir yorum getirir; ona göre tutkusal yaşamın temelde edilgin bir özelliğe sahip olmasının tek nedeni "upuygun olmayan fikirlerdir"; oysa bunun tersine, “Ruh'un eylemleri, upuygun fikirlerden doğarlar†(Etika, 3,3). Daha açık bir deyişle “tutkular ancak, Ruh, bir olumsuzlama barındıran bir şey kapsadığı ölçüde, yani Ruh ancak Doğa'nın, öbür bölümler olmaksızın salt kendi varlığından hareket edilerek açık ve seçik bir bçimde algılanamayan bir bölümü olarak görüldüğü ölçüde Ruh'a ilişkindirler" (ay. ypt., scolie).
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR